200-299

Sayfa: 200

1. Cuma, Cuma ezanını işitenedir.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

2. Cuma vacibtir. Yalnız memluklere ve hastalara değil.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

3. Cuma, imamı olan her köye vacibtir. O köyde imamla beraber dört kişiden fazla adam olmasa dahi.
Ravi: Hz. Ümmü Abdullah (r.a.)

4. Cennet yüz derecedir. Müteakip iki derecenin arası, yer ile gök arası gibidir. Firdevs en yükseği olup, Cennetin orta yerine düşer. Ve onun üstü Arşı Rahmandır. Cennetin ırmakları buradan kaynar. Allah'dan istediğinizde Cenneti Firdevs'i dileyin.
Ravi: Hz. Ubeyde İbni Cer(r.a.)h (r.a.)


5. Cennet ve Cehennem sizden birinize nalınının kayışı kadar yakındır.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

6. Cennet binalarının bir tuğlası altın, bir tuğlası gümüş, harcı misk, çakılı inci ve yakut ve toprağı da safrandır. Oraya giren kimseye nimetler ihtiyaç olmaksızın gelir. Orada ebedi olarak yaşar. Ölmez, elbisesi eskimez ve gençliği de gitmez.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Cennet, cömertler yurdudur. Cenabı Hakk'a yemin ederim ki, hasis, anaya-babaya asi ve verdiğini başa kakan kimse oraya giremez.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Bir Cuma diğerine kadar, beş vakit namaz da araları için kefarettir. (Kebairden sakınıldıkça) Cuma guslü de öyledir. Cumaya gitmek için atılan her adım, yirmi senelik amele bedeldir. Ve Cumadan çıkınca da iki yüz senelik amel mükafatı verilir.
Ravi: Hz. Ebû Bekir (r.a.)

9. Cuma her köy ahalisine vacibtir. Dördüncüsü imam olmak üzere üç kişi olsa bile.
Ravi: Hz. Ümmü Abdullah (r.a.)

10. Cennet yüz derecedir. Bütün alemler birisinde toplansa, hepsini içine alır.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

11. Cennet yüz derecedir. Doksan dokuzu akıl ehline mahsustur. Geriye kalan biri ise diğer ahaliye.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

12. Cennet yüz derecedir. Her iki derecenin arası beşyüz yıllık yoldur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

13. Cennet yüz derecedir. Allah (z.c.hz)'leri bunu mücahidlere hazırlamıştır.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

14. Cennet kılıçların gölgesi altındadır.
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.)

15. Cennet göktedir. (Yukarı manasına) Cehennem ise yerdedir.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Selam (r.a.)

16. Cennet anaların ayakları altındadır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

17. Cin taifesi üç kısımdır. Üçte birinin kanadı vardır. Havada uçarlar. Üçte biri yılanlar, köpekler tavrındadır. Üçte biri de göçebe olup, insanlarla beraber dolaşırlar.
Ravi: Hz .Ebu Salebe (r.a.)



Sayfa: 201

1. Gaza sizin üzerinize vacibtir. Her Emirle beraber. Emir ister iyi, ister fasık olsun, isterse kebair işlesin. Cemaatle namaz kılmakta böyledir. İmam iyi de olsa, facir de olsa, hatta kebair de işlese. Cenaze namazı da vacibtir. Ölen ister iyi, ister fasık olarak ölsün, isterse kebair işlemiş olsun.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. Gaza geçerlidir. Benim baas olunduğum günden, deccalla yapılacak gazaya kadar. Onu, zalimin zulmü, adilin adaleti kaldıramaz.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

3. Hayız ve lohusa kadınlar, Mik'ada geldiklerinde yıkanırlar, ihrama girerler, bütün menasıkı yaparlar. Ancak Beyit tavaf edemezler.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

4. Hacca, gazaya, umre ve Cumaya gidenler Allahın kefaletindedir. Dua ederlerse, O, onlara icabet eder. Ondan isterlerse verir.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

5. Binekli hacının devesinin her adımına, Harem sevabı ile, bir sevap ve yaya gelenin her adımına ise yetmiş sevab verilir. (Harem sevabının bir tanesi yüz bin sevaptır)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Hacı, gidişinde de, dönüşünde de Allahın kefaleti altındadır. Hacı seferinde yorulup üzülürse, bu onun günahlarına mağfiret vesilesi olur. Ve attığı her adım için Cennette kendisine bir derece verilir. Üzerine gelen her yağmur katresi için de bir şehid sevabı alır.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

7. Hacı sebilillahtır. Ve hac yolunda sarfolunan mal, yedi yüz misli addolunur.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Haccı mebrurun Cennetten başka mükafatı yoktur. "Haccı mebrur nedir?" diye soruldu. Buyuruldu ki, etrafına selam vermek ve yemek yedirmektir.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

9. Hac da Umre de farzdır. Hangisinden başlasan zarar yok.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

10. Hac farzdır. Umre Tatavvu'dur.
Ravi: Hz. Ebû Salih (r.a.)

11. Hac, kendi ile evvelkisi arasına, Ramazan da evvelki ile arasına, Cuma da evvelki ile kendi arasına kefarettir. (Günahı da anadan doğma temiz olur)
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

12. Hacı, ev halkından dörtyüz kişiye şefaat edebilir. Ve anasından doğduğu gibi günahlarından temizlenmiş olur.
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.)

13. Baştan hacamat olmak, eğer sahibi niyet ederse, yedi derde şifadır. Cinnet, baş ağrısı, cüzzam, baras, uyuklama, diş ağrısı, baş dönmesi.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

14. Aç karnına hacamat daha iyidir. Bunda şifa ve bereket vardır. Aklı ve hafızayı ziyade eder. Perşembe günü Allah'ın bereketi üzerine hacamat olun. Cuma, Cumartesi ve Pazar günleri hacamattan sakının. Pazartesi ve Salı hacamat olun. Çünkü bu günler Cenabı Hakkın Eyüp (a.s)'a beladan afiyet verdiği günlerdir. Çarşambadan da sakının. Zira Eyüp (a.s)'ın hastalığı bu gün geldi. Cüzzam ve baras hastalığı Çarşamba günü veya gecesi meydana çıkar.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)


Sayfa: 202

1. Pazar günü hacamat olmak şifadır.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

2. Aç karnına hacamat olmak devadır. Tok karnına hacamat olmak derttir. Ayın on yedinci günü olmak şifadır. Salı günü olmak ta beden için sıhhattir. Cebrail (a.s) hacamatı o kadar tavsiye etti ki mutlaka lüzumludur zannetim.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

3. Kafa çukurundan hacamat unutkanlık getirir. Bundan sakının "La ilahe illallah" deyin ve çokça istiğfar getirin. Zira bu ikisi dünyaya zillete karşı eman ve ahirette ise Cehennemden siperdir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Hacamat bütün hastalıklara şifadır. Aman hacamat olun.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Hacer-i Esvad Cennettendir. O, kardan daha beyazdı, onu müşriklerin günahları karattı.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Hacer-i Esved, cennet yakutlarından beyaz bir yakuttur. Onu, müşriklerin hataları karattı.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

7. Hiddet ümmetimin salihleri, ebrarı ve etkıyasında olur. Sonra (zararı olmadan) geçer.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Hiddet, benim ümmetimin hayırlılarına musallat olur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

9. Abdesti bozan hades ikidir: Lisanın hadesi, fercin hadesi. Bu ikisi bir değildir. Lisanın hadesi, fercin hadesinden daha ağırdır. Her ikisi için de abdest lazımdır. (Birinicisi için farz değil, mesnundur)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

10. Harp hiledir. (hile caizdir)
Ravi: Yirmi ashabdan

11. Çakmak, tandır, kuyu berekettir. Evinizde bulundurun.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

12. İpek (erkekler için), ahirette nasibi olmıyanın elbisesidir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

13. Haseb (şeref) mal iledir. Kerem takva iledir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

14. Hasan ile Hüseyin Cennet ehlinin gençlerinin seyyididir.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

15. Hasan ile Hüseyin Cennet ehlinin efendileridir. Babaları onlardan daha kıymetlidir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.a.)

16. Hasan ile Hüseyin Cennet ehlinin gençlerinin efendileri olup, kim onları severse Beni sevmiş olur, kim onlara buğz ederse bana buğz etmiş olur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

17. Hased, sevapları ve hasenatı, ateşin odunu yediği gibi yer. Sadaka ile günahları, suyun ateşi söndürdüğü gibi söndürür. Namaz mü'minin nurudur. Oruç ta Cehenneme karşı siperdir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)



Sayfa: 203

1. Hased imanı bozar. Sabr (müshil ilacı)nın balı bozduğu gibi.
Ravi: Hz. Ebû Hakim (r.a.)

2. Hak bununla beraberdir. Hak bununla beraberdir. (Hz. Ali r.a işaret ederek ilerideki fitneler için buyurmuştur)
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

3. Benden sonra hak, nerede olsa, Ömer İbni Hattab'ladır.
Ravi: Hz. Fadl İbni Abbas (r.a.)

4. Hikmet on cüzdür. Dokuzu halktan kendini çekmekte, biri susmaktadır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Halim olan adam, dünya ve ahirette seyyiddir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Nimete hamd etmek, o nimetin gitmesine karşı emandır.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

7. Hamd olsun O Allaha, ümmetimden öyle kimseler yarattı ki, onlarla birlikte (zikrederek) sabretmeyi isterdim. (Şu mealdeki ayetin nüzulu üzerine bu hadisi şerif varid olmuştur. "Nefsimi, akşam ve sabah, sırf Onun rızasını murad ederek Rablerine dua edenlerle sabırlı kıl.")
Ravi: Hz. Selman (r.a.)

8. O Allah'a hamd olsun ki yedirir yedirilmez ve bize ihsanda bulunur, bize hidayet eder. Ve bizi doyurur, içirir ve bizi tatlı belalarla imtihan eder. Arası kesilmeyen nimetlerinin karşılığı ödenemiyecek olan, kendisine karşı nankörlük yapılamayacak olan ve kendisine muhtaç olmamaya imkan bulunmayan Allah'a hamd ederim. O Allah'a hamd olsun ki, bize yiyeceklerden yedirdi, içeceklerden içirdi. Çıplaklıktan giydirdi. Ve dalaletten hidayete erdirdi. Ve körlükten görür hale getirdi. Mahlukatının çoğuna da bizi üstün kıldı. Hamd, Alemlerin Rabbı olan Allah'a muhsustur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. O Allaha Hamd ederim ki, Resulullahın gönderdiği adama, onun istediği şekilde hareket nasib etti. Ve tevfik ihsan etti.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

10. Fatiha yedi ayettir. Birincisi Besmeledir. Fatiha Sebül mesanidir. (tekrar edilen yedi ayettir) Kur'anı azimdir. Ümmül Kur'andır. Ve Fatihatül Kitaptır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

11. Ey Allahın düşmanı, seni zelil eden Allah'a hamd olsun. Bu ümmetin, bu firavunu idi. (Bedirde Ebu Cehilin başı getirildiğinde)
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

12. Ümmetim içinde seni bu şekilde yaratan Allaha hamd ederim. (Hz. Salim (r.a) için)
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

13. O Allah'a Hamd olsun ki, avretimi örtebileceğim bir elbise ile beni giydirdi. Ve hayatımda onunla beni güzelleştirdi. Beni Hak ile gönderene yemin ederim ki, hiçbir müslüman kul yoktur ki, Allah (z.c.hz) leri onu yeni bir elbise ile giydirdi de o da eskisini fakir bir müslümana verdi ise, o kimse diri veya ölü de olsa o elbisenin bir ipliği kalıncaya kadar Allah'ın hıfzında ve emanında olmasın.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

14. Hamd olsun Rabbıma ki Beni senin gibi leîm kılmadı. (Ebu Cehili kasdederek)
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

15. Humma günahları döker. Ağacın yapraklarının dökülmesi gibi.
Ravi: Hz. Abdullahil Kasrinin babasından

16. Humma, Cehennem ateşinin şiddetindendir. Onu su ile serinleşirin. (Bir rivayette zemzemle)
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

17. Humma, Cehennem körüklerinden bir körüktür. Ve mü'minin Cehennemden payıdır.
Ravi: Hz. Ebû Reyhâne (r.a.)


Sayfa: 204

1. Humma, mü'min için ölümün kılavuzu, ve hazırlayıcısıdır. Yeryüzünde Allah'ın zindanıdır. Bununla kulunu istediği vakit hapseder. İstediğinde koyuverir. Onu soğuk su ile tedavi edin.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

2. Humma, her müminin Cehennemden payıdır. Ve bir gecelik humma hastalığı bir senelik kusurları eritir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

3. Humma şehidliktir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Humma yer-içer. Yediği insanın eti, içtiği kanıdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Ha-Mim'ler yedidir. Cehennemin kapıları da yedidir. Her biri Cehennemin bir kapısına gelir, durur. Ve "Yarabbi, bana inanıp ta beni okuyanı bu kapıdan sokma!" der.
Ravi: Hz. Halil İbni Mürre (r.a.)

6. Helal de aşikaredir, haram da, Bunların arasında şüpheli şeyler vardır. Bunu çokları bilmez. Şüpheden sakınan dinini ve ırzını kurtarır. Şüpheli şeye düşen, harama düştü demektir. Yasaklanmış olan bir korunun kenarında sürü güden bir çoban gibi. Yakındır ki yasak olan o koruya düşe o kimse, Agah olun. Her Melikin böyle bir korusu vardır. Melikler Meliki olan Allahın koruları da haramlarıdır. Beden de bir et parçası vardır. O elverişli olursa bütün beden elverişli olur. O bozulursa bütün vücud bozulur. İşte o, kalbdir.
Ravi: Hz. Numan İbni Beşir (r.a.)

7. Helal, Allah'ın kitabında helal ettiği, Haram da Allah'ın kitabında haram kıldığı şeydir. Sükut ettikleri de affettiğidir.
Ravi: Hz. Selman (r.a.)

8. Haya on cüzdür. Dokuzu kadınlarda, biri erkeklerdedir. Kadınlar da bu kadar haya olmasa idi, erkekler onlara hakim olamazlar idi.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

9. Haya imandandır.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

10. Haya ile iman bir karında birleştirilmişlerdir. Birisi gittimi, peşinden öbürü de durmaz.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

11. Haya zinettir. Takva da keremdir. En hayırlı binek te sabırdır. İbtila halinde insanın musibetinin berteraf olmasını Allah'tan beklemek ibadettir.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

12. Haya imandandır. Ve İman da Cennettedir. Yüzsüzlük te cefadandır. Ve onun yeri de Cehennemdedir.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

13. (İhramdaki bir kimse) Yılan, akreb, kertenkele veya fareyi öldürebilir. Kargaya atar öldürmez. Kuduz köpek, çaylak, saldıran canavar da öldürülür.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

14. Yılanlar cinden mesh olunmuştur. Maymunlarla hınzırların Beni İsrailden mesh olunmaları gibi.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

15. Bu yılanlarla biz bozuşup bir daha barışmamışızdır. Kim onlardan birini görürse öldürsün.(cin peri diye korkmasın. Müslümanlara böyle görünmez) Kim korkudan çekinerek öldürmezse o Bizden değildir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)


Sayfa: 205

1. Yılan fasıktır. Akrep te fare de karga da fasıktır. (hepsi öldürülür)
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

2. Habislik yetmiş paydır. Altmış dokuzu berberilerin (Afrikada) biri geri kalan cin ve insindir.
Ravi: Hz. Ukbe İbni Amir (r.a.)

3. Sünnet olmak, erkekler için sünnet kadınlar için asalettir.(Kadınlar için de hoş görüyor, fakat iltizam etmiyor)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

4. Hasılat tazmin mukabildir. (Tazminle mükellef olan teslim edene kadar hasılatını alır)
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

5. Çetinlik şum, rıfk ile muamele ise uğurdur.
Ravi: Hz. İbni Şihad (r.a.)

6. Uykuda yeşillik görmek Cennettir. Bahçe ferahlık, hurma da rızıktır. Süt, yoğurt fıtrat (din)dir. Sefine (gemi) necattır, yük taşımak hüzün, tasa, kadın görmek hayırdır. Kendini bağlı görmek dinde sebattır. Boynundan kelebçeli görmeyi ise iyi saymam.
Ravi: Hz. İbni Sufyan bin Sabah (r.a.)

7. Güzel yazı, hakkı hakikatı daha ziyade açıklar.
Ravi: Hz. Seleme (r.a.)

8. Bir hata gizli kalırsa sahibinden başkasına zarar gelmez. Aşikare yapılır ve kırılan pot düzeltilmezse o zaman umuma zararı dokunur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Halkın hepsi Allah (z.chz) lerinin iyali mesabesindedir. Ve bu itibarla Cenabı Hakkın himayesi ve örtüsü altındadır. Onun için Allah (z.c.hz) lerinin en sevdiği kimse halka faydası olan ve Allah'ın en buğz ettiği de iyalinden hayrını esirgeyendir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Bütün mahlukat Allah (z.c.hz) lerinin iyalidir. Ona en sevgili kimse, iyaline en faydalı olandır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

11. Güzel ahlak hataları eritir; suyun buzu erittiği gibi. Fena ahlak ta ameli bozar; sirkenin balı bozduğu gibi.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

12. Güzel ahlak, ancak hayız veya zina mahsulu olandan soyulup alınır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

13. İçki kötülüklerin anasıdır. Kim içki içerse Allah onun kırk gün namazını kabul etmez. Bir kimse karnında içki varken ölürse cahiliyet ölümü üzerine imansız gider.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

14. İçki bütün fuhuşları doğurur. Günahların en büyüğüdür. Onu içen kimse annesinin, teyzesinin halasının da üstüne düşmüş gibi olur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

15. Hariciler, Cehennem ehlinin köpekleridir. (Kendi aklını beğenip ashabı hataya nisbet edenler)
Ravi: Hz. Abdullah İbni ebi Evfa (r.a.)

16. Hilafet Kureyşte, hüküm Ensarda, davet Habeşte, cihad ve hicret ise müslümanlarda ve sonra da muhacirindedir.
Ravi: Hz. Ukbe (r.a.)

17. Halifelik Medinede, Meliklik Şamdadır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

18. Benden sonra ümmetimde hilafet otuz sene sürer. Ondan sonra melikler gelir.
Ravi: Hz. Sefine (r.a.)


Sayfa: 206

1. Hayır on paydır. Dokuz payı Şamda, birisi diğer memleketlerde. Şer de on paydır. Bir payı Şamda dokuzu diğer memleketlerdedir. Şam fesada uğradığında sizde artık hayır kalmaz.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

2. Hayır, kıyamete kadar atların nasiyesine bağlanmıştır. Atlara para harcıyan kimse daime sadaka veriyor gibidir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Hayır, içinde yemek yenen eve, bıçağın devenin hörgücüne gelişinden daha çabuk gelir.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

4. Hayır adettir (tabidir) Şer ise lihacedir. (nefsin kötü tabiatından veya tazyik neticesi gelir). Allah (z.c.hz) leri birine hayır murad ettiğinde onu dinde fakih kılar.
Ravi: Hz. Muaviye (r.a.)

5. At üç gaye ile beslenir. Allah rızası için, şeytan için, insan için Allah rızası için beslenen ata her harcanan ve atın her şeyi kıyamette onu besleyenin mizanına girecektir. Şeytanın atına gelince, o at oyun için kumar için beslenir. (Ve vebaldir). İnsan için beslenen atın ise damızlığından istifade edilir ki, bu da fakirlikten perdedir.(hayırdır)
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

6. Kıyamete kadar atların nasiyelerinden hayır eksik olmaz.
Ravi: Hz. Urve (r.a.)

7. Kıyamete kadar atların nasiyelerinden hayır eksik olmaz ve at besleyenlerden de yardım eksik olmaz. Onların başlarını mesh edin ve bereketle onlara dua edin. Boyunlarına takı takın, Amma ok takmayın.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

8. Atların, kıyamete kadar hayır nasiyelerinden eksik olmaz. At üç türlüdür. Sevab, günah ve setir atı. (fakirlikten perde) Setir atı; Bir adam atı, hayatında bir güzellik için edinir. Hakkına tecavüz etmez. Darlığında da bolluğunda da onun karnına bakar. Yüküne de dikkatli olursa o at kendisine setirdir. Sevab atına gelince Allah rızası için olan attır. Onun her şeyinden sevab alır. Karnına giren ve çıkandan hiçbir şey kaybolmaz. Hepsinden ecir alır. Hayvanın vadide her dolaşmasından o kimsenin mizanına bir şey girer. Günah atına gelince: Çalım için, zevk için beslenir ki, bu da vebal atıdır. Buna da her harcanan, gübresi, çişi bile mizanının şer tarafında yer tutar. Vadide dolaşması da sahibine günah yazılır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. At üç türlüdür. Bir adam ki, atı Allah yolunda beslerse, onun gübresi, eti ve kanı kıyamet gününde sahibinin mizanındadır. Bir adam da atı çoğaltmak kastile besler. Bir adam da atı çalım ve gösteriş için beslerse işte o Cehennemdedir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. Atın kıyamete kadar nasiyesinden hayır eksik olmaz. Kim ki bunu harp için beslerse, onun tokluğu, açlığı, suya kanması ve susuzluğu tersi ve bevli onun için kıyamette felah sebebi olur. Zevk ve çalım için besliyen için ise o atın tokluğu, açlığı, suya kanması, susuzluğu, tersi ve bevli o adam için kıyamette husran sebebi olur.
Ravi: Hz. Esma binti Yezid (r.anha)


Sayfa: 207

1. (Cennette) oyma inciden yapılmış öyle çadırlar vardır ki, semadaki yükseklikleri altmış mildir. Ve o çadırların her bir köşesinde mü'minin bir hanımı bulunur ve onlar birbirlerini görmezler.
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.) babasından

2. Başı boş hayvanın yaptığı kazadan dolayı bir tazminat yoktur. (Uykudaki) adamın ayağının yaptığı hasardan da tazminat yoktur. Kuyu veya maden ocağında bir kaza olmuşsa bunların da tazminatı yoktur. Defineden (beytülmale) beşte bir hisse vermek lazımdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Ev haremdir. Kim ki (habersiz) kötü niyetle senin evine girerse onu öldür.
Ravi: Hz. Ubâded İbni Samit (r.a.)

4. Dua edenle amin diyen sevabta ortaktır. Kuran okuyanla dinliyen sevabta ortaktır. Hoca ile talebe de sevabta ortaktırlar.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. Hayra delalet eden onu yapan gibidir. Allah, naçar kalana yardım etmeyi sever.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Kabak, hem dimağı besler, hem aklı artırır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

7. Deccalın sol gözü şaşıdır. Saçları çoktur. Yanında da cennet ve cehennemi vardır. Onun cehennemi cennet, cenneti de cehennemdir.
Ravi: Hz. Huzeyfe (r.a.)

8. Deccal şarkta, Horasan denilen yerden çıkar. Ve ona katmerli yüzü olanlar uyar.
Ravi: Hz. Ebû Bekir (r.a.)

9. Dua ibadetten ibarettir. Allah buyurur ki: "Bana dua edin, Ben size icabet edeyim"
Ravi: Hz. Numan İbni Beşir (r.a.)

10. Dua kazayı karşılar. İyilik te rızkı artırır. Kul, isyanından dolayı rızkını kaybedebilir.
Ravi: Hz. Sevban (r.a.)

11. Dua ile Allah teala arasında perde vardır. Bunu ancak Hz. Muhammed (s.a.v) ve aline selat-ü selam kaldırır.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

12. Dua, Allah tealanın bir icra kuvvetidir. Kazayı karşılar. Kaza tam geldiği anda bile yetişir.
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.)

13. Dua, müminin silahıdır ve dinin direğidir. Göklerin ve yerin nurudur.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

14. Dua, inenden de inmiyenden de faydalıdır. (Yani dua nerede olsa yetişir ve iş görür) Öyle ise ey Allah'ın kulları! Duaya mülazemet edin.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

15. Dua rahmetin anahtarıdır. Abdest namazın anahtarıdır. Namaz da Cennetin anahtarıdır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

16. Dua belayı karşılar.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

17. Birinci günkü Velime (düğün daveti) haktır. İkinci günkü mürüvvet, üçüncü günü de yaparsa bu da çalımdır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

18. Dünya, mü'minin zindanı, kafirin de cennetidir. (Bu da önündeki geleceğe göredir.)
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

19. Dünya, müminin zindanı ve kıtlık senesidir. Dünyadan ayrılınca zindandan ve kıtlıktan kurtulmuş olur.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)


Sayfa: 208

1. Dünya, evi olmıyanın evi, malı olmıyanın da malıdır. Dünyada, aklı olmıyan toplar. (Mevlandan alıkoydu ise dünya, bir çöp te olsa dünyadır)
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

2. Dünya tatlı, yeşil bir şeydir (cazibdir). Kim ki dünyayı hakkı ile alırsa o adam için mübarek olur. Çok canının istediğine dalan kimselerin ise, kıyamette alacağı, ateşten başka bir şey değildir.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

3. Dünya ve dünyadakiler mel'undur. Ancak Zikrullah ve ona müteallik olan şeyle alim yahut mütealim müstesna. (Bir şeyi Allah emretmiştir demek "Zikir" ve onu yapmaya geçmek "müteallik olan" demektir. İlim, İlm-i Hak, İlm-i dindir.)
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Dünya mümine mal olmaz. Nasıl olur? Zira dünya müminin belası ve zindanıdır. (Zira müminin doksan dokuz bin vazifesi olup, bunların derdindedir. Gayesi, aman şurada olduğu kadar Allah'a yaklaşma yoluna bakmaktır. Zira onu burada kazanacaktır.)
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

5. Dünya, ahiret ehline haramdır, ahirette dünya ehline, (dünyayı hedef edinene haramdır). Dünya ve ahiret ise ehlullaha haramdır. (Bu tenezzül etmemek değil, Allah'a yarayacak gibi hareket derdinden sıra bulamamaktır.)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Dünyanın hepsi ahiret günü ile, yedi günden ibarettir. Bu Allah tealanın şu kavli iktizasıdır. "Rabbinin indinde bir gün, sizin saydığınız sene ile bin sene gibidir."
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

7. Dünya, Hz. Muhammed (s.a.v.) e de layık değildir, âli Muhammede de.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

8. Deva, kaderden maduddur. Kaderi bozmaz. İlaç, Allah'ın izni ile, yine Allah'ın dilediğine tesir eder. (Katiyetle ilaca bağlanmak yok. Kaderimdir diye terk te yok.; ilaç, vacip ve farz da değildir)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

9. Horoz namazı haber verir. Kim beyaz bir horoz edinirse şu üç şeyden muhafaza olunur: Her şeytanın, büyücünün, ve kahinin şerrinden.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

10. Borç kelepçedir ve ağır bir bağdır. Bu, kulun boynuna yükletilir. Bununla insan mesudda olur, bedbaht ta. Borç insanı üzer ve gece ve gündüz saatlerinde hüzünlendirir. (üzülmekle de insan mecur olur). Ve onu ödeyinceye kadar, borçlunun ecir alması kesintisiz devam eder. Böylece borç, insanın saadet sebebi olur. Bir de var ki, ehemmiyet vermez ve böyle ölür gider. Bununla da ahiret şekaveti olur.
Ravi: Hz. Amr İbni Hazım (r.a.)

11. Borç, arzda Allah'ın bayrağıdır. Allah, bir kulunu zelil etmeyi dilerse, onu, o kulun boynuna diker.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

12. Sineğin bir kanadında derd, diğerinde şifa vardır. Sinek yemeğe tek kanadıyle düşerse diğer kanadını da daldırın ve öyle çıkarın. Allah, derdi deva ile giderir.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

13. Arıdan maada bütün sinekler Cehennemliktir. (İnsana ateş, azab ve sıkıntıdır)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

14. Hafaza meleklerinin işitmediği zikir, işittiği zikirden yetmiş kat fazladır.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

15. Zikir, Allah yolundaki infake, yüz misli faiktir. (İnfakde ise yedi yüz sevap vardır)
Ravi: Hz. Muaz İbni Enes (r.a.)

16. Zikir sadakadan hayırlıdır. Ve zikir, oruçtan da hayırlıdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

17. Günah, yalnız sahibine değil, başkasına da şumdur. Zira, mani olmak isterse derde kalır. Bahsetse gıybet olur. Razı olursa (uyarsa) ortak olur. Bir de ayıplarsa başına gelir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

18. Altın altına misli misline, gümüş gümüşe misli misline, hurma hurmaya misli misline, buğday buğdaya misli misline, tuz tuza misli misline, arpa arpaya misli mislinedir. Kim fazla alır veya verirse riba olur. Altını gümüşle nasıl isterseniz satın. Fakat araya veresiye girmesin. Arpayı hurma karşılığında nasıl isterseniz fakat peşin olarak satabilirsiniz.
Ravi: Hz. Ubâde İbni Sami (r.a.)


Sayfa: 209

1. Altın müşriklerin, gümüş ise müslümanların süsüdür. Ve demir ise ehli Cehennemin süsüdür.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

2. Altın ve ipek ümmetimin kadınlarına helal, erkeklerine ise haramdır.
Ravi: Hz. Zeyd İbni erkam (r.a.)

3. Merhamet edene, Allah merhamet eder. Yerdekilere merhamet edin. Allah da size merhamet etsin.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

4. Sıla-i rahim, Rahmandan bir şubedir. Kim onu bitiştirirse Allah'ı sıla etmiş demektir. Ve kim de onu keserse Allah'la arasını açmış demektir.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

5. Çoban gecede güder, gündüz de.(Gece başkasının tarlası tehlikeye girmiyorsa)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Bir binek adam şeytandır. İki binici de şeytandır. Üç oldumu işler yoluna girer.
Ravi: Hz. Amr İbni Şuayb dedesinden

7. Bir binek adam cenazenin arkasından gider. Yaya ise; arkasından, önünden, sağından ve solundan, cenazeye yakın olarak gider. Düşük bir çocuğun da cenaze namazı kılınır. Ana babasına da dua edilir.
Ravi: Hz. Mugire İbni Şube (r.a.)

8. Salih bir adamın gördüğü Rahmani rüya, Peygamberliğin kırkaltı cüzünden biridir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

9. Rüya bir kuşun ayağına asılı bir haldedir, sahibi söz etmedikçe. Sahibi onu anlatırsa düşer. Onun için rüyayı ancak alime, nâsiha veya akıllı bir kimseye anlatın. Ve salih rüya Nübüvvetin kırk altı cüzünden bir cüzdür.
Ravi: Hz. Ebû Rezin (r.a.)

10. Müminin sevindiği rüya, Nübüvvetin kırk altı cüzünden bir cüzdür. Kim böyle bir rüya görürse sevdiğine anlatsın. Kim de hoşa gitmiyen bir rüya görürse, o rüya ancak şeytandandır ve o kimseyi hüzünlendirmek istemiştir. O zaman sol tarafına üç defa tükürsün. Sussun ve rüyasını hiç kimseye anlatmasın.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

11. Güzel rüya beşarettir. Onu ya müslüman kendisi görür veya başkalarınca onun için görülür.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Rüya üç menzile üzerinedir. Birisi adama nefsinin söylemesidir ki, bu bir şey değildir. Biri de şeytandan olur. Biriniz hoşlanmadığı bir rüya görürse sol tarafına tükürsün ve şeytandan Allah'a sığınsın. Böyle yaparsa ondan asla bir zarar görmez. Üçüncüsü ise Allah'tan bir beşarettir. O salih adamın gördüğü rüya ki, bu Nübüvvetin kırk altı cüzünden bir cüzdür. Sizden biri hoşuna giden bir şey görürse onu iyi görüşlü bir kimseye anlatsın ve o da "Hayırdır" desin.
Ravi: Hz. Ebû Katade (r.a.)


Sayfa: 210

1. Sadık ve salih Rüya Peygamberliğin (asarından bir eserdir) yetmiş altı cüz'ünden bir cüzdür.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

2. Salih rüya Allah'tan, karışık olan da şeytandandır. Sizden biriniz hoşlanmadığı bir şey görürse uyanınca soluna üç defa tükürsün, ve onun şerrinden Allah'a sığınsın. Bu takdirde o, ona zarar vermez.
Ravi: Hz. Ebû Katade (r.a.)

3. İyi adam iyi , kötü adam kötü haber getirir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Adam, dostunun dini üzerinedir. Sizlerden biriniz kiminle dost oluyor baksın.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Rüya altı türlüdür. Kadın hayıra, deve korkuya, süt dine, yeşil Cennete, gemi necata, ve hurma da rızka delâlet eder.
Ravi: Sahabiden biri

6. İçinde cömertlik olan eve rızkın gelişi, devenin hörgücüne, bıçağın gelişinden daha çabuk olur.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

7. Riba yetmiş iki babdır. En aşağı bir kimsenin annesiyle fena münasebette bulunuşu, en büyüğü de din kardeşinin ırzını lekelemesi gibidir.
Ravi: Hz. Bera (r.a.)

8. Riba yetmiş iki babdır. Şirk te böyledir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

9. Riba veresiyedir.
Ravi: Hz. Umame İbni Zeyd (r.a.)

10. Riba yetmiş üç çeşittir. En hafifi insanın annesiyle münebette bulunması, en büyüğü de müslümanın ırzını lekelemesi gibidir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

11. Bekçiliğin en efdali namazdan sonra, namazı beklemek ve zikir meclisine devam etmektir. Hiç bir kul yoktur ki, namaz kıldıktan sonra zikir meclisine otursun ve melaike ona istiğfar etmesin. Taki abdesti bozuluncaya veya münasebetsiz bir lakırdı edinceye kadar.
Ravi: Hz. Ebû Hureyre(r.a.)

12. Adam, atının sadrına (ortasına binmekte) daha ziyade hak sahibidir. Ve meclise döndüğünde insanın ilk oturacağı yer, daha ziyade kendisinin hakkıdır.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

13. Adam, hayvanın sadrına, döşeğinin de asıl yerine, evinde de insanları toplayıp imam olarak namaz kıldırmaya daha layıktır. (Kendisi izin verirse o başka)
Ravi: Hz. Fatümetüzzehra (r.anha)

14. Sadaka sahibi, hesap bitinceye kadar, sadakasının gölgesi altındadır. (Mahşerde)
Ravi: Hz. Ukbe İbni Amir (r.a.)

15. Adam malını bulduğunda ona daha ziyade layıktır. (İflas veya ölüm halinde parası ödenmediği takdirde) Satış ise satana tabi olur.
Ravi: Hz. Semure (r.a.)

16. Recim, onun yaptığının kefaretidir. (Ayrıca hakaret hakkın yok)
Ravi: Hz. Şerid İbni Suveyd (r.a.)

17. Rahmet evvela imama iner. Ondan sonra sağındakine, ondan sonra sıra ile...
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)


Sayfa: 211

1. Hısımlık (rahim) giriftir, dallar gibi karışır. Kim ki onu vaslederse Allah da onu vasleder. Kim de onu keserse Allah da onunla alakasını keser. Ve Rahim kıyamette fasih bir lisanla şöyle der "Yarabbi, falanca beni yokladı. Onu Cennete dahil et. Filanca da alakasını kesti onu da cehenneme koy."
Ravi: Hz. Amr İbni Şuayb dedesinden.

2. Rahim, Rahmandan müştakdır. Allah (z.c.hz) leri buyuruyor ki: "Seni yoklıyanı yoklarım, alakasını kesenle de alakamı keserim."
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

3. Rahim, Rahmanın eseridir. Arşa asılmıştır. Der ki: "Yarabbi Ben kesildim. Yarabbi, ben kötülüğe maruz kaldım, Yarabbi" Allah icabet ederek onu şöyle taltif eder: "Razı olmazmısın ki, seni yoklıyanı yoklasam, ve seni kesenin Ben de alakasını kessem."
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Köy, Cehennem mevkilerindendir. Ne şeriat tatbik edilir, ne Cuma kılınır. Çocukları yaramaz, gençleri şeytan ve ihtiyarlar cahildir. Oradaki mümin leş gibi kokar gelir.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

5. Rıfk, hikmetin başıdır.
Ravi: Hz Cerir (r.a.)

6. Rıfk ile bereket hasıl olur. Ve rıfk'tan mahrum olan, hayır ve bereketten mahrum kalır.
Ravi: Hz. Cerir (r.a.)

7. "Rakub" evladı kalmıyana denir. Bir müslim erkek veya kadın yoktur ki, onların üç evladı ölsün de, bu sebeble Allah onları Cennete sokmasın. ( Bir kadın oğlunun ölmesine çok üzülmüş ve Efendimize (s.a.v)'e gelip, ben evladı yaşımayan bir Rakub'um demiş. Onun üzerine bu hadisi şerif buyurulmuştur.)
Ravi: Hz. Cerir (r.a.)

8. Asıl "Rakub" odur ki, önden ölmüş evladı olmaya.
Ravi: Hz. Büreyde (r.a.)

9. Asıl "Rakub" odur ki, evladı var da önden bir şey yollamamış.
Ravi: Ashabdan biri

10. Rehin hayvana nafakası mukabilinde binilir de, sütü de içilir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

11. Rehine binilir de içilir de.
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

12. Cuma günü Cumaya gitmek, her baliğ olana vacibtir (farzdır). Cünüblükten gusl ettiği gibi yıkanmak da vacibtir.
Ravi: Hz. Hafsa (r.a.)

13. (Fisebilillah) sabah veya akşam seferleri dünya ve dünya şeylerinden hayırlıdır.
Ravi: Hz. Sehl İbni Saad (r.a.)

14. Rüzgar, Allah (z.c.hz)'lerinin rahmetindendir. Rahmete de, gazaba da vesile olur. Rüzgarla karşılaştığınızda sövmeyin. Allah'dan hayır isteyin. Ve şerrinden de Allah'a sığının.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

15. Zekat (öşür) şu beş şeyden verilir: Buğday, arpa, üzüm, zeytin ve hurma.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

16. Zekat, müslümanlığın köprüsüdür.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

17. Komşusunun ailesi ile zina edenin. Allah yüzüne bakmaz, onu tezkiye etmez ve kendisine "Gir Cehenneme" denir.
Ravi: Hz. İbni Amr r .a

18. Zina fakirlik getirir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)


Sayfa: 212

1. Dünyada Zühd, helali haram etmek ve malı ziyan etmekte değildir. Zühd odur ki, Allah'ın elindekine kendi elindekinden fazla bağlanmaktır. Musibetin sevabına talib olmaklığın, musibeti çekmekte iken de varsa, zahidsin.
Ravi: Hz. Ebû Zerr (r.a.)

2. Benim bu zamanımda, Zühd, altın ve gümüşten kaçmaktır. Fakat insanlar üzerine öyle bir zaman gelir ki, altın ve gümüşü terketmekteki zühdden, insanlardan kaçmak zühdü, kendileri için daha hayırlı olur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

3. Zühd, Allah'ın sevdiğini sevmen, Allah'ın sevmediğini de sevmemen ve dünyanın helalinin de haramı gibi sana ağır gelmesidir. (Hacetinden fazla helali). Zira, dünyanın helali hesab, haramı ise azabdır. Zühd, kendi nefsine merhametin gibi, bütün müslümanlara da merhamet etmen, haram sözden kaçındığın gibi faydasız sözden de kaçınman, çok kokmuş bir ölüden kaçtığın gibi, çok yemekten de kaçman, dünyanın servet ve zinetinden ateşten kaçar gibi kaçman ve dünyada emelini kısa tutmandır. İşte Zühd dediğin de budur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Dul ve miskinlerin hizmetine koşan kimse, fisebilillah cihad eden, yahud gece kaim, gündüz saim olan gibidir.
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

5. Annesinin- babasının ihtiyacını karşılamak veya onları insanlardan müstağni kılmak için çalışan kimse, fisebilillah çalışıyor demektir. Ailesinin veya çocuklarının ihtiyacını karşılamak veya onları insanlardan müstağni kılmak için çalışan kimse de gene fisebilillah çalışıyor demektir. Kendi nefsinin ihtiyacını gidermek ve insanlara muhtaç olmamak için çalışan da yine fisebilillah çalışıyor gibidir. Hilede, hud'ada olan ise şeytan çalışıyor demektir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Hayra koşanlarla, itidal üzerine gidenler Cennete hesabsız giderler. Nefsine zulmedenler ise, kolay bir hesab gördükten sonra Cennete girer.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

7. Peygamberlerin icabetine önden uyan şu üç kişidir: Musa (a.s)'a, Yuşa bin Nun, İsa (a.s)'a Sahibi Yasin (Habibi Neccar) ve Hz. Muhammed (a.s)'a Ali İbni Ebi Talib.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.a.)

8. Yırtıcı hayvan haramdır.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

9. İslamiyete önden icabet eden dört kişi vardır; Ben arabların ilkiyim, Suheyb Rumun, Selman Farsın ve Bilal de Habeşin ilkidir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. Secde yedi aza üzerindedir: İki el, iki ayak, bir alın ve iki diz. Beytullahı gördüğünde, Safa ve Merve'de, Arafat'ta, Müzdelife'de, şeytan taşlamada ve namaza başlandığında eller kaldırılır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)


Sayfa: 213

1. Sahur berekettir. Öyle ise, bir yudum su içmekle de olsa, onu bırakmayın. Zira Allah ve melekleri sahur yiyene selat ederler.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

2. Cömertlik, Ulu Mevlanın huyudur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

3. Cömertlik, cennet ağaçlarından bir ağaçtır. Dalları dünyaya sarkmıştır. Kim bu dallardan birine tutunuyorsa, bu dal onu Cennete götürür. Hasislik te Cehennem ağaçlarından bir ağaçtır. Dalları dünyaya sarkmıştır. Kim de bu dallardan birine yapışırsa, o dal da onu Cehenneme çeker.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

4. Cömertlik, Cennette biten bir ağaçtır. Cömertliğin gireceği yer, ancak Cennetir. Hasislik ise Cehennemde yetişen bir ağaçtır. Hasisin gireceğin yer ise Cehennemdir.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Ci(r.a.)d (r.a.)

5. Cömert Allah'a, insanlara ve Cennete yakındır. Cehennemden de uzaktır. Cimri ise Allah'dan, insanlardan ve Cennetten uzaktır ve Cehenneme yakındır. Cahil cömert, Allah (z.c.hz)'lerine hasis abidden daha sevimlidir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Cömert, ancak Allah'a hüsnü zannı olduğundan cömertlik yapar. Hasis ise ancak Allah'a sui zannı sebebiyle cimrilik yapar.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

7. Cahil cömert Allah'a, alim olan bahilden daha sevgilidir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Yürüyüşte sürat müminin kıymetini giderir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Gizli aşikareden efdaldır. Ancak, örnek olmayı ümid ederse aşikarelik gizliden efdaldir. (Sadaka ve ibadet hususlarında)
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

10. Bütün saadet, Allah'ın ibadetinde ömür uzunluğudur.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.a.)

11. Sefer, azabdan bir kısımdır. Sizden birinin yemeğine, içmesine ve uykusuna mani olur. Onun için biriniz yola gidip hacetini görünce evine avdetini tacil etsin.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Sultan, yeryüzünde Allah'ın gölgesidir. Kim ona ikram ederse Allah da ona ikram eder. Kim de ona ihanet ederse Allah da ona ihanet eder.
Ravi: Hz. Ebû Bekir (r.a.)

13. Sultan, yeryüzünde Allah'ın gölgesi ve kuvvetidir. Kim ki, sultana hayırhahlık ve dua ederse, hidayet bulur. Kim de beddua eder ve hayırhahlıkta bulunmazsa, dalalete düşer.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

14. Sultan, yeryüzünde Allah'ın gölgesidir. Sizden biri kendisinde sultan olmıyan bir beldeye vardığında, orada katiyyen oturmasın.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

15. Adil ve mütevazi Sultan, Allah'ın yeryüzünde gölgesi ve mızrağıdır. Böyle adil ve mütevazi bir Sultan (veya vali) için her gündüz ve gecede, hepsi abid ve müçtehid olan altmış sıddık ameli yazılır.
Ravi: Hz. Ebû Bekir (r.a.)

16. Sultan, yeryüzünde Allah'ın gölgesidir ki, Allah'ın kullarından her mazlum ona iltica eder. Adalet yaparsa ona ecir, diğerine şükür, zulmederse ona vebal ve tebaaya da sabır düşer. Valiler zulm ederlerse kıtlık olur. Zekat verilmezse davarlar ölür, zina meydan alırsa, meskenet ve fakirlik zahir olur. Ve ehli zimmete zulm edilirse kuffar baş kaldırır. (Galebe çalar)
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)


Sayfa: 214

1. Ağırbaşlılık, güzellik, teenni ve iktisad, Peygamberliğin yirmi dört cüz'ünden bir cüzdür.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Serces (r.a.)

2. Dinlemek ve itaat etmek her müslümana borçtur. Hoşlansa da, hoşlanmasa da, Ancak, günahla emrolunmadıkça, Eğer masiyetle emrolunursa ne dinler, ne de itaat eder.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

3. Sinameki ile kimyon, bunlar her derde devadır.
Ravi: Hz. Ebû Ubeyyil Ensari (r.a.)

4. Sünnet ikidir: Gönderilmiş bir Peygamberin sünneti, İmam-ı Adilin sünneti.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. Sünnet ikidir: Farizada sünnet, gayri farizada sünnet, Farizadaki sünnetin aslı Kitabullahtandır. Yapmak hidayet, terketmek ise dalalettir. (cemaat ve ezan gibi) Allah'ın kitabında olmıyan sünnete gelince, onu yapmak fazilet, terkedilmesi ise hata değildir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Kedi canavardır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Misvak ağız için temizliktir. Ve Aziz ve Celil olan Allah'ın rızasına sebebtir.
Ravi: Hz. Ebû Bekir (r.a.)

8. Misvak, erkeğin fesahatını artırır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Misvak ve Cuma guslü, her müslümana vacibtir.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

10. Misvak, ağız için temizlik, Allah (z.c.hz)'lerinin rızasına sebeb ve gözlere de ciladır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

11. Sual sormak ilmin yarısıdır. Rıfk, geçimin yarısıdır. İktisadlı kişi fakir olmaz. Humma ölüm kılavuzudur. Dünya da müminin zindanıdır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

12. Çarşı, gaflet ve sehiv yurdudur. Kim Allah'ı orada bir kere tesbih ederse, Allah ona bir milyon sevab yazar. Kim ki "Lâ havle ve lâ kuvvete illâ Billah" derse, akşama kadar Allah'ın emanında bulunur.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

13. "Esselamü aleyküm yâ ehlel kubûri, minel mü'minîne vel müslimin. Yağfürullahü lena ve leküm, entüm selefüna ve nahnü bil ısri" (kabir duası)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

14. Esselamü aleyküm ey mü'minler kavminin yurdu. Biz ve siz yarın bize vaad edilene kavuşacağız. Ey Allahım! Ehli Baki'ye mağfiret et.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)


Sayfa: 215

1. Esselamü aleyküm ey müminler kavminin yurdu. Siz önden gidicisiniz, biz de peşinizden, size kavuşacağız. Ey Allahım! Onların ecrinden bizi mahrum etme. Ve onlardan sonra bizi fitneye uğratma.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

2. Esselamü aleyküm ey müminler kavminin yurdu. Biz size kavuşacağız. "İnnâlillah ve innâ ileyhi râci'ûn." Sizler büyük bir hayra nail oldunuz. Ve dünya şerrini de atlattınız.
Ravi: Hz. Beşir (r.a.)

3. Selam, sözden evveldir.
Ravi: Hz Cabir (r.a.)

4. Selam sualden evveldir. Selamdan evvel sual sorarlarsa cevap vermeyin.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

5. Selam, Allah (z.c.hz)'lerinin isimlerinden büyük bir isimdir. Onu halkı arasıda zimmet kılmıştır. Bir müslüman bir müslümana selam verdi mi, artık onu, hayırdan başka türlü yad etmek haramdır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Esselamü aleyküm ey çocuklar. (Efendimiz(s.a.v) çocuklara rastladığında kendilerine selam vermiştir.)
Ravi: Hz Enes (r.a.)

7. Kılıçlar Cennetin anahtarıdır.
Ravi: Hz. Yezid İbni Şecere (r.a.)

8. Kılıçlar, mücahidlerin ridalarıdır. (Kılıç, kendisini şeref verici bir şeydir.)
Ravi: Hz Ebu Eyyub (r.a.)

9. Evde bir koyun bir berekettir. İki koyun iki, üç koyun da üç berekettir.
Ravi: Hz .Ali (r.a.)

10. Evde koyun berekettir. İki koyun iki, üç koyun da üç berekettir.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

11. Şam, Allah (z.c.hz) lerinin beldeler içinde seçtiği bir beldedir. Şam'dan başka yere giden kimse, Onun gadabı ile çıkar. Dışarıdan Şam'a gelen ise Rahmetle gelir.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

12. "Şâhid" arefe günü ve Cuma günüdür. "Meşhûd" ise kıyamet gününde vaad olunandır. (Burç suresindeki "Şahid" ve "Meşhud" kelimelerinin izahıdır)
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

13. Gençlik, delilikten bir şube ve kadınlar da şeytanın tuzağıdır.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

14. Kış Müminin baharıdır.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

15. Kış müminin baharıdır. Gündüzü kısa olur, oruç tutar. Gecesi uzundur, gece ibadeti yapar.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

16. Şirk, ümmetimde, düz taşta karanlık gecede karıncaların gezinişinden daha gizlidir. Alameti, adaletsizlikten dolayı muhabbet ve adaletten dolayı da buğz etmektir. Ve din, Allah için sevgi ve Allah için Buğz'dan başka nedir? Allah Teala buyurdu ki: "Eğer siz Allah'ı seviyorsanız Bana tabi olun ki Allah da sizi sevsin."
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

17. Bir adamın mevkii dolayısıyla amelde bulunmak gizli şirk olur.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

18. Abdest suyunun artanından içmek yetmiş türlü derde devadır. Bunun en aşağısı da "Hem" dir.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)


Sayfa: 216

1. Şifa üç şeydedir: Bal şerbeti, hacamatla alınan kan, ateşle dağlama. Ben ümmetimi ateşle dağlamadan men ederim.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

2. Her müşterek şeyde Şüf'a (hissedarın satın alma hakkı) vardır. Tarlada, arazide, evde, bahçede, alacağını veya alamıyacağını bildirinceye kadar hissedara sormadan satmak salih (geçerli) olmaz. Eğer ona sormaktan istinkaf ederek (satarsa) hissedar razı olmadığı takdirde, o malı, o hissedar, satın almıya daha layıktır.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

3. Şiir söz mevekiindedir. Güzeli, güzel bir söz, çirkini de çirkin bir sözdür.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

4. Şefaatçiler beştir: Kur'an, akrabalık, emanet, Peygamberimiz, din kardeşleriniz. (Diğer rivayette Peygamberimizin Ehli Beyti)
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Allah yolunda ölmenin dışında şehidlik yedi nevidir: Alllah yolunda ölen şehiddir. Taundan ölen şehiddir. Denizde boğulan şehiddir. Zatül cenb sahibi şehiddir. İç illetinden ölen şehiddir. Yangında ölen şehiddir. Yıkıntı altında kalan da şehiddir. Doğum esnasında ölen kadın da gene şehiddir.
Ravi: Hz. Câbir İbni atik (r.a.)

6. Şehidlik, borçtan başka her şeye kefarettir. Deniz harbinde şehid olmak borca da kefarettir.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

7. Şehidler, Allahın eminleridir. İster cephede, ister yataklarında ölsünler.
Ravi: Hz. Raşid İbni Saad (r.a.)

8. Şehidler, Cennet kapısında, bir nehrin yanında, yeşil bir kubbe altındadır. Bunların rızıkları akşam-sabah Cennetten getirilir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

9. Şehidler Allah'ın divanında, yakuttan minberler üzerinde, misk tepelerinde ve Arş-ı Alanın gölgesi altındadırlar. Onun gölgesinden başka gölge olmıyan bir günde Allah Teala buyurur ki: "Nasıl, sözümde sabit olmadım mı?" Derler ki "Evet Yarabbi durdun."
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Şehid, öldürülmesinin acısını, sizden birinin pirenin ısırmasını duyduğu kadar duyar.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

11. Şehid öldürülmesinin elemini, ancak sizin pire ısırmasını duyduğunuz gibi duyar.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Şehid, Ehli Beytinden yetmiş kişiye şefaat eder.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

13. Şeytanlar sizin elbiselerinizden istifade ederler. Sizden biri elbisesini çıkarınca dürüp, katlasın, tekrar giyinceye kadar. Zira şeytan (besmele ile ) dürülmüş elbiseyi açamaz.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

14. Ehli arasında şeyh (yaşlı kimse) ümmeti arasındaki Peygamber gibidir.
Ravi: Hz. Rafi (r.a.) babasından

15. Evinde şeyh, kavminin arasındaki Peygamber gibidir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

16. Şeytan insanın kurdudur. Koyunun kurdu gibi. Nasıl kurd koyunun tek, sahibinden uzak ve köşebucakta kalmasını kollarsa, şeytan da böyledir. (En çok cemaatten ayrı olana musallat olur.) ÖylC975e ise size cemaatı, ülfeti, topluluğu ve mescidleri tavsiye ederim. Sakın ha cemaatten ayrılmayın. Ve tefrika ve ihtilafa düşmeyin.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)


Sayfa: 218

1. Üzerinde ayak tutunamayan yalçın kaya, tamahlı ulema alametidir.
Ravi: Hz. Suheyl İbni Hisan (r.a.)

2. Sarıya boyamak mü'minin, kırmızıya boyamak müslimin, Siyaha boyamak ise kafirin boyama şeklidir. (Sakal için)
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.a.)

3. Cemaatle kılınan namaz, cemaatsiz kılınanın yirmi beş mislidir. Bir adamın kırda, çölde adabı ile namaz kılması faziletçe diğer namazın elli mislini bulur.
Ravi: Hz Ebu Said (r.a.)

4. Farz namaz, bir evvelkinden bir sonraki namaza kadar ki hatalara, Cuma, evvelkinden önündeki Cumaya kadar kefaret olur. Ramazan ayı evvelkinden önündeki Ramazana kadar kefaret olur. Hac da evvelkinden gelecek hacca kadar kefaret olur. Zevci veya mahremi olmıyan müslüman bir kadının hac etmesi helal olmaz.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

5. Mescidi Haramdaki bir namaz, yüz bin namazdır. Benim mescidimdeki bir namaz on bin namazdır. Hudud mescidindeki bir namaz ise bin namazdır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Zeval vakti namaz mekruhtur. Cuma günün müstesna. Zira Cuma günü Cehennem kızdırılmaz.
Ravi: Hz. Ebû Katade (r.a.)

7. Bana selat-ü selam getirmek, sırat üzerinde nurdur. Bir kimse Cuma günü Bana seksen kere selat getirse, seksen yıllık günahları mağfiret olur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Namaz, şeytanın yüzünü karartır sadaka belini kırar. Allah için birini sevmek ve amelde muhabbet şeytanın kökünü kazır. Bunları yaparsanız şeytan sizden şark ile garb arası kadar uzaklaşır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

9. "Namaz üç bölüktür: Abdest bir bölüğü, rüku bir bölüğü secde de bir bölüğüdür. Bu üçüne dikkat edenin diğer akşamı da kabul edilir. Eğer bunlara dikkat etmezse, hem bunlar, hem de diğerleri red olunur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

10. Muttaki, verağlı bir adamın arkasında namaz kılmak, ve verağ sahibi birine hediye vermek makbuldur. Verağ sahibi bir kişinin meclisinde bulunmak ibadet, onunla müzakere ise sadakadır.
Ravi: Hz. Berâ İbni Azib (r.a.)

11. Namaz, imanın (dinin) direğidir. Cihad amelin zirvesidir. Ve zekatta bunları tesbit eder.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

12. Cuma kılınan camideki farz namaz haccı mebrur ve nafile namaz ise kabul olunmuş bir hac gibidir. Cuma kılınan camide namaz kılmak, diğer mescidlerdeki beşyüz namaza bedeldir.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

13. Mescidi Haramdaki namaz yüzbin namazdır. Benim Mescidimdeki namaz bin namazdır. Mescidi Aksadaki namaz beşyüz namaza muadildir.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

14. Namaz ikişer rekat kılınır. Her iki rikatta tahiyatı oku. Tadarru et, huşu et, tezellül et ve öylece iki elini kaldırıp "Ya Rabbi, Ya Rabbi" de. Kim böyle yapmazsa o namaz eksiktir.
Ravi: Hz. Fadl İbni Abbas (r.a.)


Sayfa: 219

1. Namaza mı intizar ediyorsunuz? Bu namaz, sizden önceki ümmetlerde yokdu ki, o yatsıdır. Yıldızlar gök ehli için emandır. Yıldızlar döküldüğünde gök ehlinin başına gelecekler gelir. Ben de ashabım için emanım. Ben vefat ettiğim zaman Ashabımın başına gelecekler gelir. Ashabım da ümmetim için emandır. Ashabım gidince de ümmetimin başına gelecekler gelir.
Ravi: Hz. Ali İbni Ebi Talha (r.a.)

2. Beş vakit namaz ve diğer cumaya kadar Cuma namazı, büyük günahlardan sakınılmak şartıyle, aralarındakilere kefarettir.
Ravi: Hz Ebu Bekir (r.a.)

3. Benim bu Mescidimdeki bir namaz, Mescid-i Haram müstesna, diğer mescidlerdeki bin namazden efdaldır. Benim şu Mescidimdeki bir Cuma, Mescid-i Haram müstesna, diğer mescidlerdeki bin Cumadan efdaldir. Benim şu Mescidimdeki Ramazan ayı, Mescid-i haram müstesna, onun dışındaki mescidlerdeki bin Ramazan ayından efdaldir.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

4. Beş vakit namaz sebebiyle Allah hataları affeder.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Sulh, müslümanlar arasında caizdir. Yanlız haramı helal ve helali haram yapan sulh müstesna.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Sükut hikmettir ve yapanı da azdır. Malayani şeylerde çok konuşanın hatası da çoktur.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

7. Sükut, Alim için ziynet, cahil için perdedir.
Ravi: Hz. Ebû Abdullah Eslemi (r.a.)

8. Sükut, ahlakın seyyididir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

9. "Oruç siperdir. Kulum onunla siperlenir. Oruç Benim içindir. Ve onun mükafatını bizzat Ben veririm."
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Oruçlar Cehenneme kalkandırlar. Sizlerden birinizin harpte kullandığı kalkan gibi.
Ravi: Hz. Osman İbni Ebul as (r.a.)

11. Oruçlar siperdir ve o, mü'minlerin kalelerinden bir kaledir. Oruç hariç, her amel sahibinindir. Allah teala şöyle buyurur: "Oruç Benim içindir. Ve onu bizzat Ben mükafatlandırırım."
Ravi: Hz. Vasile (r.a.)

12. Oruç sabrın yarısıdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

13. Oruçlarda riya yoktur. Aziz ve Celil olan Allah buyurdu ki: "O Benim içindir. Onun mükafatını bizzat Beni veririm. (Çünkü) Oruçlu yemesini, içmesini Benim için bırakır."
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

14. Oruçlarla Kur'anı Kerim, kıyamet gününde kula şefaatçı olurlar. Oruç der ki: "Ey Rabbim! Ben onu gündüz yemekten ve şehvetlerden men ettim. Sen onun hakkında benim şefaatimi kabul et." Kur'anda şöyle der: "Ey Rabbim! Ben onu geceleyin uykudan men ettim. Öyle ise Sen de, benim, onun hakkındaki şefaatimi kabul et. "Ve de şefaatleri kabul olunur.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

15. Namazda gülen, sağa sola bakan, parmağını çıtlatan hepsi bir menzildedir.
Ravi: Hz. Muaz İbni Enes (r.a.)

16. Kayıb bir hayvan veya eşyayı bulduğunda hemen ilan et. Gizleme ve saklama. Sahibini bulursan onu ona ver. Yoksa o Allah'ın malıdır ki dilediğine nasib eder. (Muhtaçsan kullanır, başkasına da verirsin)
Ravi: Hz Carud (r.a.)


Sayfa: 220

1. Keleri yemem de, haram da etmem.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

2. Mescidde gülmek, kabirde karanlıktır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

3. Vasiyette istisna etmek (diğer varislerin zararına) kebairdendir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

4. Kabrin sıkması, affedilmeyip üzerinde kalan günahları sebebiyle her mü'min için kefarettir. Zekeriya oğlu Yahya (a.s) var ya, onu kabrin sıkması, yediği bir arpa sebebiyle olmuştur.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

5. Misafirlik üç gündür. Bundan sonrası sadakadır.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

6. Üç gece misafirlik, misafirin hakkıdır, lazımdır. Bundan sonrası sadakadır.
Ravi: Hz. Galibin babası

7. Misafir rızkı ile gelir. Kavmin günahını temizler gider. Ve onları günahlarından kurtarır.
Ravi: Hz. Ebud derda (r.a.)

8. (Kalbleri mühürleyen) mühür, Arşta asılıdır. Emirler ayak altına alınır, hatalara cüret edilir, maâsî ile amel edilirse, Allah teala bir mühürcü gönderir. Kalbleri mühürler, artık hiç bir şey para etmez.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

9. Yeyip te şükreden kimse, oruç tutup ta sabreden gibidir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Taun, ümmetim için şehidliktir. Ve cinlerden olan düşmanınıza karşı kuvvettir. Koltuk altında ve burnun altındaki yumuşak kısımda çıkar. Bundan kaçan, cepheden kaçan gibidir. Ve sabreden Allah yolunda cihad eden kimse gibidir.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

11. Taun, Allah'ın kullarından bazılarını mübtela kıldığı azab işaretlerinden biridir. Bir yerde taun olduğunu duyarsanız onun üzerine gitmeyin. Bulunduğunuz yerde vaki olursa oradan da kaçmayın.
Ravi: Hz. Usame (r.a.)

12. Taun, Allah'ın istediğine gönderdiği bir azabtır. Allah, bunu müminlere rahmet olarak kılar. Bir kimse, beldesinde taun vaki olur ve o da onu sabırla ve sabrına karşılık sevab umarak beklerse ve ancak Allah'ın yazmış olduğu şeyden başkasının kendisine isabet etmiyeceğini bilerek karşılarsa, o kimse için bir şehid ecrinin misli vardır.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

13. Atış sonucu ölmek ve taun, yıkıntı, vahşi hayvanın yemesi, boğulma, yangın, iç illeti ve zatülcenb'den ölmek şehadettir.
Ravi: Hz. Rebiğ (r.a.)

14. Çocuk doğunca ses çıkartmadığı takdirde, onun üzerine namaz kılınmaz, ona vâris olunmaz ve o da vâris olamaz.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

15. Kabenin etrafında tavaf, namaz gibidir. Yalnız farkı, burada konuşulabilir. Ancak kim konuşursa hayır konuşsun.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

16. Beyti tavaf etmek namazdır. Lakin Allah onda konuşmayı helal kıldı. Ancak konuşan kimse hayırdan başka bir şey konuşmasın.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

17. (Hakiki) Tabib Allah Tealadır. Her ne kadar sen, başkalarının bulduğu bazı ilaçlarla tedavi etsen de. (Bir doktorun gelip tutunduğundan bahsetmesi üzerine bu hadisi şerif irad buyurulmuştur.)
Ravi: Hz. Mücahid (r.a.)

18. Abdestli olarak uykuya yatan kimse, gündüz saim, gece kaim gibidir.
Ravi: Hz. Amr İbni Haris (r.a.)


Sayfa: 221

1. Dört nevi temizlik vardır: Bıyıklarını kısaltmak, kasıklarını temizlemek, tırnak kesmek ve misvak kullanmak.
Ravi: Hz. Ebud derda (r.a.)

2. Temizlik imanın yarısıdır. "Elhamdülillah" mizanı doldurur. "Subhanellahi velhamdülillahi" yerle gök arasını doldururlar. Namaz nur, sadaka burhan, sabır ışık, Kur'an ise senin lehine veya aleyhine hüccettir. Herkes bir yola gider ve kendini satar. Bu ya azad ediş veya mahvediş olur.
Ravi: Hz. Ebû malikül eşari (r.a.)

3. Şumlanmak şirktir, şumlanmak şirktir, şumlanmak şirktir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

4. Şumlanmak meskende, kadında ve atta olur.(Meskenin darlığı, kadının mehrinin pahalı oluşu, atın huysuz oluşu)
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

5. Zulüm üçtür; Bir zulüm vardır ki Allah onu bırakmaz. Birini mağfiret eder, diğerini ise mağfiret etmez. Mağfiret etmediği zulüm şirktir. Allah onu mağfiret etmez. Allah'ın mağfiret ettiği zulüm ise, kulun kendisi ile Rabbi arasındaki zulümdür. Bırakmadığı zülum ise kısastır. Bazılarının hakkını bazılarından almasıdır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Afiyet on cüzdür. Dokuzu sükutta, biri ise insanlardan kendini çekmektedir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

7. Afiyet on cüzdür. Dokuzu (helalinden) maişetini temin, bir cüz'ü ise diğer şeylerdir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Alim ile müteallim hayırda ortaktır. Diğer insanlar ise, onlarda hayır yoktur. (Öğrenmek istemeyenlerdi)
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

9. Alim, yeryüzünde Allah'ın eminidir.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

10. Amelsiz alim, kandil gibidir. Kendini yakar, insanları aydınlatır.
Ravi: Hz. Cünüb (r.a.)

11. Alim, ilim ve amelin yeri Cennettedir. Alim, ilmi ile amel etmezse, ilim ve amel Cennette, alim ise cehennemde olur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Alim, ilmi ile Allah'ın rızasını kasdederse, her şey ondan korkar. İlmi ile dünya malı kasdederse, o herşeyden korkar.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

13. Alim iki türlüdür: Bir alim vardır ki ilmi ile Allah'ı kasdeder. Onu paraya değişmez. Tamaan almaz. Bir alim de vardır ki, ilmi ile dünyayı kasteder. Onu paraya değişir, Tamaan alır. İlmini Allah'ın kullarından esirger. Böylesine, Allah, kıyamet gününde ateşten gömlek giydirir. Ve meleklerden bir melek onun hakkında şöyle nida eder: "Haberiniz olsun. İşte şu filan oğlu filandır ki, Allah ona dünyada ilim verdi de, oda onu paraya karşılık sattı. Tamah etti." İnsanların hepsi oradan ayrılıncaya kadar bu nida devam eder gider. Sonra da Allah ona dilediğini yapar.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

14. Ödünç alınan şey ödenir. Hediyeye karışılık verilir. Borç, ödenmesi icap eden şeydir. Ve kefil de borçlu gibidir.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

15. Hakkı ile sadaka üzerinde amillik (zekat memurluğu) yapan kimse evine gelinceye kadar, fisebilillah gaza yapan kimse gibidir.
Ravi: Hz. Rafi İbni Hadic (r.a.)

16. Keşmekeş zamanında namaz kılmak, Bana hicret etmek gibidir.
Ravi: Hz. Meakil İbni Yesar (r.a.)


Sayfa: 222

1. Kullar Allah'ın kulu, beldeler de Allah'ın beldesidir. Bir kimse bir yeri ihya ederse o yer onundur. Bir kimse de bir vadide su çıkarırsa o su da onundur.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

2. İbadet on cüzdür. Dokuzu sükutta, onuncusu da helalinden el kazancındadır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

3. Arab, yeryüzünde Allah'ın nurudur. Onların fani olması zulmettir. Arablar fani olunca nur gider zulmet gelir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Arabın hepsi İbrahim oğlu İsmail (a.s) evladıdır. Ancak şu dört kabile hariç; Selef, Evza, Hadramut ve Sakif.
Ravi: Hz. Malik İbni Neccar (r.a.)

5. Beyliğin (emirliğin) evveli nedamet, sonu pişmanlıktır. Kıyamette de azabtır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. İyilik insanlar arasında kesilir, fakat Allah ile onu yapan insan arasında kesilmez.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

7. Hayvanın yaraladığı hederdir, (tazmin lazim gelmez). Kuyu ve maden ocağı kazası hederdir. Hazine aramada beşte bir lazım gelir. (Beytülmal hissesi)
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Acve (bir hurma nevi) Cennettedir ve onda zehire karşı şifalık vardır. Küm'e (yenen bir mantar) "men" dendir. (Men: Beni İsraile Tih sahrasında ikram olunan şey) Suyu da göze şifadır.
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

9. Acve ve Sahra (kudüs sahrası) Cennettendir.
Ravi: Hz. Rafi İbni Amr (r.a.)

10. Vaad borçtur. Veyl adama ki, vaad etti de vaadında durmadı. Veyl o kimseyeki, vaad etti, sonra hulf etti. Veyl o kimseye ki vaad etti, sonra hulf etti. (vaadine aykırı hareket etti.)
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

11. (Fecr suresindeki) "On gün" Kurban ayının on günü "Vitir" arefe günü, "şefi' " de boğazlama günüdür. (Bayramın birinci günü)
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

12. Namazda aksırmak, esnemek, uyuklamak, hayz, istifra ve burun kanaması şeytandandır.
Ravi: Hz Adiyy (r.a.) dedesinden

13. Akika yedi, ondört veya yirmi birinci günde kesilir. (Çocuk doğunca kesilen kurban)
Ravi: Hz. Abdullah İbni Büreyde (r.a.)

14. Akika haktır (borçtur). Erkek çocuk için, yaş ve güzellikçe denk iki koyun kız çocuğu için bir koyun.
Ravi: Hz. Esma binti Yezid (r.a.)

15. Ulema yeryüzünün kandilleri, Peygamberlerin halifeleri, Benim ve diğer Peygamberlerin vârisleridir.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

16. Ulema, Allah'ın kulları üzerinde Peygamberlerin eminleridir. Siz onlardan çekinin ve onlara taarruz etmeyin. Onlar hükümet erkanı ile ihtilat etmedikçe ve dünyaya karışmadıkça (Deyleminin lafzında şu ibare vardır): Sultanla ihtilat eder ve dünyaya karışırlarsa o vakit Peygamberlere hiyanet etmiş sayılırlar, o zaman bunlaran sakının.
Ravi: Hz. Hasan İbni Sufyan (r.a.)

17. Ulema, Peygamberlerin varisleridir. Gök ehli onları sever ve öldüklerinde denizdeki balıklar bile kıyamete kadar onlara istiğfar ederler.
Ravi: Hz. Bera (r.a.)

18. Ulema, Allah'ın halkı üzerinde eminleridir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

19. Ulema kılavuz, muttekiler efendilerdir. Bunların meclisinde bulunmak, dinin kuvvetini ziyade eder.
Ravi: Hz Enes (r.a.)

20. Ulema üç kısımdır: Kendi ilmi sebebiyle halk ta hayat bulur, kendi de hayat bulur. Halkı berhudar eder, kendini mahveder. İlmi ile kendini kurtarır, halka ise faydası olmaz.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)


Sayfa: 225

1. Gusül dört şey sebebiyledir: Cenabet, hacamat, ölünün gasli ve Cuma guslü.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

2. Gusul, her müslümana, yedi günde bir, kılına ve derisine vacibdir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

3. Cuma günü gusül, her bâliğ erkek ve kadına lazımdır. (Sünnettir)
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

4. Gadab şeytandandır. Sizden birine gadap ayakta iken gelirse, otursun. Eğer otururken gelirse uzansın.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

5. Gadab şeytandandır. Şeytan da ateşten yaratılmıştır. Su ise ateşi söndürür. Öyle ise biriniz gadablanınca hemen yıkansın.
Ravi: Hz. Muaviye (r.a.)

6. Gurfeler (Cennet köşkleri) kırmızı yakut, yeşil zebercet ve beyaz incidendir. Onlarda hiç bir kusur ve ayıb yoktur. Cennet ehli bunlara, sizin gökte, doğu ve batıdaki parlak yıldızlara baktığınız gibi bakarlar. Ebu Bekirle (r.a) Ömer (r.a) (Bu gurfelerle ) nimetlendirildiler.
Ravi: Hz. Sehl İbni Saad (r.a.)

7. Garib bir kişi hastalandığı zaman, sağına soluna, ön ve arkasına bakıp ta tanıdık bir kimse görmediği vakitte, Allah onun geçmiş günahlarını mağfiret edir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

8. Suda boğulan şehiddir, yangında ölen şehiddir. Garib ölen şehiddir. Zehirli hayvanla zehirlenen şehiddir. İç illeti ile ölen şehiddir. Yıkık altında kalan şehiddir. Kocasını kıskandığını saklayan, Allah yolunda mücahid gibidir ve o kadına şehid ecri vardır. Malı uğrunda öldürülen şehiddir. Nefsini müdafaa için ölen şehiddir. Kardeşi için öldürülen şehiddir. Komşusu için ölen de şehiddir. Marufla emreder ve mürkerden nehyederken ölen de şehiddir.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

9. Cuma günü gusl her baliğ müslümana vacibe yakın sünnettir. Bulursa, misvaklanmak ve koku sürünmekte böyle.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

10. Gaflet şu üç halde olur: Aziz ve Celil olan Allah'ı zikirde gaflet, sabah namazını kıldıktan güneş doğuncaya kadar geçen zamandaki gaflet (Bu arayı zikirsiz geçirmesi) ve bir kimsenin borcunun kendi gücünü yenecek kadara getirmesindeki gaflet.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

11. Hile ve hased, ateşin odunu yemesi gibi, hasenatı yer.
Ravi: Hz. Hasan İbni Ali (r.anhüma)

12. Name (Şarkı v.s) kalbde nifakı yeşertir. Nasıl ki su otu yeşertiyorsa.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

13. Şarkı, oyun ve eğlence kalbde nifakı büyütür. Nasıl ki su otu büyütüyorsa. Nefsim Yed-i kudretinde olan Allah'a kasem ederim ki, Kur'an ve zikir kalbde imanı büyütür, tıpkı suyun otu büyütmesi gibi.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

14. Zenginlik altmış bin dirhemledir. Bu miktara malik olmıyan fakirdir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)


Sayfa: 226

1. Gıybet, bir adamın kusurunu arkasından söylemendir.
Ravi: Hz. Muttalib İbni Abdullah (r.a.)

2. Gıybet, zinadan daha şiddetlidir. Zina eden tövbe eder. Allah da onun tövbesini kabul eder. Fakat gıybet yapan, gıybet edilen tarafından affedilmedikçe, mağfiret olunmaz. (Gıybet edenin gıybet ettiği kimse ile helalleşmesi lazımdır.)
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

3. Namus gayreti imandandır. Kadın erkek bir arada eğlenmek te nifaktandır.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

4. Taundan kaçan, harpten kaçan gibidir. Ona sabreden ise harbte sebat eden kimse gibidir.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

5. Fitne uykudadır. Allah, onu uyandırana lanet etsin.
Ravi: Hz Enes (r.a.)

6. Baldır avrettendir. (onu örtün)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

7. Fıtrat beş tanedir: Sünnet olmak, kasıkları temizlemek, tırnak kesmek, koltuk altını temizlemek ve bıyık kesmek.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Allah'ın Rahmetinden ümidini kesmeyen fasık, Allah'ın rahmetinden ümid kesen abidden, rahmete daha yakındır.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

9. Fecr iki türlüdür: Sahur yemeğinin haram, sabah namazı kılmanın caiz olduğu fecr, bir de yemenin caiz, sabah namazı kılmanın ise haram olduğu fecr.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

10. Fecr iki türlüdür: Birisi, deniz kurdunun kuyruğu gibi gider ki, bu yemeği haram kılmaz. Sabah namazını da caiz kılmaz. Diğeri, ufukta müstail şeklinde yaygın olarak görülür ki, namazı caiz, yemeği ise haram kılar.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

11. Fıtrat icabı olan şeyler: Mazmaza (ağzı çalkalamak), istinşak (Burna su çekmek), misvak kullanmak, bıyık kesmek, koltuk altını temizlemek, parmak mafsallarını yıkamak, tırnakları kesmek, istinca mahalline (vesveseyi kesmek için) su serpmek ve sünnet olmaktır.
Ravi: Hz. Ammar İbni Yaser (r.a.)

12. Fakirler, Allah Tealanın dostlarıdır. Ve sermayeleri de gece ve gündüzleridir. Müjdeler olsun o kimseye ki, sermayasi gitmeden evvel ticaretini yaptı.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

13. Fakirlik, dünya ve ahiret yoksulluğudur. Dünya yoksulluğu ahiret zenginliği ve dünya zenginliği ise ahiret yoksulluğudur ki bu helak demektir. Dünya malını ve zinetini sevmek; işte bu ahiret fakirliği ve ahiret azabıdır. (Sevgi duymadan malı olursa bundan zarar görmeyecektir.)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

14. Fakirlik, Allah tarafından sevilen bir şeydir ki, onunla ancak müminlerden sevdiğini mübtela eder.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

15. Fakirlik emanettir. Kim ki onu gizlerse, o kimse ibadette (ve emaneti muhafaza etmiş) olur. Ve kim de açığa vurursa din kardeşlerini borçlu kılmış olur.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

16. Fakirlik mümine, atın yüzü üzerindeki gem ve yulardan daha ziyade yaraşır.
Ravi: Hz. Seddat İbni Evs (r.a.)

17. Fakirlik, insanlar arasında kusur, kıyamette süstür.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

18. Ümmetimin fesadı zamanında Benim sünnetimi ayakta tutan bir kimseye bir şehid sevabı vardır.
Ravi: Hz. Muhammed İbni Aclan (r.a.)


Sayfa: 227

1. Harb iki türlüdür: Müşriklerle, onlar iman edinceye veya cizye verinceye kadar. Veya isyan etmiş taifeye karşı, Allah'ın emrini onlar kabul edinceye kadar. Eğer isyandan dönerlerse adeletle muamele edilir.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

2. Allah yolunda öldürülmek, bütün günahlara kefaret olur. Yalnız emanete değil. Emanet , namaz, oruç ve söz de olabilir. Hepsinden muhimmi de elle getirilen emanete vefa etmektir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

3. Kıssalar anlatan adam lanete müstehak (aynen nakletmezse), dinleyen rahmete muntazır olur, tacirde rızka muntazırdır. Muhtekir ise laneti bekler. layiha (cenazelerde para ile tutulup ağlattırılan kadınlar) ve etrafında toplanan kadınlara, Allah'ın, meleklerin ve bütün insanların laneti olsun.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

4. Namaz üzerinde oturan adam, ibadette oturan gibidir. Evinden çıkıp dönünceye kadar namazda yazılır.
Ravi: Hz. Ukbe İbni amir (r.a.)

5. Kaderiyye taifesi, bu ümmetin mecusileridir. Hastalanırlarsa onları ziyarete gitmeyin. Ölürlerse cenaze namazlarını kılmayın.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

6. Kur'an zenginliktir. Ondan sonra fakirlik yoktur. Kur'an'ın fakiri olan kimseye ise zenginlik yoktur.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

7. Kur'an bir milyon yirmi bin harftir. Kim onu Allah'dan ecrini umarak ve sabırla okursa, her bir harfine karşılık kendisine hurilerden bir zevce vardır. (Mevcud Kur'anlar 322671 harf tutuyormuş)
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

8. Asıl deva Kur'an'dır
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

9. Kur'an-ı Kerim şefaatçidir ve şefaati makbuldur. Riayet etmiyenlere ise hasım olarak isbatı vücud edecektir. Kim ki, Kur'an'ı öne alırsa, Kur'an onu Cennete götürür. Kim de arkasına bırakırsa onu da Cehenneme sürer.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.a.).

10. Kur'an Allah Azze ve Cellenin kelamıdır. Öyle ise Kur'an sahibi, Rabbinin, yasak ettiklerini yapmamak suretiyle, ona tazim etsin.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

11. Kur'an-ı Kerim, elfazı ve manası itibariyle ondan hoşlanmıyana çetindir. Hoşlanana ise her iki itibarla da müyesserdir. Ve O Hakemdir. Benim Hadisimde sözleri ve manası itibariyle çetindir, ve Hakemdir. Kim ki Ona tutunur, Onu anlar ve ezberlerse kıyamette Kur'anla beraber gelir. Kim Kur'ana ve Hadisime ehemmiyet vermezse dünya ve ahirette hüsrana uğrar.
Ravi: Hz. İbni Umeyr (r.a.)

12. Kur'an-ı Kerim Allah'a, gökten yerden ve içindekilerden daha sevimlidir.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

13. Kuran-ı Kerim, fasih bir Arabi lisanla inzal edildi. Keskese ve Keşkeşe ile indirilmedi. (S yi Ş yaparak bozanların dili ile değil)
Ravi: Hz. Hureyde (r.a.)

14. Kur'an okuyanlar, ehli Cennetin arifleridir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

15. Kadılar üçtür: İkisi Cehennemde, biri Cennettedir. Hakkı bildi ve onunla hükmetti ise, o Cennettedir. Bilmeksizin hükmeden ateştedir. Ve Hakkı bilip te hükmünde zulmeden de ateştedir.
Ravi: Hz. Büreyde (r.a.)


Sayfa: 228

1. Kalbler dört nevidir: Açık kalb; örtüsü, kılıfı olmayıb parlıyan nurlu bir kandil gibidir. Kılıflı kalb; Kılıfla örtülmüş ve bağlanmıştır. Dışı mühürlüdür. Ters kalb; (Aşağısı yukarı, yukarısı aşağıya gelmiş) yamuk kalb. Kılıfsız olan açık kalbe gelince, bu müminin kalbidir. Onun kandili içindeki iman nurudur. Kılıflı kalb, kafirin kalbidir. (Ne alır ne verir. Ona bir şey işlemez) Ters kalb, (tepesi aşağı olan kalb) münafığın kalbidir. Ki (Hakkı ve tevhidi bilir) ama inkar eder. Yamuk kalbe gelince; içinde imanda, nifakta olan kalbdir. Onun imanının misali, bir tane gibidir ki, o taneyi iyi su büyütür. Oradaki nifakın misali ise, irin ve kanın büyüttüğü çıban gibidir. O iki besleyiciden hangisi diğerine galib gelirse kalbde o hakim olur.(İman ile nifakı besliyen şeyler vardır. İmanı Zikir ve Kur'an, nifakı da oyun, eğlence, çalgı ve çağanak besler. Hangisini yenerse o galib gelir. Ya kalb alaşağı olur, ya da nifak körelir.)
Ravi: Hz. Ebû said (r.a.)

2. Kıntar, on iki bin okiyyeden ve her bir okiyye yer ile gök arasında olanlardan daha hayırlıdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.).

3. Kıntar yüz rıtıl (batman)dır. Her rıtıl on iki okiyye, her okiyye yedi dinardır. Her dinar da yirmi dört kırattır.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

4. Kafiri kıyamet gününde ter (ar, utanç) öyle sıkar ve bunaltır ki "Cehenneme de olsa beni kurtarın" der.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

5. Kebair (büyük günahlar): Allah'a şirk koşmak, (na-hak yere) insan öldürmek, ana-babaya isyan ve size en büyüğünü haber vereyim mi: Yalan söz söylemek ve yalan yere şahidlik etmektir.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Bekir İbni Enes (r.a.)

6. Kebair: Allah'a şirk koşmak, ana-babaya isyan, insan öldürmek ve yalan yere yemindir.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

7. Kebair dokuzdur: En büyüğü Allah'a şirk koşmak, na-hak yere insan öldürmek, faiz yemek, yetim malı yemek, iffetli kimseye zina isnadında bulunmak, cepheden kaçmak, ana babaya isyan, sizin dirinizin ve ölünüzün kıblesi olan Beytül Harama konan yasakları ayak altına almaktır.
Ravi: Hz. Ubeyd İbni Umayr (r.a.)

8. Büyük günahlar yedidir: Allah'a şirk koşmak, hak yol ile olan müstesna, Allah'ın haram kıldığı bir kimseyi öldürmek, namuslu kadına iftira etmek, cepheden kaçmak, faiz yemek, yetim malı yemek, hicretten sonra cahiliye bedeviliğine dönmek.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

9. Büyük günahlar: Allah'a şirk koşmak, Allah'ın iyiliğinden ye'se düşmek ve Allah Azze ve Cellenin rahmetinden ümidini kesmektir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

10. Kebair; Allah'a şirk, namuslu kadına iftira, mü'min kimseyi öldürme, muharebe gününde cepheden kaçma, yetim malı yeme, müslüman ana-babaya isyan, ölü ve diri olarak kıblemiz olan Kabeye hürmetsizlik etmektir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

11. Yalan yüzü karartır. Koğuculukta kabir azabıdır.
Ravi: Hz. Ebû Berze (r.a.)

12. Yalan imana aykırıdır.
Ravi: Hz. Ebû Bekir (r.a.)

13. Yalan, Adem oğlunun aleyhinde yazılır. (Müsabaha edilmez) Üç hal müstesna: iki kişinin bozulmuş olan arasını yatıştırmak için söylenen yalan, kendi ailesini (dirlik düzenlik düşüncesi ile) razı etmek için söylenen yalan bir de harbde yalan, Esasen harb hud'adır.
Ravi: Hz. Nuvas İbni Seman (r.a.)


Sayfa: 229

1. Yalanın hepsi kaydolur. Müslümanın başından bir musibet defeden veya iyilik getiren yalan müstesna.
Ravi: Hz. Sevban (r.a.)

2. Hoş söz sadakadır. Ve camiye giderken atılan her adım da bir sadakadır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Mantar "'men'" (Beni İsraile inzal olunan nimet) dendir. Ve suyu da göze şifadır.
Ravi: H. Saad İbni Zeyd (r.a.)

4. Kem'e (mantar) Allah Tealanın Beni İsraile indirdiği "men'dendir. Suyuda göze şifadır.
Ravi: Hz Saad İbni Zeyd (r.a.)

5. "Kenud" ona derler ki, yanlız yer, taifesini men eder. Ve kölesini de döver.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

6. Kevser, Cennette bir nehirdir. Yanları altın, mecrası inci ve yakut, toprağı miskten iyi kokar ve suyu da baldan tatlı ve kardan beyazdır.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

7. Akıllı, nefsini güden (te'dib ve muhasebe eden) ve ölümden sonrası için amel eden kimsedir. Aciz de odur ki nefsini hevasına koyuverir ve Allah'a (iyi yapar inşaallah) diye temennide bulunur.
Ravi: Hz. Seddat İbni Evs (r.a.)

8. Kur'an-ı meharetle okuyan kimse, vahiy memuru meleklerle beraberdir. Müşkilatla okuyan için ise iki sevap vardır. (emekleme ve okuma)
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

9. Müzzine sesinin gittiği kadar mağfiret olunur. Ve ona o mesafedeki yaş ve kuru herşey şehadet eder. Namaza gelen adama da yirmibeş namaz sevabı yazılır. Ve onun iki namazı arasındakilere kefaret olur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Ezanda müezzin, kamette imam sahibi selahiyettir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.).

11. Allah rızası için ezan okuyan müezin, ezan okuduğu müddetçe, kanı içinde kımıldayan şehid gibidir. Ona yaş ve kuru her şey şehaded eder. Ölürse, kabrinde kurtlanmaz.
Ravi: Hz. İbni ömer (r.a.).

12. İhlaslı müezzin, kanı içinde yuvarlanan şehid gibidir. Ve o, ezanla kamet arasında istediğini Allah'tan ister.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

13. Müezzin Allah'ın davetçisi, imam Allah'ın nuru, saflar Allah'ın erkanı (izzeti ve askeri) ve Kuran Allah'ın kitabıdır. Öyle ise Allah'ın davetçisine icabet edin. Allah'ın nurunu alın. Allah'ın dininin erkanı (ana duvarı) olun ve Allah'ın kelamını da öğrenin.
Ravi: Hz. Ebû Saidil Ensari (r.a.)

14. Müezzinler, kıyamet günü boyca insanların en uzunudur.
Ravi: Hz. İbni Zubeyr (r.a.)

15. Müezzinler müslümanların iftarlarında da, sahurlarına da eminlerdir.
Ravi: Hz. Ebû Mahzure (r.a.)


Sayfa: 230

1. Müezzinler müslümnların namazları ve hâcetleri (oruç vakitleri) üzerine eminleridir.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

2. Müezzinler "emin" ve imamlar "Zâmin" (tekeffül edici) dirler. Allah, imamları irşad, müezzinleri mağfiret buyursun.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Mü'min, insanların kendinden emin olduğu ve müslüman da müslümanların dilinden zarar görmediği kimsedir. Muhacir de fenalığı terkeden adamdır. Nefsim yed-i kudretinde olan Allah'a yemin ederim ki, komşusu kendisinin eziyetinden emin olmıyan kimse Cennete giremez.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Mü'min bir, kafir ise yedi kursağına yer.( Bir gün bir adam geldi, Peygamberimiz (s.a.v) e misafir oldu. Yedi sefer süt getirdiler içti. O gün müslüman oldu, ertesi günü bir sefer süt ile doydu.)
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

5. Mümin bir, kafir yedi kursağına içer.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Mü'min, Cennette evlad istediğinde, onun hamli, doğumu ve yaşı bir anda istediği şekilde olur.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

7. Mü'min Mü'minin aynasıdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Mümin müminin aynasıdır. Ve mümin müminin kardeşidir. Nerede rastlarsa onu toparlar ve arkasından korur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Mümin ülfet eder. Ülfet etmiyen ve ülfet edilmiyen kimsede hiç bir hayır yoktur.
Ravi: Hz. Sehl İbni Saad (r.a.)

10. Mümin mümin için bir yapı gibidir. Birbirini bağlar.
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.)

11. Kavi mümin Allah'a, zaif müminden daha hayırlı ve sevgilidir. Gene de her birinde hayır vardır. Sana menfaat verecek şeye haris ol. Fakat Allah'a dayanarak işe giriş ve acze düşme. Eğer sana bir şey isabet ederse şöyle yapsaydım, böyle olurdu, deme. Lakin Allah böyle takdir etti ve dilediğini yaptı de. Zira "Keşke" sözü şeytanın işine yol açar.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Mümin gayyur olur. (Irz ve namusu hususunda kıskanç olur) Allah (z.c.hz)'leri da gayyurdur. (Bunun için Allah fuhuşu haram etmiştir)
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

13. Mümin alicenaptır ve kerimdir. (Hüsnü zannı sebebiyle aldanır) Facir ise hilekardır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

14. Mümin her halinde hayır üzerindedir. Ruhu, Allah Azze ve Celle'ye hamd eder olduğu halde, iki yanı arasında kabzolunur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.a.)

15. Mümin iki korku arasında bulunan bir kuldur. Geçmiş günahını anar ve bundan dolayı Allah ona ne yapacak, bilmez, korkar. Yaşadığı kadar daha nelere uğrayacak onu da bilmez ve korkar.
Ravi: Ravisi belli değil


Sayfa: 231

1. Cesedde baş ne mevkide ise, ehli imana göre mümin de odur. Nasıl baş ağrıyınca beden elem çekerse, mümin de ehli imandan birinin zarar görmesi ile elem duyar.
Ravi: Hz Sehl İbni Saad (r.a.)

2. Mümin Allah'a, bazı melaike-i mukarrebinden daha şereflidir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

3. İnsanlara karışıp da ezalarına sabreden mü'min, insanlara karışmayıp da ezalara sabretmiyen mü'minden daha faziletlidir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

4. Müminin külfeti azdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Mümin, dünyada kendisine isabet eden şeyler (nimetler) sebebiyle ahirette muâhaze edilmez. Fakat kafir edilir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

6. Mümin Allah'a bazı melâikelerden daha mübarektir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Mümin olduğu gibi menfaattir. Onunla yürürsün sana menfaat verir. Ortak olursun sana menfaat verir. Onun her bir işi menfaattir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

8. Mü'min yumuşaktır. O kadar ki, onu yumuşaklığından dolayı ahmak zannedersin.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Mümin her ahlak üzerine ahlaklanır. Fakat onda yalanla ihanet bulunmaz.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Ebi Evfa (r.a.)

10. Mümin omuzlar yumuşak kimsedir. (İyi geçimlidir) O, din kardeşine rahatlık verir. Münafık ise uzak durur. Ve kardeşine sıkıntı verir. Mümin selam vermekte atılgandır. Münafık ise bakar ki önce kendisine versinler.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

11. Mümin beş türlü şiddet arasındadır. Müslaman kardeşi onu çekemez, münafık ona buğz eder, sevmez onu, kafir onun canına kasteder, kendi nefsi onunla uğraşır ve şeytan onu şaşırtmaya uğraşır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

12. Müminin evi kamıştır, yemeği kırıntıdır, üstü başı perişandır, saçı dağınıktır, kalbi huşuyla doludur, aklı fikri ise bu dünya köprüsünü hayırlısı ile selametle geçmektir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

13. Müminin lisanından melek söyler. Kafirin lisanından şeytan söyler. Mümin Allah'ın sevgilisidir. Müminin işini Allah görür.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

14. Mümin akıllıdır, basiretlidir, uyanıktır. Vukuf sahibidir. Her şeyde yönünü Allah'a çevirmiştir. Acele etmez, alimdir, verağ sahibidir. Münafık ise bunun aksine ne nederen geldiğine dikkat eder ne gittiğine. Ötekini berikini çekiştirir, harama dikkat etmez, sözünü karıştırır, nerden kazandığına ve nereye harcadığına bakmaz.
Ravi: Hz Enes (r.a.)

15. Mümin dünyada garib gibidir. Dünyanın izzetiyle ünsiyet etmez. İnsanların ikbal ettikleri hal, tevazu sebebiyle, onda görülmez. Onun öyle bir hali vardır ki, bu hal, başkalarını rahatlandırır. Amma bundan dolayı kendisinin bedeni meşakattadır.
Ravi: Hz. Behz (r.a.) dedesinden

16. Mümin, iyalinin iştahiyle yer (yani onların iştahı kaçmasın diye.) Münafığın iyali ise onun şehveti ile yer. (Yani onun yeyişi ötekilerini iştahlandırır.)
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

17. Mümin, kendisinin yaratıldığı nuru ilahi ile bakar. (Diğerlerinin nüfuz edemediği noktaları görür)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)


Sayfa: 233

1. Meclisler emanettir. Bir müminin bir mümine çirkin bir şey götürmesi yakışmaz.
Ravi: Hz. Usame İbni Zeyd (r.a.)

2. Meclis üçtür. Ğânim, Sâlim ve Şâhip, Ğânim, zikredendir. O ganimet kazanır. Mecliste zikirde bulunur veya zikir meclisinde bulunur. Sâlim, mecliste sükut ederek salim olan kimsedir. (Yalan yanlış söz ederek zarara girmemiş) Şâhip ise, batıl şeylere dalıp zarara uğrıyan kimsedir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

3. Meclis ehli üçtür. Ğânim, Sâlim ve Şâhip. Ğânime gelince; Allah'ı zikreden. Sâlime gelince; sükut eden. Şâhip ise, batıla dalandır.
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

4. Mücahid o kimsedir ki, Allah'ın Zatı uğrunda nefsiyle mücadele eder.
Ravi: Hz. Fudale İbni Ubeyd (r.a.)

5. Fisebilillah cihadda bulunan kimse, Allah (z.c.hz) lerince tekeffül edilmiş kimsedir. Ya mağfiretine ve rahmetine derhal kavuşturur veya ecir ve ganimetle yerine sağ-salim gelir gönderir. Mücahid fisebilillahın misali, gündüz oruçlu gece kâim olan kimsenin misalidir. Seferden dönünceye kadar böyle devam eder.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

6. İhramlı kimse "izar" bulamazsa don giyer. Nalın bulamazsa mesh giyer (Koncu ve topuğu kesilmiş olarak)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

7. Kocasından talak talebeden ve kocasından izinsiz başını alıp giden kadınlar, münafıklardır.
Ravi: Hz. Eş'as (r.a.)

8. Müdebber (sahibi öldükten sonra azad olacak olan köle) satılmaz da hediye de verilmez. O terekenin üçte birinden hür kılınır.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

9. Medine taybedir. Onun yol ve geçitlerinden hiçbiri yoktur ki, orada kılıcını çekmiş melekler bulunmasın. Onlar Medine'ye Deccal'ı ebediyen sokmazlar.
Ravi: Hz. Fatıma binti Kays (r.anha)

10. Medine de Mekke gibi Arz-ı Haramdır. Kur'an-ı Kerim'i Hz. Muhammed (s.a.v) e inzal eden Zata yemin ederim ki, her bir geçidini melekler tutmuştur, şeytandan korurlar.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

11. Medine Mekke'den efdaldir. (Peygamberimizin bulunduğu mevki dünya üzerinde en faziletli yerdir.)
Ravi: Hz. Rafi İbni Hüdaye (r.a.)

12. Medine, İslamın kubbesi, imanın evidir. Hicret yeridir ve helal ile haramın hazırlandığı yerdir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

13. Medine Benim hicret ettiğim yerdir. Arzda yatacağım yerdir. Ümmetim üzerine komşularıma (ensara) yardım borçtur. Kebairden sakındıkları müddetçe. Kim bunu yapmazsa Allah ona Cehennem ehlinin irinlerinden akan sudan içirir ve onu perişan eder.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

14. Kadın avrettir ve dışarı çıkınca şeytan onu gözler. Kadının Allah'a en yakın olduğu zaman ise evinin en derin yerinde olduğu vakittir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

15. Kadın kocasının bütün hakkını ödemedikçe Allah'ın hakkın ödemiş olmaz. Ve kocası onu, deve eğerinin üstünde iken de istese men etmemesi icab eder.
Ravi: Hz. Zeyd İbni Erkam (r.a.)

16. Kadın hamileliğinde, doğum yapıncaya ve çocuğu memeden keseceği güne kadar, Allah yolunda nöbet bekliyen kimse gibidir. Ve bunlar arasında ölürse ona şehid ecri vardır.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

17. Kadın, hamile olduğunda, gündüz sâim, gece kâim ve Allah korkusu kendisinde galib olan bir mücahid sevabı hak eder. Onu ağrı tuttuğunda kendisine verilecek sevabı mahlukattan kimse bilemez. Bebeğin her emişinde ve soğurmasında bir can ihya etmiş gibi sevab alır. Ve sütten kestiğinde ise bir melek sırtını okşar ve: "Ha bir daha" der.
Ravi: Hz. Abdurrahman İbni Avf (r.a.)


Sayfa: 234

1. Kadın beş vakit namazı kıldığı, bir ay orucu tuttuğu, kocasına itaat ettiği ve namusunu muhafaza ettiğinde, Cennetin hangi kapısından isterse oradan girer.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

2. Hastalık yeryüzünde Allah'ın kamçısıdır ve te'dibe müstehak kimse onunla uslandırılır.
Ravi: Hz. Cerir (r.a.)

3. Hastanın günahları, ağacın yaprağının döküldüğü gibi dökülür.
Ravi: Hz. Halid İbni Abdillah (r.a.)

4. Zahireden yapılan içimliklerin hangisi olsa, sekir verdimi, haramdır. Beyazı da, kırmızısı da, siyahı da, yeşili de haramdır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. Kişi, dostunun dini üzerindedir. Senin kendisine tanıdığın hak ve saygıyı o sana tanımıyorsa, o adamla arkadaşlıkta hiç bir hayır yoktur.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. "Sual" (Allah'dan istemek) elini omuzların hizasına kaldırmak, "istiğfar" tek parmakla işaret, "ibtihal" (tazarru) ise elleri fazla uzatmaktır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

7. Camiler Allah'ın evleridir ve müminler de Allah'ın ziyaretçileridir. Ziyaretçisine ikram etmesi, ziyaret edilen üzerine haktır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

8. İsteme (dilencilik), insanın yüzünde tırmık yarası hasıl eder. Kim dilerse bu yarayı yüzünde bıraksın ve kim de dilerse dilenciliği terketsin. Ancak hükümetten hakkını istemek veya başka çıkar yol bulamadığı zaruret hali hariç.
Ravi: Hz. Semure (r.a.)

9. Camiler Allah'ın evleridir. Allah (z.c.hz)'leri cami kuşu olanların bedenen ve ruhen rahatını ve sırattan Cennete geçmesini tekeffül etmiştir.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

10. Camiler, ahiret çarşılarından bir çarşıdır. Kim camiye girerse Allah'ın misafiridir. İkramı mağfiret, hediyesi de keramettir. Bakınız camilerde "Yayılmaya". Sormuşlar: "Yayılmak nasıl olur?" Dua ve Allah Tealaya meyil etmek (yılışmak)la olur.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

11. Hastalık sebebiyle kanı gelen kadın, hayız günlerinde namazı terkeder. Fakat adet sayısı geçtikten sonra yıkanır, namaz kılar. Yalnız abdestini her namazda yeniden alır.
Ravi: Hz. Adiy İbni Sabit (r.a.)

12. Müstehaza (özür kanı gören kadın) her ayda hayız günlerinde namazı bırakır, hayzın bitiminde özür kanı devam etse de yıkanır, namaz kılar, orucunuda tutar. Lakin, her namaz vakti girince abdest alır. (Özürlü gibi)
Ravi: Hz. Adiy (r.a.)

13. Danışılan adam emindir. (Kendi olsa yapacak gibi akıl vermezse hiyanet etmiş olur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

14. Danışılan adam emindir. İsterse akıl verir, isterse susar. İşaret ederse kendi yapacağı şekilde akıl versin.
Ravi: Hz. Semure (r.a.)

15. Mekir, hile ve hiyanet Cehennemdedir. Adamın kardeşine, kardeşi bilseydi hayra ulaşacağı veya bir kötülükten kurtulacağı şeyi söylememesi hiyanettendir. Denildi ki: "Ya Resulallah", birimiz nefsinde gizli olanı kardeşine izhar etsin mi?" Ona zararı ve faydası olmıyan hariç. (Sana zararı yok, ona faydası varsa esirgemiyeceksin. Söyliyeceksin)
Ravi: Hz. Ebû Ubâde (r.a.)


Sayfa: 235

1. Sağdaki melek, soldaki melek üzerine emin (amir)dir. Bir sevab işlendiği zaman arkadaşına "Onu yaz" der. Günah işlendiği zaman ise ona "Bırak, yedi saat yazma. Olur da istiğfar eder."
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

2. İnsanlara karışıb da ezasına sabreden müslüman, insanlara karışmayıb ezalarına sabretmeyenden hayırlıdır.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

3. Müslüman müslümanın kardeşidir. Bir müslüman, kardeşine bir şey satar ve kusurunu bilip de söylemezse bu helal olmaz.
Ravi: H.z Ukbe İbni Amir (r.a.)

4. Müslümana (hayvan keserken) Allah'ın ismini söylemesi kafidir. Eğer keserken besmeleyi unutursa yerken söylesin.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. Müslüman, kabirde sual olunduğunda şöyle şehadet getirsin: "Eşhedü en la ilahe illallah ve enne Muhammeden Resulallah" ki bu Allah (z.c.hz) lerinin şu mealdeki "Allah, iman edenlere dünya hayatında da ahirette de o sabit sözlerinde daima sebat ihsan eder." Ayeti muktezasıdır.
Ravi: Hz. Bera (r.a.)

6. Müslüman, insanların dilinden ve elinden salim olduğu, mümin de insanların kanları ve malları üzerine emin olduğu kimsedir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Müslüman, müslümanların dilinden ve elinden salim olduğu kimsedir. Muhacir de Allah'ın nehyettiği şeyi terkeden (Kendisinden uzaklaştıran) kimsedir.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

8. Müslüman müslümanın kardeşidir. Ona zulüm de etmez. Onu tehlikeye de atmaz. Kim kardeşinin ihtiyacını görürse Allah da onun hacetini görür. Kim, müslümandan bir sıkıntıyı defederse, Allah da bu sebeble kıyamet gününün sıkıntılarından onu kurtarır. Kim de, müslümanın ayıbını örterse Allah da kıyamette onun ayıbını örter.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

9. Müslünan müslümanın kardeşidir. Ona hıyanet isnad etmez. Yalan da isnad etmez. Ona lakayd kalmaz. Her müslümanın müslümanlar üzerine ırzı, malı ve kanı haramdır. Takva buradadır. (Kalbine işaret etti) Bir kimseye müslüman kardeşini tahkir etmesi şer olarak kafidir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Müslüman Cuma günü ihramdadır. Namaz kılınca ihramdan çıkar. Eğer ikindiyi kılana kadar (camide) oturursa hac ve umre yapmış kimse gibi olur.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

11. Müslümana ölüm geldiğinde azaları birbirini selamlar. Ve şöyle derler: "Selam sana. Sen benden, ben de senden kıyamete kadar ayrılıyoruz."
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Müslümanlar, biri diğerlerine karşı bir tek el halindedir. Onların yakınındaki, uzaktakini müdafaa eder. Süratli olanı oturanı savunur. Kavisi de zayıfı korur.(Hepsi yekdiğerini korur)
Ravi: Hz. Amr İbni Şuayb (r.a.)

13. Müslümanlar, biri diğerine karşı tek bir el gibidir. Kanları (kısas ve diyetleri) denktir. Onların en zaifi bile verilen ahdi yerine getirir. (Zimmet değişmez. Birdir) Müslüman, bir kafir karşılığında kısas edilmez. Eman verilmiş bir zımmi kafire karşı öldürülmez.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

14. Müslümanlar, Hakk'a (şeriata) uydukça, şartları üzerinde sabittir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)


Sayfa: 236

1. Müslümanlar kardeştir. Kimsenin kimseye bir fazileti yoktur. Ancak takva hali hariç.
Ravi: Hz. Muhammed İbni Habib (r.a.) babasından

2. Müslümanlar tek bir adam gibidir. Onun bir azası hasta olduğunda vücudun diğer azaları da müteessir olur.
Ravi: Hz. Numan İbni Beşir (r.a.)

3. Müslümanlar şu üç şeyde ortakdır: Ot, ateş ve su,
Ravi: Muhacirlerden bir zattan

4. Müslümanlar şu üç şeyde ortaktır: Su, ot ve ateş, Bunların parası haramdır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. Karanlıkta mescidlere yürüyenler, Allah'ın rahmetine dalanların ta kendileridir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Cumalara yaya olarak yürümek günahların kefaretidir. Soğuk sabahlarda abdesti tamam almak ve namazdan sonra namazı gözlemek de öyledir.
Ravi: Hz. Nafi' İbni Cubeyr (r.a.)

7. Asa ile yürümek tevazudandır. O kimsenin her bir adımına bir sevab yazılır ve bin derece yükseltilir.
Ravi: Hz .ümmü Selem (r.a.)

8. Dünyadaki musibetler, hastalıklar ve hüzünler cezadır. (Karşılıktır)(Ahirette kefaret olup karşılığı hayır olan şeylerdendir.)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

9. Musibet, yüzlerin kararcağı günde sahibinin yüzünü ağartır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

10. İtikafta olan kime, günahları defeder ve kendisine bütün sevapları yapıyormuş gibi ecir verilir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

11. Maruf (iyilik) cennet kapılarındandır. Ve fena ölümü defeder.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

12. İylik, ismi gibi iyidir. Ve dünyada iyilik adamı olan ahirette de iyilik ehli olur.
Ravi: Hz. İbni Şihab (r.a.)

13. İyiliğin hepsi sadakadır. Peygamber kelimelerinden olup, cahiliyet ehlinin tutunduğu söz "Haya etmezsen istediğini yap"tır.
Ravi: Hz. Huzeyfe (r.a.)

14. Malı uğrunda öldürülen şehiddir. Ehli iyali uğruna öldürülen şehiddir. Ve kendi canını müdafaa esnasında ölen de şehiddir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

15. Adalet yapanlar kıyamet gününde nurdan minberler üzerinde, Allah'ın sağında bulunurlar. Allah'ın her iki tarafı sağdır. Ehli iyaline, evladına, hakimi bulunduğu sınıfa adalet yapanlar da öyle.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

16. Zinada devam eden adam putperest gibidir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

17. Riyada devam eden adam puta tapan gibidir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

18. Melhametül kübra (büyük harb). Kostantaniyye'nin fethi ve Deccal'in çıkması yedi ay içinde olur.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

19. Mulk (idare) Kureyş'te, kadılık Ensar'da, müezzinlik Habeş'te emanet Ezd (Yemen) kabilesindedir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

20. Mehdi, Amcam Abbas 'ın sülalesindendir.
Ravi: Hz. Osman İbni Affan (r.a.)

21. Mehdi, benim Ehli Beytim'den ve evladı Fatımadandır.
Ravi: Hz. Ümmü Seleme (r.anha)


Sayfa: 237

1. Mehdi Bizdendir. Ey Ehli Beyt! Size müjdeler olsun. Allah (z.c.hz.)'leri onu bir gecede ihraz eder. (Olgunlaştırır.)
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

2. Mehdi'nin ismi, İsmime, babasının ismi de Babamın ismine uyar.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

3. Fisebilillah ata infak eden, elini sadaka hususunda açan gibidir.
Ravi: Hz. Ebû Hanzaliyye (r.a.)

4. Elbiseye isabet eden meni; tükürük ve sümük gibidir. Onu bir bez veya izhar otu ile silmen kafidir. (Bu Şafilerin delilidir. Hanefi mezhebinde kuru olacak)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. Muhacirin ve Ensar, dünya ve ahirette birbirlerinin velileridir. Kureyşin fukarası (Tatlı dilli ve beşuş yüzlü) ile Sakifin azadlıları da dünya ve ahirette birbirlerinin velileridir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.a.)

6. Mahvedici şeyler üçtür: Kişinin kendini beğenmesi, kendisine boyun eğilen hasislik, sahibini esir eden heva.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

7. Mizanlar Allah (z.c.hz) lerinin elindedir. Dilediği kavmi yükseltir, dilediği kavmi yere vurur. Adem oğlunun kalbi de Rahmanın parmaklarından iki parmağı arasındadır. Dilediği zaman (Hakdan) kaydırır, dilerse (Hak üzere) sabit kılar.
Ravi: Hz. Sem(r.a.) İbni Felek (r.a.)

8. (Her müslümana) ölüm ganimettir. Masiyet musibettir. Yoksulluk da rahatlıktır. (Ahiretçe hesabı yoktur, dünyada ise gailesi yok) Zenginlik ukubettir. Akıl Allah'ın hediyesi, cehalet dalalet, zulm nedamet, taat gözbebeğidir. Allah korkusundan ağlamak ateşten kurtuluştur. Gülmek bedenin helakidir, günahtan tövbe eden hiç günahsız gibidir.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

9. Ölüm her müslümana kefarettir. (Ölüm acısı ile günahları siliniyor)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. Ölüm mü'minin armağanı, altın ve gümüş ise münafıkın bahası ve Cehenneme azığıdır.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

11. Ölü kendi üzerine ağlanılmakla kabirde azab görür.
Ravi: Hz. Semure (r.a.)

12. Ölü, dirinin şöyle diyerek ağlamasiyle azab görür: "Ey kolum kanadım, ey mededim yardımım, ey karım kazancım ve benzeri sözler." Ve ona (meleklerce): "Sen şöyleydin, sen şöyleydin" denilir.
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.)

13. Birinin ağlaması ile, ölününü üzerine kaynar su dökülür.
Ravi: Hz. Ebû Bekir (r.a.)

14. Ölü, içinde öldüğü elbise ile baas olunur. (Elbise, amel diye de tefsir edilmiş, ekseriyetle kefeni ile denmiş)
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

15. Pişman olan kimse, Allah'ın Rahmetini gözler, Kendini beğenen de Allah'ın gazabını bekler. Herkes Allah'ın huzuruna, ölümünden önce yaptığı amel ile gelir. Ve muhakkak ki amellerin sahipleri hatimelerine göre hüküm giyerler . Gece ile gündüz birer binektir. Ahirete iletme vasıtası olarak bunlara bininiz. (Ömrünüzden istifade edin) Zinhar tövbeyi geciktirmekten sakının. Allah (z.c.hz)'lerinin hilmine de mağrur olmayın (yaptığınız günahtan musibet gelmedi diye aldanmayın) Bilmiş olunuz ki, Cennet ile Cehennem, her birinize, nalınınızın tasmasından daha yakındır. Kim zerre kadar hayır yaparsa onu görür. Kim de zerre kadar şer yaparsa onu görür.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)


Sayfa: 238

1. Pişmanlık tövbedir. (tövbeye sebebtir)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

2. İnsanlar hayır yaparlar. Mükafatları akıllarına göre verilir.
Ravi: Hz. Muaviye İbni Kurre (r.a.)

3. İnsanlar iki kişidir. Alim ve müteallim (Talebe). İkisi ecirde müsavidir. İnsanlardan bu ikisi arasındakilerde hiç bir hayır yoktur.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

4. İnsanlar, tarak dişleri gibi müsavidir. Fazilet farkları, ancak ibadet farkları iledir. Sakın, kendisine verdiğin kıymeti sana vermiyenle arkadaş olma.
Ravi: Hz. Sehl İbni Saad (r.a.)

5. Ölü arkasından ağlamayı san'at edinen kadınlar, ölümünden önce, tövbe etmezlerse, üzerlerinde katrandan gömlekler ve uyuzlu olarak haşrolunurlar.
Ravi: Hz. Ebû Malik (r.a.)

6. Abdestli olarak uyuyan kimse, gece ibadet eden ve gündüz oruç tutan kimse gibidir.
Ravi: Hz. Amr İbni Hureyre (r.a.)

7. Fisebilillah uyuyan (Allah hizmetinde iken) hiç bozmadan oruç tutan ve usanmadan kesiksiz gece ibadeti yapan kimse gibidir.
Ravi: Hz. Amr İbni Hureys (r.a.)

8. Cumada uyku veya uyuklama şeytandandır. Sizden birisi uyukladığı zaman yerini değiştirsin.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

9. Nebiler yüzyirmi dört bindir. Mürseller ise üçyüz onüçtür. Adem (a.s) Allah'la kelam eden bir Peygamberdir.
Ravi: Hz. Ebû Zerr (r.a.)

10. Peygamberler ve Resuller, Cennet ehlinin efendileridir, şehidler ise ehli Cennetin rehberleridir. Hameli-i Kuran ise ehli Cennetin arifleridir.
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

11. Yıldızlar, gök elhi için emandır. Ehli Beytim de ümmetim için emandır.
Ravi: Hz. İyaz (r.a.)

12. Yıldızlar, arz ehli için, boğulmaktan emandır. Ehli Beytimde ümmetim için ihtilaftan emandır. Her hangi bir kabile ehli Beytime muhabbeti terkederse ihtilafa düşerler ve böylece şeytanın cemaatından olurlar.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

13. Kadınlar zayıf yaratılmıştır ve avretlerdir. Onların avretlerini evlerle örtünüz. Zaaflarını da susmakla önleyiniz.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

14. Kabe'ye bakmak ibadettir. Ana babanın yüzüne bakmak ibadettir. Allah'ın kitabına bakmak da ibadettir.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

15. Şu üç şeye bakmak ibadettir; Ana babanın yüzüne bakmak, Kur'an'a bakmak, denize bakmak.
Ravi: Hz. Âişe (r.a.)

16. Nazar, iblisin zehirli oklarından biridir. Kim ki Allah korkusundan bu bakışı terkederse, Allah ona öyle bir iman ihsan eder ki, onun tadını kalbinde duyar.
Ravi: Hz. Huzeyfe (r.a.)

17. Allah'a şükrederlerse; hurma ve ağaç, sahiplerine ve onlardan sonra gelenlere berekettir.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Hasan (r.a.)


Sayfa: 239

1. Adak iki türlüdür. Birisi Allah'a taat için olan adaktır ki o Allah içindir ve buna vefa lazımdır. Yapılmalıdır. Diğeri, Allah'a masiyet yolunda olan adaktır, o, şeytan içindir. Buna vefa yoktur. Böyle adak için yemin kefareti gibi kefaret vardır.
Ravi: Hz. İmran İbni Hüseyin (r.a.)

2. Allah'ın yardımı, kulun sabrı ile bebaberdir. Derdin ferahlayıp açılmasıda musibetle beraberdir. Muhakkak ki her güçlükle beraber bir kolaylık vardır. Muhakkak ki her güçlükle beraber bir kolaylık vardır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

3. Nafakanın hepsi Allah yolundadır. Ancak, şu binalar için harcanan hariç. Onda hiç bir hayır yoktur.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Hac yolunda harcanan fisebilillah harcanan gibidir. Yedi yüz misli sayılır.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Büreyde (r.a.)

5. Nikah, Benim sünnetimdir. Kim ki Benim sünnetimi yapmazsa Benden değildir. Evlenin, Zira Ben, sizin çokluğunuzla diğer ümmetlere karşı iftihar ederim. Kim güç sahibi ise evlensin. Kim de bulamazsa oruç tutsun. Zira oruç onun için bir enemedir.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

6. Güzel niyet, sahibini cennete sokar. Güzel ahlak da sahibini cennete sokar. Ve güzel komşu da koşmusunu Cennete sokar. Birisi sordu: "Ya Resulallah, kendisi kötü (komşuluğu iyi) olsa da mı?" Evet sen istemesen de.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

7. Niyet-i sadıka Arşa ilişiktir. Kul niyetinde sadık olursa Arş (sevincinden) hareket eder ve niyet sahibi mağfiret edilir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

8. Nil, Fırat, Dicle, Seyhun ve Ceyhun cennet nehirlerindendir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Hicret iki türlüdür. Şehirlinin hicreti, bedevinin hicreti. Bedevi olanın vazifesi, çağrıldığında icabet eder ve emredilenlere de itaat eder. Şehirlinin hicretine gelince; o, ikisinden belası büyük ve mukafatı da daha büyük olanıdır.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

10. Hicret iki türlüdür: İkisinden biri, senin günahları terketmendir. Diğeri ise Allah ve Resulüne hicret etmendir. Hicret, tövbenin kabulu devam ettikçe, kesilmez. Ve güneş garbtan doğuncaya kadar tövbe de makbul olmakta devam eder. Doğunca da, herkesin kalbi, içinde bulunduğu hal üzere mühürlenir ve insanlara amel kafi gelir. (İyi ise iyi, kötü ise kötü tarafa yazılır)
Ravi: Hz. Abdurrahman İbni Avf (r.a.)

11. Umera için hediye kabul etmek hiyanettir.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

12. İmama hediye hiyanettir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

13. Hediye, işitmeyi ve duyguyu giderir. (Hediye veren adamın kusuru görülmez, sözleri işitilmez olur.)
Ravi: Hz. İsmail İbni Malik (r.a.)

14. Hediye halîm'in bir gözünü kör eder.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

15. Hediye, Allah tarafından güzel bir rızıktır. Sizden birisine hediye verildiğinde onu kabul etsin ve kendisi daha güzelini versin.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

16. Hediye, Allah'ın güzel rızıklarından biridir. Kim kabul ederse Allah'dan kabul eder. Kim reddederse Allah'a karşı reddetmiş olur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

17. Vitir her müslümana vacibtir. Kim dilerse yedi, beş, üç veya bir rekat yapsın. Kimin uykusu gelirse, imayla kılsın.
Ravi: Hz. Ebû Eyyub (r.a.)


Sayfa: 240

1. Vitir Bana farz, size nafile. Kurban Bana farz, size nafiledir. Cuma günü guslü de Bana farz, size nafiledir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

2. Yalnızlık, fena arkadaştan hayırlı, iyi arkadaş ise yalnızlıktan hayırlıdır. İyi şey yazılması sükuttan hayırlı, sükut da şer yazılmasından hayırlıdır.
Ravi: Hz. Ebû Zerr (r.a.)

3. Evlat, kalbin semeresidir. (Göz nurudur) Ve o evlat korku, hasislik ve hüzün tevlid edicidir.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

4. Çocuk, döşek sahibinindir. Zinada mahrumiyet vardır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Evlat, Cennet reyhanındandır (rızıkdandır)
Ravi: Hz. Havle binti Hakim (r.a.)

6. Birinci günkü düğün yemeği (velime ) borç ve haktır. İkinci günü iyidir. Üçüncü günkü gösteriş ve riyadır.
Ravi: Hz. Zuheyr (r.a.)

7. Düğün yemeği borçtur. Kim bu davete icabet etmezse Allah ve Resulune asi olur. Kim de davetsiz giderse, girerken hırsız olarak girer, çıkarken yağmacı çıkar.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

8. Sevgi de husumette miras olurlar.
Ravi: Hz. Ebû Bekre (r.a.)

9. (Kur'an'daki) "Vürûd" (cehenneme) duhuldür. İyi olsun, kötü olsun ona girmiyen kalmaz. Yalnız mümine, serin ve selamet olur. Hz. İbrahim (a.s)'a (ateşin serin) olduğu gibi. Öyleki müminlerin soğukluğundan Cehennem bağırır (müminin nuru onu yener). Bundan sonra Allah, takva ehlini kurtarır, zalimleri ise orada yüzüstü bırakır.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

10. Verâ (şüpheden kaçma) amelin seyyididir. Bir kimse de, masiyetle yalnız kaldığı zaman (kötülüğe fırsat bulduğu vakit) Allah'a isyandan onu alıkoyan bir verâ' yoksa, Allah o kimsenin amellerinden hiç bir şeye kıymet vermez. İnsanda Allah korkusu gizli ve aşikarede, iktisad fakirlik ve zenginlikte, adalet ise hoşnudluk ve gadapta olmalıdır. Agah olun ki, "mümin" nefsine hakim olan kimsedir. Ve kendisine hoş gördüğünü başkalarına da hoş görmelidir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

11. Verâlı adam, şüphe üzerine duraklıyan, hemen atılmıyan kimsedir.
Ravi: Hz. Vasile (r.a.)

12. Vesvese imanın ta kendisidir. (İtikada gelir, boş eve hırsız gelmez, imanın alameti demektir)
Ravi: Hz. İbrahim (r.a.)

13. Namazda vesvese dindendir ve açık imandandır. Hemen hemen hiç bir mümini şaşmaz.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)



Sayfa: 241

1. Veyl o beni İsraile ki, kendilerine iç yağı haram edildiğini halde onu alıp, satıp bedelini yiyorlar. İşte bunun gibi size de içki bedeli haramdır.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

2. Yazık o kimseye ki, çoluğunu çocuğunu mal ile bırakıyor. Rabbinin huzuruna veballi (şerle) gidiyor.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

3. Yetim kız, kendi nefsi hakkında muhayyer bırakılır. "Sükut ederse ikrardan sayılır. Eğer çekinirse onun üzerine cevaz yoktur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Yukarı el aşağıdaki elden hayırlıdır. Efradı ailenden vermeye başla. Sadakanın yarısı varlıktan verilendir. (Sebebi gözü kalmış olmamak ve gözünde büyümemek). Kim ki (dünyevi hususta) istiğna ederse, Allah onu müstağni (ihtiyaçsız) kılar. Kim ki elini gözünü ötekinden berikinden çekerse Allah da ona iffet ihsan eder.(Gönül zenginliği ve afıflık nefisle mücadeleden olur)
Ravi: Hz. Hakim İbni Hizam (r.a.)

5. Yukarı el aşağıki elden hayırlıdır. Yukarı el infak edendir. Aşağıki el de istiyen eldir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

6. Yed-i ülya (veren el) yed-i süfla (alan elden) hayırlıdır. Anana, babana kız kardeşine, erkek kardeşine sonra yakından yakına.
Ravi: Hz. Ebû Rimse (r.a.)

7. Kolaylık mübarek, çetinlik ise şumdur.
Ravi: Hz Said İbni Cubeyr (r.a.)

8. Yalan yere yemin nesli keser.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

9. Din kardeşinin malını koparmak için yalan yere yemin nesli keser.
Ravi: Hz. Ebû Sevde (r.a.)

10. Yalan yere yemin malı harcar. Kazançta da bereket koymaz.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

11. Aldatıcı yemin, malı götürür ve memleketleri harab bırakır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Yalan yere yemin memleketleri harab eder. Nüfusu azaltır. Bereketi keser.
Ravi: Hz. Namer (r.a.)

13. Yemin, ettirenin niyetine göredir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

14. Yemin, seni arkadaşının tasdik edeceği şey üzere olur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

15. Allah (z.c.hz) lerinin buyurduğu "Yevmi Mev'ud" arefe günüdür. "Şahid" de Cuma günüdür. Cumadan efdal bir güne, güneş ne doğmuş, ne de batmıştır. Ve o günde öyle bir saat vardır ki, bir müslüman ona rastlar da Allah'a hayır dua ederse, muhakkak Allah onu kabul eder ve bir şeyden sığınırsa Allah onu ondan korur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

16. "Yevmi Mev'ud" kıyamet günüdür. "Yevmi Meşhud" arefe günüdür. "Şahid" de Cuma günüdür. Cuma'dan efdal bir güne güneş ne doğmuş ne de batmıştır. Ve o günde öyle bir saat vardır ki , bir müslüman ona rastlar da Allah'a hayır dua ederse muhakkak Allah onu kabul eder ve birşeyden sığınırsa Allah ondan onu korur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

17. Bismillahirrahmanirrahim her kitabın anahtarıdır.
Ravi: Hz. Ebû Cafer (r.a.)


Sayfa: 242

1. Bismillahirrahmanirrahim. Bu mektub, "Allah'ın Resulü Hz. Muhammed (s.a.v) den Zuheyr ibni Ukeys oğullarınadır.) Selam, hidayete ittiba edenler üzerine olsun. Ben, kendisinden başka ilah olmıyan Allah'a hamd ettiğimi size ulaştırırım. Bundan sonra, muhakkak siz, Allah'dan başka ilah olmadığına şehadet ederseniz, namazı kılar, zekatı verir, müşrikleri terkederseniz ve ganimetlerden beşte bir olarak Peygamberin hissesini ve malın da iyisini verirseniz, o zaman siz Allah'ın ve Resulunun emanı ile emniyette olursunuz.
Ravi: Hz. Nemir İbni Tevleb (r.a.)

2. Tövbe kapısı açıktır. Güneş garbden doğuncaya kadar kapanmaz.
Ravi: Hz. Safvan (r.a.)

3. Rızık kapısı Arşa kadar açıktır. Allah kullarına rızıklarını, nafakaları mikdarınca indirir, az harcayana az, çok harcayana çok verilir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Cennette iki kapı dünya için açıktır. Abadan ve Kazvin, (İrandaki iki harb cephesidir)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

5. İki kapının ukubeti dünyada tacil edilmiştir: Hükümete karşı gelmek, anaya-babaya asi olmak.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Ne kötü kuldur o kul ki, kibirlendi ve Cenabı Hakkı unuttu. Ne kötü kuldur o kul ki, cebbarlık yaptı, haddi aştı ve Yüce Cebbarı unuttu. Ne kötü kuldur o kul ki, unuttu, oyalandı ve kabri hatırlamadı, tuğyan etti ve nereden gelip gittiğini de unuttu. Ne kötü kuldur o kul ki, din ile dünyayı avladı. Ne kötü kuldur o kul ki, dinini de şüpheli şeylerle bozdu. Ne kötü kuldur o kul ki, kendine tamah hakimdir. Ne kötü kuldur o kul ki, nefis arzusu onu şaşırtır. Ve ne kötü kuldur o kul ki, hırs onu rezil eder.
Ravi: Hz. Esma Binti Umeys (r.a.)

7. Ne kötü yemektir o düğün yemeği ki, zenginler çağırılıp fıkaralar unutulur (men edilir). Düğüne (yemeğe) kim icabet etmezse Allah ve Resulune isyan etmiştir.
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

8. Ne kötü kuldur muhtekir ki, Allah narhı azaltınca üzülür, artırınca sevinir.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

9. Ne kötü kavimdir o kavim ki, mümin onların arasında gizlenerek ve sakınarak dolaşır.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

10. Ne kötü kavimdir o kavim ki, allah için adaletle hareket etmez ve aralarında işlenen masiyete mani olmazlar.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

11. Ne kötü kavimdir o kavim ki, şüphelerle haramları helal sayarlar. Ne kötü kavimdir o kavim ki, maruf ile emir ve münkerden nehy etmezler.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

12. Ne kötü evdir o hamam ki, avret örtülmez ve suyu da paklamaz.
Ravi: Hz. Âişe (r.a.)

13. Ne kötü evdir hamam. Orada sesler yükselir ve avretler açılır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

14. Ne kötü kavimdir o kavim ki, misafir kabul etmezler.
Ravi: Hz. Ukbe İbni Amir (r.a.)


Sayfa: 243

1. Beklemekte olduğunuz şu yedi şey için amellere müsaraat (acele) ediniz: Unutturucu fakirlik, Azdırıcı zenginlik. Hayatınızı ifsad edici hastalık, Bunaklık verici ihtiyarlık, Ani ölüm. Deccal ki o beklenen şerdir. Kıyamet ki hepsinden daha büyük ve daha dehşetlidir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. Kapkaranlık gece parçaları gelmeden (fitnelerin zulmetinde nur temini için) amellerle müsaraat ediniz ki, o devirde insan sabah mümin olur, akşama kafir olarak ulaşır. Mümin olarak geceye girer. Kafir olarak sabaha çıkar. Ve o günün adamları dinini, dünyadan az bir şeye karşılık satarlar.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Altı şey gelmeden amellere müsaraat ediniz; Güneşin garbten doğuşu, duhan, dabbet-ül arz, deccal, ölüm (çokluğu) ve kıyamet.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Evlatlarınıza lakablar galebe etmeden onlara künye koymada isti'cal ediniz.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

5. Sadakayı erken verin. Zira bela, sadakayı çiğneyip geçmez.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Meşayiha (ihtiyarlara) tazim ediniz. Zira bu, Allah'a tazimden maduttur. Kim ki ihtiyarlara tazim ve onları tebcil etmezse Benden değildir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

7. Kişiye; değiştirmeye gücü yetmiyen bir münkeri gördüğü zaman, hiç değilse Allah'ın o münkeri sevmediğini bilmesi yeter. (Kalb ile buğz)
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

8. Kişiye, kendisine parmakla işaret edilmesi, şer cihetinden kafidir. (Gerek din, gerekse dünyası cihetinden) meğer ki Allah koruya.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

9. İman itibariyle bir adama: "Rabbimin Allah, Resülümün Hz. Muhammed (s.a.v) ve dinimin islam oluşuna razıyım." demesi yetişir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

10. Sizlerden birisine, namazını eda ettiğinde, elini dizi üzerine koyarak sağındakine: "Esselamü aleyküm ve rahmetullahi ve berekatuhu" demesi ve solundakine de ayni şeyi söylemesi kafidir.
Ravi: Hz. Câbir İbni Semure (r.a.)

11. Ashabıma (fitne olarak) katil kafidir.
Ravi: Hz. Ebû Malik (r.a.)

12. Dua eden adama şöyle söylemesi yeterlidir: "Allahümmeğfirlî verhamnî ve edhilnil Cenneh." (Allahdan mağfiret, rahmet ve cennet istemesi)
Ravi: Hz. Saib İbni Yezid (r.a.)

13. Mizanda en ağır gelen şu beş kelime: "Subhanellahi Velhamdülillahi velâ ilâhe illallâhu vallahu ekber" ve kendinden evvel ölen salih evlad sebebiyle beklediği ecir, gıpta edilen şeylerdendir.
Ravi: Hz. Sevban (r.a.)

14. İnsanların hasisi, selamı esirgeyendir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

15. Evlerinizi günlük, yavşak, kekik, gelin çiceği gibi kokulu otlarla rayihalandırın.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

16. (Ashabdan biri "Cehennemden ne ile korunayım" diye sormuştu) Buyuruldu ki: Göz yaşı ile. Zira Allah korkusundan ağlayan gözü, ateş yemez.
Ravi: Hz. Zeyd İbni Erkam (r.a.)


Sayfa: 244

1. Benden evvelki bütün Peygamberlere şunlar emrolunmuştur: "Helaldan başka bir şey yeme, iyiklikten başka bir şey yapma."
Ravi: Hz. Ümmü Abdullah (r.a.)

2. Yün giymek, mü'minlerin fakirleri ile oturmak, merkebe binmek, davarını sağmak kibirden beraettir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Anaya babaya ihsan, ömrü artırır. Yalan, rızkı azaltır. Dua kazayı geri çevirir. Allah Tealanın mahlukatı hakkında kaza takdiri vardır. Bunlar: Muhdes kaza ve nafiz (kati) kaza. Peygamberlerin ulemaya iki derece üstünlüğü vardır. Ulemanın ise şuhedaya bir derece üstünlüğü vardır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Zekatını ödeyen, misafir ağırlayan, şiddete uğrayan ve acze düşene yardım eden, hasislikten beridir.
Ravi: Hz. Halid İbni Zeyd (r.a.)

5. Haccın mebrur olmasına sebeb olan şeyler; yemek yedirmek ve güzel sohbet etmektir.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

6. Mümin kadının iyiliği, yetmiş sıddık ameline bedeldir. Bir facire kadının fücuru da bin facirenin ameline bedeldir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

7. Bu ümmeti, Allah katında kıymet, dinde temekkün (mekan tutmak), rifat, Allah'ın yardımı ve dünyaya tasarruf (hakimiyet) ile müjdele. Kim ahiret amelini dünya için yaparsa, onun için ahirette nasip yoktur.
Ravi: Hz. Ubey (r.a.)

8. Karanlıkta camilere yürümekte olanları, kıyamette tam bir nur ile tebşir eyle.
Ravi: Hz. Büreyde (r.a.)

9. Karanlıkta mescidlere gidenlere, kıyamette nurdan kürsülerle müjde et. İnsanları dehşet alır, onları almaz.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

10. Karanlıkta namaza gidenleri, kıyamet gününde önlerinde, sağlarında, sollarında zahir olan nur ile tebşir et.
Ravi: Hz Enes (r.a.)

11. İnsanları tebşir et ki: "La ilahe illallahu vahdehu la şerikeleh" diyene (kanaatında olana) Cennet vacib olur.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

12. Allah, Nuh (a.s)'ı kırk yaşında Peygamber kıldı. Dokuzyüz elli sene kavmi arasında davette bulundu. Ve altmış sene de tufandan sonra yaşadı, insanlar çoğalıncaya ve yayılıncaya kadar.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)


Sayfa: 245

1. Hz. Musa (a.s) ehli için koyun gütmekte iken Peygamber oldu. Bende ehlim için Ciyad'da koyun güderken Peygamber oldum.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

2. Ben ve kıyamet- şehadet parmağı ile orta parmağını işaret ederek- şöyle iki parmak gibi yakın iken gönderildim.
Ravi: Hz. . Enes (r.a.)

3. Ben kıyametin önü sıra kılıçla baas olundum. Taki şeriki olmayan Allah'ın yalnız kendisine ibadet edile. Rızkım, mızrağımın gölgesinde takdir kılınmıştır. Emrime muhalefet edene zillet ve aşağılık takdir edilmiştir. Kim ki, bir kavme benzemeye gayret ederse, o onlardandır.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

4. Ben davetçi ve tebliğci olarak gönderildim. Hidayeti verme meselesinde rolüm yok. (Hidayet Allah'tandır.) İblis de süsleyici, bezeyici olarak halk edildi. Aldanmakta dalalette payı yok.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

5. Ben câmi' sözlerle baas olundum. Ve düşmanların gönlüne korku verilmekle yardım gördüm. Ben uykuda iken arzın hazinelerinin anahtarları getirilip önüme kondu.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Sekizbin Peygamberin akabinde baas olundum. Onların dört bini beni İsraildendir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

7. Ben iyi ahlakı tamamlamak için baas olundum.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Allah (z.c.hz)'leri Beni hidayet ve alemlere Rahmet olarak gönderdi. Ve Beni; çalgıları, eğlenceleri, cahiliyet işlerini ve putları mahvetmek için gönderdi. Rabbim, izzeti üzerine yemin etti ki, kullarından bir kul dünyada içki içerse, ona kıyamet gününde muhakkak (Cennet) şarabını haram kılacak, kullarından bir kul da içkiyi terkederse Allah da ona muhakkak (Hazire-i Kudsünde) kendi yüce makamı yanında, Cennet şarabından içirecektir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

9. Allah (z.c.hz) leri Beni, geceleyin yürüttüğünde (Mirac)da Ye'cüc ve Me'cüc'e baas etti. Ben de onları Allah'ın dinine ve ibadetine davet ettim. Bana icabetten yüz çevirdiler. Bunlar, Ademin evladından isyan edenler ve iblisin taifesi Cehennemdedirler.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

10. Müminin ağlaması yürekten, münafığın ağlaması kafadandır.
Ravi: Hz. Huzeyfe (r.a.)

11. Bulutlu günde ikindi namazını erken kılın. Zira ikindi namazını bırakanın ameli mahvolur.
Ravi: Hz. Büreyde (r.a.)

12. (Akrâ, Peygamberimiz (s.a.v)'e "hac her sene mi veya bir hac mı? diye sordu) Bir keredir. Fazlasını yapmak nafiledir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

13. Benden bir ayet (veya hadis) olsun tebliğ edin. Beni İsrailden de söyleyin. Yalnız Bana, bilerek yalan isnad eden kimse Cehennemde yerini hazırlasın.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)


Sayfa: 246

1. Şam'da bir ev (hamam) vardır ki, müminlerin oraya peştemalsız girmeleri ve kadınların ise girmeleri herhalde haramdır.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

2. İçinde çocuk olmayan evin bereketi yoktur. Ve sirke bulunmayan evde de geçim darlığı olur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

3. Beyti Makdis (Kudüs) baas ve haşir yeridir. Oraya gidiniz ve namaz kılınız. Zira oradaki bir namaz, başka yerdeki bin namaz gibidir. Gidemezseniz, kandiline yağ yollayınız. Bunu yapan, oraya gidip de namaz kılmış gibi olur.
Ravi: Hz. Meymune (r.anha)

4. Melhameyi kübra (büyük harbler) ile Konstantiniye'nin (Burada Roma kastedilmiştir) fethi arasında altı sene vardır. Yedinci de Mesih deccal çıkar.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Büsr (r.a.)nhüma

5. Kul ile Cennet arasında yedi Akabe (yokuş) vardır. En ehveni ölümdür. En zoru da Allah (z.chz ) lerinin huzurunda mazlumların kendisine yapıştığı, bir zalim mevkiinde bulunmaktır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Kıyametin önü sıra mesh (suret değişmesi) hazif (yere batmak), kazif (taş yağması) de vardır.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

7. Alim ile abid arasında yetmiş derece vardır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Yürümekte bulunduğum sırada semadan bir ses işittim. Bakışımı yukarı çevirdim. Hirada bana gelen melek, sema ile arz arasında bir kürsü üzerinde oturmuştu. Ondan korktum da hemen geri döndüm. "Beni örtün, Beni örtün" dedim. Allah Teala: "Ey örtülere bürünen; kalk, korkut, Rabbına tekbir getir, elbiseni temizle, şirkten uzaklaş" mealindeki ayetleri nazil etti. Ondan sonra vahiyler hıfz olundu. Ve peşi peşi sıra geldi.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

9. Uyumakta iken Bana bir bardak süt verildi. O kadar içtim ki, tırnaklarımın ucuna kadar kandım. Fazlasını da Hz. Ömer (r.a)'a verdim. Dediler ki: "Ya Resulallah ne ile tabir ettin?" Buyurdu ki, ilimle.
Ravi: Hz. Hamza İbni Abdullah (r.a.)

10. Ben uykuda iken insanları bana arzolunurken gördüm. Onların üzerinde gömlekleri vardı. (Bunların) bazısı göğüslere kadardı. Bazısı daha aşağısına iniyordu. Ömer ibni Hattab ise üzerindeki gömleği yerlere sürülür halde Bana arzolundu. "Nasıl tabir ettin? Ya Resulallah" dediler. "Din" diye buyurdu.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

11. Ben uyurken gördüm. Bir kitab amudu yüklenmiştim. Gidiyor zannettim, onu gözümle takib ettim. Baktım Şam'a götürülüyor. Bilmiş olun ki, fitne zamanında iman (İslamın direği) Şam'da olacaktır.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

12. Hz. Eyyub (a.s) çıplak yıkanırken üstüne altından çekirge yağdı. Hz. Eyyüb (a.s) da onları toplamaya başladı. Rabbi tebareke ve Teala ona şöyle nida etti: "Ya Eyyüb! Ben seni, gördüğünden gani kılmamışmıydım?" O da "İzzetin Hakkı için evet, öyle, lakin ben Senin bereketine doyamam." buyurdu.
Ravi: Hz. Ebû Huzeyfe (r.a.)


Sayfa: 247

1. Ehli Cennet, nimetlerine dalmış halde iken kendilerine bir nur zahir olur. Başlarını kaldırınca görürler ki, Rab, üstlerinden kendilerini şereflendiriyor. Ve "Esselamü aleyküm ya ehli Cennet" diye buyuruyor. İşte bu, Allah Tealanın Kur'andaki "Selamün kavlen mirrabbirrahim" ayetindeki buyurmasıdır. Ondan sonra Allah onlara nazar eder, onlar da Allah'a nazar ederler. Ve Rablarına nazar ettikleri müddetçe, başka hiçbir nimete iltifat etmezler. Ta ki, Allah Tealanın temâşâsı kalkıp, nuru ve bereketi kalıncaya kadar.
Ravi: Hz Cabir (r.a.)

2. Ben uyku ile uyanıklık arasında iken iki melek geldi. Biri: "Bunun için bir temsil var, ona anlat" dedi. Diğeri de: "Bir Seyyid bir ev yaptı, ziyafeti için hazırladı. Bir münadi tayin etti. Burada Seyyid Allah, ev Cennet, ziyafet islam nimeti ve münadi de Hz. Muhammed (s.a.v)dir." dedi.
Ravi: Hz. Osman (r.a.)

3. Size benden sonra dört fitne gelecektir. Dördüncüsü geldiğinde kulağa birşey gitmez, göz görmez ve her tarafı fitne sarar. Ümmet, bir belaya mübtela olur, yılanın çöreklenmesi gibi. Öyle ki, onda ma'ruf inkar edilir, münker ise ma'ruf sayılır. Ve bu fitnede insanların bedeni öldüğü gibi kalbleri de ölür.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Hac ile Umreyi bir biri peşine yapınız. Zira onları peşi sıra yapmak ömrü artırır. Fakr ü zarureti ve günahları ise, demirci ocağının madenin pasını alması gibi, giderir.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

5. Hac ve umreyi peşi peşi sıra yapın. Zira o ikisi fakirlik ve günahları, demirci ocağının, demir, altın ve gümüşün kirini giderdiği gibi giderir. Haccı mebrurun Cennetten başka karşılığı yoktur.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

6. Hz. Ebubekir (r.a)'ı melekler Cennete koşturarak götürürler. Sıddıklar ve peygamberlerle birlikte.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

7. Ehli Cennetin zinetleri, abdest suyunun eriştiği abdest yerlerini bulur.
Ravi: Hz. Ebû Huseyin (r.a.)

8. Mahvolsun altın ve gümüş, "Ne biriktirelim" denildi. Buyurdu ki; Zâkir dil, şâkir kalb ve dinine yardımcı zevce.
Ravi: Sahabiden biri (r.a.)

9. Melekler Cuma günleri mescid kapılarına gönderilir, gelenleri sıra ile kaydederler. İmam minbere çıkınca defter kapanır.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

10. Sen ister ağla, ister ağlama. Siz onu götürürken o, melaikenin kanatlarının gölgesi altında idi. (Hz. Cabir r.a'ın babası Abdullah şehid olunca, kız kardeşi çok ağlamış. Efendimiz de yukariki hadisi şerifi buyurmuştur.)
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)


Sayfa: 248

1. Cömerdin günahından uzak kalın. Zira Allah, o her düştükçe elinden tutar.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

2. Cömertin hatasından uzak kalın. Zira o düştükçe, Rahman onun elinden tutar.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Cömerdin günahından, alimin hatasından ve adil hükümdarın satvetinden uzak durun. Zira onlardan biri her ne zaman düşerse, Allah Teala onun elini tutar.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

4. Allah (z.c.hz)'leri ümmetimden bir kimseyi, içinden geçen şeyi diline çıkarmadıkça ve yapmadıkça, bağışlar.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

5. Çocuğa, temyiz çağına geldiğinde namaz, kudret gelince oruç ve baliğ olunca da ceza vacip olur ve şahidlik yapabilir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Cenazede para ile ağlıyanlar, kıyamet gününde, ehli Cehennemin iki tarafına, sağlarında bir saf ve sollarında bir saf olarak iki saf kılınır. Ve bunlar ehli Cehenneme karşı köpeklerin ürümesi gibi ürürler.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Kabirleriniz için hazırlanın. Zira kabir günde yedi kere şöyle der: "Ey zaif Adem oğlu! Bana gelmeden önce hayatında kendine merhamet et ki, ben de sana acıyayım, ve benden sürura nail olasın"
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

8. İnsanları madenler halinde bulursunuz. Cahiliyette hayırlı olanları, eğer ilim sahibi olurlarsa, müslümanlıkta da hayırlı bulursunuz. Bu, hilafet meselesinde insanların en hayırlısını, halife olmazdan evvel, halifeliği en istemiyende bulursunuz. Kıyamet gününde, Allah yanında insanların en şerlisi o kimsedir ki, iki yüzlüdür. Şunlara bir yüzle, onlara bir başka yüzle gider.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Gündüz melekleri ile gece melekleri sabah ile ikindi namazında buluşurlar. Gündüz melekleri çıktığında Aziz ve Celil olan Allah sorar: "Nereden geliyorsunuz?" (Melekler de) "Senin kullarının yanından sana geliyoruz. Biz onlara gittiğimizde kendilerini namazda bulduk. Biz Sana gelmek üzere ayrıldığımızda onları namazda bıraktık." derler.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Siz kıyamet gününde ağızlarınız bağlı geleceksiniz. Orada evvela şahidlik yapacak olan insanların ayakları ve elleridir.
Ravi: Hz. Hakim İbni Muaviye (r.a.)

11. Denizin altında ateş, onun altında deniz ve denizin altında da yine ateş vardır
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

12. Kıyamet gününde, sizler yalınayak, başı açık ve sünnetsiz haşrolunacaksınız. Ilk giydirilecek olan Hz. Halil İbrahim (a.s)'dır. Allah (z.c.hz)'leri buyuracak ki: "Dostum İbrahim (a.s) giyinsin ki, insanlar onun fazlını bilsinler." Ondan sonra diğer insanlar, amelleri nisbetinde giyindirilirler.
Ravi: Hz. Muaviye'nin babası Hayde (r.a.)



Sayfa: 249

1. Siz kabirden haşrolup yaya, sürünerek, binitli veya yüzüstü götürülürsünüz. Ve siz Allah'a ağızlarınız kapalı olarak arzolunacaksınız. Ve ilk olarak konuşacak, uyluğunuzdur.
Ravi: Hz. Muaviye İbni Hayde (r.a.)

2. Müminin armağanı ölümdür.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

3. Oruçlunun hediyesi yağ ve kokulu tütsüdür.
Ravi: Hz. Esseyyid Hasan İbni Ali (r.anhüma)

4. Oruçlu ziyaretçinin armağanı sakalına koku sürünmek, elbisesini tütsülemek, kendine de koku sürmektir. Oruçlu, kadın olursa saçını taramaktır.
Ravi: Hz. Esseyyid Hasan İbni Ali (r.anhüma)

5. Melaikenin armağını, camilere tütsü koymaktır.
Ravi: Hz. Semira (r.a.)

6. Sadaka, üç kişiden helal (değer taşır) olur. Baş emir hükümdardan, akrabadan akrabaya, bir de zengin tacirden.
Ravi: Hz. Sevban (r.a.)

7. Bir yerde size gaflet isabet ederse, yerinizi değiştirin.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Dabbetülarz, beraberinde Hz. Süleyman (a.s)'ın mührü, Hz. Musa(a.s)'ın asası bulunduğu halde çıkar. Müminin asa ile yüzünü nurlandırır. Kafirinde mühürle burnunu mühürler. Öyleki, ziyafet ehli toplanırlar da biri diğerine bu, "ya mümin" bu "ya kafir" ve bu da "ya mümin" diye hitap edebilir olurlar.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Dişlerinizi hilalleyin. Bu nezafettir. Nezafette imana davet eder. İman da sahibini Cennete götürür.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

10. Yemeğin akabinde hilallenin ve ağzınızı çalkalayın. Bu, sivri dişler ve azı dişleri için sıhhat vericidir.
Ravi: Hz. İmran İbni Huzay (r.a.)

11. Gamları, hemleri sadaka ile karşılayın. O zaman Allah (z.c.hz) leri sizden belayı defeder. Düşmanlarınıza karşı size yardım eder ve şiddet anlarında sizleri sabit kadem kılar.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Tedavi olun. Zira Allah, hastalıkla beraber şifasını da vermiştir. Ancak ölüm ve ihtiyarlık müstesna.
Ravi: Hz. Usame İbni Şurayh (r.a.)

13. İnek sütü ile tedavi olun. Ümid ederim ki Allah (z.c.hz)'leri onda şifa bulundurur. Zira inek hep ottan yer.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

14. Zatülcenpten kustu bahri (odi Hindi) ve zeytinyağı ile tedavi olun. (Odi Hindiyi dövüp, sıcak zeytinyağı ile karıştırıp onunla oğulur)
Ravi: Hz. Zeyd İbni Erkam (r.a.)

15. Cennete sürmeli ve sakalsız olarak, Yusuf (a.s) güzelliğinde, Eyüp (a.s) muhabbetinde ve otuz yaşında gençler olarak girersiniz.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

16. Biliyormusunuz aslan kükrerken ne söylüyor? "Yarabbi beni ehli maruftan bir adama musalat etme" diyor.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

17. Güneş, kıyamet günü bir mile kadar yaklaşır ve harareti de çok ziyade artar. Ve bu sebeble beyinler, taşlar üzerindeki tencerelerin kaynadığı gibi kaynar. Bu hararetten, ehli mahşer, hatalarına göre terlerler. Ve ter onlardan bazısının ayak topuğuna, bazısının bacağına, bazısının karnına kadar çıkar. Bazısına ise ter, gem oluncaya kadar yükselir.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)


Sayfa: 250

1. Yerin her tarafı kıyamette mahvolur. Yalnız, namaz kılınıp, secde edilen yerler hariç. Ve bu yerler de birbirine eklenir. (Üzerinde namaz kılanlara şefaat edecekler, vazifesi bitince, Cennete intikal ederler.)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

2. Cennetin kokusu beşyüz yıllık yerden duyulur. Bunu; yaptığını başa kakan, anaya-babaya asi olan ve içkiye idmanlı (devamlı) olan duyamaz.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Müminleri merhamet, muhabbet ve yardımlaşmada tek bir vücud gibi görürsün. Nasıl bir aza rahatsız olunca diğerlerini ateş ve uykusuzluk alırsa, bu da öyledir.
Ravi: Hz. Numan İbni Beşir (r.a.)

4. Siz Bana kıyamette, abdest azaları nurlu bir halde geleceksiniz. Bu hal, yalnız ümmetimde görülür ve onların dışında hiçbir ümmete nasib olmaz.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Bir evde çöp olursa, o evde bereket kaldırılır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Vasiyeti terkeylemek; dünyada ayıp, ahirette de ateş ve lekedir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

7. Âmâya (âmâdır diye) selam vermemek, hıyanettir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Size, tutunduğunuz vakit, asla dalalete düşmeyeceğiniz şeyi bıraktım: Allahın kitabı Kur'an ve Ehli Beytim.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

9. Dünyayı terketmek, sabırdan daha acıdır. Fi sebilillah kılıç vurmaktan da şiddetlidir. Bir adam bunu yaparsa, Allah ona şehid sevabı verir. Dünyayı terketmek; az yemek ve doymayı azaltmak ve insanların senasından hoşlanmamaktır. Zira kim insanların övmesinden hoşlanırsa, dünyayı ve nimetlerini sevmiş olur. Kimin de Cennetin ebedi nimetleri hoşuna giderse, dünyayı ve insanların kendini övmesinden hoşlanmayı terketsin.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.a.)

10. Evlen. İffetine iffet katarsın. Ancak, şu beş türlü kadını alma; "Şehbere, Lehbere, Nehbere, Haydere ve Lefut." Ey Allah'ın Resulü! Söylediğinden bir şey anlamadım" dendi. Buyurdu ki: Siz Arablar değilmisiniz? Şehbere, zayıf uzun boylu, Lehbere yüzsüz çakır, Nehbere hoşa gitmiyecek kadar kısa, Heydere koca karı, ve Lefut ise, senden başkasından çocuğu olan kadındır.
Ravi: Hz. Zeyd İbni Haris (r.a.)

11. Mehir olarak, demirden bir yüzük mukabilinde olsa da yine evlen.
Ravi: Hz. Sehl İbni Saad (r.a.)

12. Kadınlarla evlenin. Zira onlar mal getirir. (Nikah kısmet açar)
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

13. Kız-oğlan-kız alınız. Onların ağızları tatlıdır. Çok çocuk yaparlar, aza da kanaat ederler.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

14. Evlenin. Ben sizin çokluğunuzla diğer ümmetlere karşı iftihar ederim. Hristiyanların rahipleri gibi olmayın.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)


Sayfa: 251

1. Evlenin, boşanmayın. Zira talaktan Arş-ı Ala titrer. (Etrafındaki melekler)
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

2. Evlenin. Muhabbetli ve çok çocuk yapan kadınla evlenin. Zira, Ben diğer ümmetlere karşı sizi çoğaltmak istiyorum.
Ravi: Hz. Makil İbni Yesar (r.a.)

3. Kadın, üç şeyi için nihaklanır: Malı için, güzelliği için, dini için. Dindar olan sana gerekir, eli toprak olasıca.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

4. Benden gök haberi soruyorsun. Halbuki tırnaklarını kuş tırnağı gibi bırakıyorsun ki, içinde cünüplük pislik ve kırıntıları var.
Ravi: Hz. Ebû Eyyub (r.a.)

5. Yetim kızın kendisine sorulur. Eğer susarsa, bu, kabul ediyor demektir. Şayet istemezse, artık onun nikahını yapmaya imkan yoktur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Siz şöyle şehid olursunuz: Harpte ölmekle, taunla, suda boğulmakla, iç illetiyle, hamile iken ölmekle.
Ravi: Hz Ebu Bekir İbni Hafs (r.a.)

7. Sahur yiyin. Zira onda bereket vardır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Sahur yapın, bir yudum su ile de olsa. Allah'ın mağfireti, sahura kalkanlaradır.
Ravi: Hz. Ebû Suveyd (r.a.)

9. Bir lokma ve bir parça çorba ile de olsa sahur yapın. Zira o, bereket yemeğidir. Ve sizinle nasaranın orucunun arasında farktır.
Ravi: Hz. Meysere (r.a.)

10. Dinleyin, sizden de dinlerler. Sizden dinleyenlerden de dinlerler. (Bu suretle alem hidayet bulur)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

11. Benim ismimle isimlenin. Amma künyemi kullanmayın. (Ebul Kasım künyesini)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

12. Peygamberlerin isimleriyle isimlenin. Allah'ın en çok sevdiği isim, Abdullah ve Abdurrahim'dir. İsimlerin en doğrusu Haris ve Hemmamdır. En çirkini de Harp ve Mürredir. At besleyin. Onun sağrı ve gerdanından okyaşın. Klade yapın (Boğazını sıkmayacak bir şey takın) Ayakları beyaz doru at veya ayağı beyaz yağız at alın.
Ravi: Hz. Ebû Vehb (r.a.)

13. Musafaha edin. Zira bu, içerden düşmanlığı çıkarır. Hediyeleşin. Zira hediye, aradan kini kaldırır.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

14. Fakihlerinize ve abidlerinize danışın. Şahsi fikir ile amel etmeyiniz. (Hz. Ali r.a sormuş: Hakkında açık bir emir veya yasak bulamadığımız bir iş gelip çattığında ne yapalım.?)
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

15. Tasadduk et.Sağlamken, hasisken (hayatı severken) , fakirlikten korkarken, Canın gırtlağına gelesiye kadar bırakma. O zaman malım filanın, malım filanın dersin. Halbuki o mal, sen istemesen de onlarındır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)



Sayfa: 252

1. Bir hurma da olsa sadaka verin. Zira, açlığı örter, günahı söndürür. Suyun ateşi söndürmesi gibi.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

2. Sadaka verin. Zira sizlerden biri bir lokma veya bir şey verirse, o şey, verdiği adamın eline geçmeden, Aziz ve Celil olan Allah'ın eline gider de, onu, sizlerden birinin bir tayı veya deve yavrusunu büyüttüğü gibi büyütür ve onu kıyamette kendisine verir.(Uyanık adamlar sadakayı hürmetle verir. Allah'a verdiğini bilerek.)
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Sadaka verin. Zira sadakada Cehennemden azatlık vardır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Sadaka veriniz ve hastalarınızı sadaka ile tedavi edin. Sadaka, her türlü hastalığı ve belaları defeder. Amellerinizi ve hasenatınızı artırır.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

5. Sadaka verin. Bir gün gelir ki, insan sadaka vermek için dolaşır, verecek adam bulamaz, Sadaka vermek istediği kimse, "Dün gelse idin alırdım. Ama bu gün ona ihtiyacım" yok der.
Ravi: Hz. Harise (r.a.)

6. Sadaka verin ey kadınlar. Zira sizin çoğunuz cehennem odunudur. Muhakkak ki sizler ekseriyetle şikayet edersiniz ve erkeklerinize küfran-ı nimette bulunursunuz. (Resulallah, bir bayram namazında kadınlara böyle hitap etmiştir)
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

7. Sizin arkadaşınızı kabir sıktı. Ve öyle sıktı ki, ondan birisi kurtulsaydı, muhakkak ki Sa'ad kurtulurdu. Sonra da Allah onu açtı.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

8. Yemek yedirmek ve tanıdığına da tanımadığına da selam vermektir. (Bir kimse Peygamberimize islamiyetin ne türlüsü iyi? diye sormuştu)
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

9. Bir damla kan üzerinde bulunursa, iadesi lazımdır( namazın)
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Hududları (cezaları) aranızda affedin. Zira bir had Bana ulaşırsa, onu uygulamak vacib olur.
Ravi: Hz. Amr İbni Şuayb (r.a.) dedesinden

11. Halka vaazı devam ettirin ve vaizi dinleyin. Bu, Allah'ın sevdiği dini en ziyade kuvvetlendiren bir husustur. Allah yolunda kınanmaktan da korkmayın. Ve ancak, divanına toplanacağınız Cenabı Haktan korkun.
Ravi: Hz. Ubeyd İbni Sahr (r.a.)

12. Cami kapılarında ayakkabılarınıza bakın (pislik var mı diye)
Ravi: Hz . İbni Ömer (r.a.)

13. Kur'an'a dikkat edin. Nefsim yed-i kudretinde olan Allah'a yemin ederim ki, Kur'an'ın insanların kalbinden çekilmesi o kadar çabuktur ki, bu, devenin ipinden kurtulmasından da daha kolay olur.
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.)

14. Mekke'ye (hacca) gitmekte acele ediniz. Zira hiç biriniz başına ne hastalık veya ne iş gelecek önceden bilemez. (Ne mani çıkacağı bilinmez.)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

15. Kalbler, bir hasır dokusundaki çubuklar gibi fitnelere maruz kalır. Öyle ki, hangi kalbe bir fitne sinerse, orada bir siyah leke hasıl olur. Hangi kalb de o fitneyi reddederse, orada beyaz bir nokta hasıl olur. Öyle ki kalb, beyaz bir bez misali bembeyaz olur. Ve yerler, gökler durdukça ona fitne zarar veremez. Diğer bulanık kalb ise, siyah bir taş gibidir. Yamuk veya ters bir bardağa benzer. Böyle kalb maruf tanımaz, bilmez. Münkeri yadırgamaz. Bildiği, ancak hevasının hükmettiği şeylerdir.
Ravi: Hz. Huzeyfe (r.a.)


Sayfa: 253

1. Ameller, Pazartesi ve Perşembe günleri Allah'a arzolunur. Cuma günleri de Peygamberlere, ana-babaya, soya-sopa arzolunur. İyi amelle onlar ferahlanır, ve yüzlerinin parlaklığı artar. Öyle ise Allah'tan korkun da ölülerinizi üzmeyin.
Ravi: Hz. Abdul Gafur (r.a.) dedesinden

2. Ameller Pazartesi ve Perşembe günleri arzolunur. O günlerde Ben oruçlu iken amelimin arzedilmesini severim.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Adem oğlunun amelleri her Pazartesi ve Perşembe günü arzolunur. Allah, merhamet edenlere merhamet, mağfiret dileyenlere de mağfiret eder. Yalnız, dargın olanları, kinleri ile başbaşa bırakır.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

4. (Allah'ın rızasını kazandıracak işler yapmak suretiyle) kendinizi Allah'a arzedin. Zira, Aziz ve Celil olan Allah'ın rahmet esintileri vardır. Umulur ki, onlardan birisi size isabet eder de bir daha şekavet görmezsiniz.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

5. Bilin ki, Ben Allah'ın mü'minlere hediyesiyim. (Hidayetle gönderilmişim) Bir kavmi (müminleri) yükseltmeye, diğerlerini ise (müşrikleri) yere vurmaya memur edilmiştim.
Ravi: Hz. Ma'bed İbni Halid (r.a.)

6. İlimden istediğiniz kadar öğrenin. Öğrendiğinizle amel edemezseniz, Allah, o ilimle sizi asla faydalandırmaz.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

7. Kur'an-ı öğrenin ve onu başkalarına da öğretin. Feraizi de öğrenin ve onu da insanlara öğretin. Muhakkak ki Ben, dünyadan gidiciyim. İlim de gidicidir. Ve öyle bir zaman gelecektir ki, iki vâris, aralarındaki davayı halledecek adam dahi bulamayacaktır.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

8. İlim öğrenin. Onunla sekînet ve vakarı da öğrenin. İlim öğrendiğiniz zata karşı da saygılı olun.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Kur'an-ı öğrenin. Onu yatmadan önce de okuyun. Şüphe yok ki, Kur'an-ı öğrenip okuyan ve tatbik eden, içi misk dolu bir dağarcık misalidir. Öyle ki kokusu her yere yayılır. Bilip te okumadan uyuyan ise, içi misk dolu, fakaz ağzı bağlı ve kokusu dışarıya sızmıyan bir dağarcık misalidir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Kur'an-ı öğrenin ve okuyun. Muhakkak ki Allah, sizin her okuduğunuz harfe karşılık on sevab verecektir. Amma Ben, elif-lam-mim bir harfdir demiyorum.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

11. Kur'an-ı okuyun. Onu güzel okuyun. Tahkim edin, ona sahip olun, hüzünle okuyun. Muhammed'in (s.a.v) nefsi kudret elinde olan Allah'a yemin ederim ki, insanların kalblerinden onun gidişi, hamile devenin ipinden boşanmasından daha süratlidir.
Ravi: Hz. Ukbe İbni Amir (r.a.)

12. İleride Kur'an-ı dünya için öğrenecek olanlar gelmeden önce, siz Kur'an-ı okuyun ve o sebeple cenneti talep edin. Bilin ki Kur'an-ı şu üç kişi öğrenir: Kur'an-ı öğrenmek için öğrenen, Kur'an-ı geçim kaynağı yapan ve bir de Allah için okuyan.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

13. Kur'an-ı öğrenin, okuyun ve kolayınıza gelen yerleri okuyun. Muhammed'in (s.a.v) nefsi yed-i kudretinde olan Allah'a yemin ederim ki, onun unutulup gitmesi, bağlı devenin ipinden kurtulmasından daha çabuk olur. Öğrenin, bilin ki, kim bir gecede elli ayet okursa, o, gafiller listesine yazılmaz. Kim gecede yüz ayet okursa, abidler arasına yazılır. Kim gecede ikiyüz ayet okursa, ondan Kur'an davacı olmaz. Gecede beşyüz ila bin ayet okuyanlar ise, kendilerine cennette büyük makamlar ihsan edilmiş olarak sabahlar.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)



Sayfa: 254

1. Yakîni, Kur'an-ı öğrendiğiniz gibi, öğrenin ve Benim onu öğrendiğim gibi biliniz. (Yakin, görüyormuş gibi bilmek. Asıl iman budur)
Ravi: Hz. Serr İbni Yezid (r.a.)

2. İlimden istediğiniz kadar öğrenin. Vallahi onunla amel etmedikçe, ilim toplamakla ecir kazanamazsınız.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

3. Neseb ilminden, en az soyunuzu tanıyacak kadar öğrenin. Onları ziyaret etmek için bu kafidir. Arabcadan da, Kur'an-ı doğru okuyub anlıyacak kadar öğrenin. Bu yeter. Heyet ilminden de hiç olmazsa, kara ve deniz karanlıklarında, yolunuzu bulacak kadar öğrenin. Bu da yeter.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Kur'an-ı öğrenin ve ğarâibini taleb edin. Onun ğarâibi, feraizdir (Miras ilmi). Feraiz onun hududlarıdır. Hududu da helal, haram, muhkem, müteşabih ve kıssalarıdır. Helalini helal, haramını haram kabul edin. Muhkemiyle amel edin. Müteşabihine inanın, kıssalardan da ibret alın.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Nişan atmayı öğrenin. Kur'an-ı da öğrenin. Müminin en hayırlı zamanı, Allah'ı zikrettiği zamandır.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

6. İlim kalkmadan önce ilmi öğrenin. Zira sizden hiç biriniz, yanındakine ne zaman muhtaç olacağını bilemez. Size ilim öğrenmek gerekir. Ve yapmacıklardan, bid'at yapmaktan, bir şeyi fazla eşelemekten de sakının. Ve size eskiye, esas köklere bakmayı tavsiye ederim.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

7. İlim öğrenin. Zira Allah için öğrenmek insana haşyet verir. Onu taleb etmek ibadettir. Onu müzakere tesbihtir. Ve ondan bahsetmek te cihaddır.(Deylemi'de ilaveten: Bilmiyene onu öğretmek sadakadır. Ehline bezletmek yakınlıktır. Zira o helalin ve haramın alamet yeridir. Cennet yolunun nurlanmış işaretleridir. Yalnızlık arkadaşı, vahşette enisi, halvetle konuşanı, darda ve genişlikte delili, düşmanlara karşı silahı, dostlar yanında zineti, gariplikte yakınıdır. Allah, onunla bir kısım kavmi yükseltir de Cennette önder kılar.)
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

8. Allah'a "Cübbül Hüzün" (Hüzün kuyusu) den istiaze edin. Dediler ki: "Cübbül Hüzün nedir Ya Resulallah?" Buyurdu ki, Cehennemde bir vadidir ki, Cehennem, her gün dört yüz defa ondan Allah'a sığınır. Oraya en çok, amellerle mürailik yapan, alimler girer. Muhakkak ki alimlerin Allaha en sevimsiz olanı, Emirleri ziyaret edenleridir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Hicretten itibaren 60 senesinin başındaki büyük hadiseden ve sübyanın başa geçmesinden Allah'a sığının.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

Sayfa: 255

1. Allah'a sığının: Belanın zorlamasından, şekavetin erişmesinden, kaderin fena olmasından ve düşmanın sevinmesinden.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. Devamlı ikamet yerinizdeki kötü komşudan Allah'a sığının. Zira, çöldeki komşu senden ayrılır gider.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Fakirlikten, yoksulluğa düşmekten, zilletten, hor olmaktan, zulmetmekten, zulme uğramaktan Allah'a sığının.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Abdestin vesvesesinden Allah'a sığının.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. Nifak huşu'undan Allah'a sığının, Bu, bedeni huşuda, kalbi nifakta demektir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

6. Allah'a sığının: Tamah edilmiyecek yerde ve şeyde tamah etmekten, ar ve ayıp olacak şeye düşürecek tamahtan ve hali, tamaha çevirecek tamahtan (olmayacak şeyi istemekten)
Ravi: Hz. Avf İbni Malik (r.a.)

7. Okumuşların öğünmesinden Allah'a sığının. Onlarınki zalimlerin övünmesinden daha fenadır. Ve, öğünen alimden, Allah'a daha sevimsiz bir kimse yoktur.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Cehennemden, kabir azabından, deccal fitnesinden ve ölüm ve hayatın fitnesinden Allah'a sığının.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

9. Gök kapıları gece yarısında açılır ve bir münadi şöyle nida eder: "Var mı dua eden, duası kabul edilsin.Var mı istiyen, isteği verilsin. Var mı belaya uğrayan, belası kalksın." Ve o zamanda dua eden hiç bir müslüman yoktur ki, duası kabul edilmesin. Yalnız, zina yapılmasına önayak olan kadın veya çok öşür alan (haksız olarak müstesna)
Ravi: Hz. Osman (r.a.)

10. Cennet kapıları Pazartesi ve Perşembe günleri açılır. Ve Allah (z.c.hz) leri kendisine hiç bir şeyi şirk koşmayan her müslüman kula, o iki günde mağfiret eder. Ancak, kardeşiyle araları gılli gışli olanlar mağfiret edilmez ve şöyle denilir: "Şu ikisinin araları düzelene kadar onları bırakın"
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

11. Ramazanda Cennet kapıları açılır. Cehennem kapıları kapanır. Şeytanlar bağlanır ve her gece bir münadi şöyle nida eder: "Ey hayır sahibi, hayrını yap. Ve ey şer sahibi, biraz geri dur."
Ravi: Hz. Ukbe İbni Ferkad (r.a.)

12. Allah'ın masnuatını (yarattıklarını) bir saat tefekkür etmek, bir gece ibadet etmekten daha hayırlıdır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

13. Her şey hakkında tefekkür edin. Fakat Allah (z.c.hz)'nin Zatı hususunda tefekkür etmeyin. Zira, kürsi ile yedinci kat gök arasında yedi bin perde vardır. Ve Allah'ın şanı (manevi makamı) bunların üstündedir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

14. Allah'ın nimetleri hususunda (her şeyi) tefekkür edin. Yalnız Allah (z.c.hz)'lerinin Zatını tefekkür etmeyin.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma

Sayfa: 256

1. Allah (z.c.hz)'lerinin mahlukatını tefekkür edin. Allah'ın Zatını tefekkür etmeyin. Yoksa helak olursunuz.
Ravi: Hz. Ebû Zerr (r.a.)

2. Mahlukatını tefekkür edin. Yaradanı tefekkür etmeyin. Zira Onu hakkıyla bilmeye sizin gücünüz yetmez.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

3. Sana nefsin fetva verir. Elini göğsüne koy. O, helali görürse sükunete erişir. Haramda ise muzdarip olur. Sana şüphe veren şeyden kaç, Müftü fetva verse de. Muhakkak ki mü'min küçüğü, büyüğe düşmek korkusundan dolayı bırakır.
Ravi: Hz. Osman İbni Ata (r.a.)

4. Ümmetim yetmiş fırkaya ayrılır. En fenası umuru diniyye hususunda kendi fikirleriyle hüküm verir de, haramı helal, helali haram sayarlar.
Ravi: Hz. Avf İbni Malik (r.a.)

5. İnsanın cemaatle kıldığı namaz, yalnız kıldığı namaza göre, yirmibeş derece efdaldir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Yahudilerle mukâtele eder ve onlara musallat olursunuz. Öyle durum olur ki, onlardan biri bir taşın arkasına gizlendiğinde, taş şöyle der: "Ey Allah'ın kulu, şu arkamdaki yahudidir. Onu öldür."
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

7. Benim için şu altı şeyi deruhde edin, Bende size Cenneti deruhde edeyim: Sizden biri konuşursa yalan söylemesin. Vaad ettiğini yapsın. Emanet edildiğinde ona hiyanet etmesin. Gözüne sahip olsun. Eline sahip olsun ve bacak arasına hakim olsun.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Eceller Şaban'dan Şaban'a tesbit edilir. Öyle olur ki, bir kimse evlenir, çocuğu olur. Halbuki künyesi ölüler defterindedir.
Ravi: Hz. Osman İbni Muhammed (r.a.)

9. Hırsızın eli, çeyrek altın ve daha fazla çaldığında, kesilir. (On dirhem)
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

10. Allah (z.c.hz)'lerine, ehli masiyete buğz etmek suretiyle yaklaşın. Ve kendilerini asık suratla karşılayın. Allah (z.c.hz)'lerinin rızasını, onları kızdırmakta arayın ve kendilerinden uzaklaştırarak Allah'a yaklaşın.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

11. (Cuma günü) mescidin kapısına melaike oturur. Ve imam minbere çıkıncaya kadar gelen cemaati yazarlar. İmam minbere çıkınca sahifeler kapatılır. Kalemler kaldırılır ve melekler cemaat için şöyle söylerler: "Allahım, eğer hasta ise ona şifa ver. Eğer sapıtmışsa ona hidayet ver. Eğer fakirse onu zengin kıl."
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

12. Deyiniz ki: "Allahım: Kulun ve Resulun Muhammed (s.a.v) senden neyi istedi ise, bizde Senden onu isteriz. Kulun ve Resulun Muhammed (s.av.) Sana neden sığındı ise biz de ondan sığınıırız."
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

13. Kıyamet yaklaştığında yıldırımlar çok olur. Öyle ki, bir adam kavmine gelir de şöyle der: "Dün aranızda kime yıldırım isabet etti?" Cevap verirler: "Falan, falan ve filana yıldırım çarptı."
Ravi: Hz Ebu Said (r.a.)


Sayfa: 257

1. İyiliğin tamamı, aşikarede yaptığın ameli gizlide yapmandır.
Ravi: Hz. Ebû Amir El Eşari (r.a.)

2. Ribat (gözcülük ve kalbini gözetmek) kırk gündür. Bir kimse, bir şey satmadan, satınalmadan, kötü bir şey yapmadan (dünya işlerinden zaruri olanın dışında) kırk gün gözcülük ederse, anadan doğduğu gibi günahlarından temizlenir.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

3. Tam bir selamlama, el tutup musafaha etmekle olur. (Dört elle)
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

4. İslamiyetinizin tamamlanması, zekatınızı vermekle olur.
Ravi: Hz. Naciye İbni Hars (r.a.)

5. Nimetin tamamı, Cennete girmek ve Cehennemden kurtulmaktadır.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

6. Kıyamet gününde Azameti Kibriyadan arz serili kalır ve bu arzda hiç kimseye ayağını bastığı yerden fazla bir yer düşmez. İlk çağrılacak Ben olurum. Ve Cebrail (a.s)'ı, Allah (z.c.hz)'lerinin sağında ayakta bulurum. Hayır Vallahi, nefsim yed-i kudretinde olan Allah'a yemin ederim ki Cebrail (a.s) bu hadiseden önce Allah'ı görmedi. Ben derim ki: "Yarabbi Bu Bana geldi de senin tarafından Bana gönderildiğini söyledi." Cebrail ise o sırada sükut eder. Aziz ve Celil olan Allah buyurur ki: "Doğru söyledi. Ben onu Sana hacetin için gönderdim." Ben derim ki: "Yarabbi, Ben bir takım kullar bıraktım ki, çeşitli beldelerde Sana ibadet ettiler. Ve Seni vadilerde zikrettiler. Şimdi Senin nezdinden getireceğim cevaba intizar ediyorlar." Allah buyurur ki: "Ben onlar hususunda seni mahcub etmiyeceğim." İşte bu teminat, Allah Tealanın: "Umulur ki Rabbın Seni Makam-ı Mahmud'a eriştirir." Mealindeki kavlinde buyurduğu "Makam-ı Mahmud'un" ifadesidir.
Ravi: Hz Ali İbni Hüseyin (r.a.)

7. Allah yolunda cihaddan ve Onun sözlerini tasdikten başka hiç bir şeyin kendisini evinden çıkarmadığı ve Onun yolunda cihad eden kimse için Allah Teala şu hususu tekeffül etti; Ya o kimseyi (şehid olarak) Cennete dahil edecek, yahudda çıkmış olduğu evine ganimet ve derecelere nail ederek (gazi olarak) döndürecek.
Ravi: Hz .Ebu Said (r.a.)

8. Arkadaşın senin için güçlüğe katlandı. Yemek yaptı. Sen de "oruçluyum" diyorsun. Ye, sonra yerine bir gün tut. (Nafile oruçta) (Gönül gözetmek, müslümanlıkta, başta gelen işlerdendir.)
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

9. Kıyamet günü Ümmetler yetmişe tamamlanır. Biz, en sonuncusu ve en hayırlısı oluruz.
Ravi: Hz. Bekr İbni Hakim (r.a.)

10. Ümmetimde zelzeleler olur. Öyle ki, bu zelzelelerden onbin, yirmi bin, otuz bin kişi ölür. Allah, bu ölümü muttakilere öğüt, müminlere rahmet kafirlere ise azab kılar.
Ravi: Hz. Urve İbni Ruveym (r.a.).

11. Aranızda "Nübüvvet", Allah'ın istediği kadar sürer. Sonra onu, (Peygamberliği) kaldırmayı istediği zaman da kaldırır. Sonra, Allah'ın sürmesini murad ettiği kadar (otuz sene) "Nübüvvet yolunda halifelik" gelir. Sonra kaldırmayı istediği zaman onu kaldırır. Ve Allah'ın murad ettiği kadar devam eden "Şiddetli bir meliklik" idaresi gelir. Sonra, onu da kaldırmayı istediği zaman kaldırır. Sonra, "zorba bir idare" gelir. Sonra da "Nübüvvet yolu üzere bir hilafet" gelir. (Mehdi (a.s)ın zuhuru)
Ravi: Hz. Huzeyfe (r.a.)


Sayfa: 258

1. Ashabım için bir hatadır vaki olur. Allah (z.c.hz)'leri onların Benimle olan alakasından dolayı kendilerini mağfiret eder.
Ravi: Hz. Muhammed İbni Hanefiyye (r.a.)

2. Kıyametin önü sıra öyle günler olur ki, ilim kaldırılır. Cehil iner ve hercümerç ve ölüm çoğalır.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.a.)

3. Sizinle beni Esfer arasında sulh olur. Sonra onlar, muahedeyi bozarlar ve on iki bin kişilik, seksen fırkalık bir kuvvetle üzerinize yürürler. (Amik ovası hadisesi)
Ravi: Hz. Avf İbni Malik (r.a.)

4. Dört fitne olacak: Kan mübah kılınacak, Kan ve mal mübah olacak, Kan, mal ve ırz mübah kılınacak ve dördüncüsü ise deccal fitnesi olacaktır.
Ravi: Hz. İmran İbni Husayn (r.a.)

5. Deccalin önü sıra hud'alı seneler olur ki; yağmur çok yağar, fakat nebat az our. Sadıkler tekzib olunur, yalancılar ise tasdik olunur. Haine itimad edilir, emin ise hain addedilir. Ve "Rüveybiza" söz sahibi olur. Denildi ki: "Ya Resulallah, Rüveybiza nedir?" Buyurdu ki, Kendisine itimad olunmayan ve kıymet verilmeyen kimselerdir.
Ravi: Hz. Avf İbni Malik (r.a.)

6. İnsanlar arasında ihtilaf ve tefrika olacak. Şu ve arkadaşları Hak üzerinde olacaklar. (Hz. Aliyi kastedierek)
Ravi: Hz. Kaab İbni Ucre (r.a.)

7. Altı hal vardır ki onlar vaki olduğunda ölümü temenni edebilirsiniz: Sefihlerin beyliği, Hükmün para ile satılması, Kanın istihlaf edilmesi, Zaptiyenin çoğalması, Akrabalığın kesilmesi, Kur'an-ı Kerim'i eğlence yapanların çoğalması ve Onun musiki yerine dinlenilmesi. Öyle ki, adamı mihraba, nağme dinlemek için geçirirler. Halbuki o adamın fıkıhtan haberi bile yoktur. İşte bu durumlarda ölümü istemekte haklı olursunuz.
Ravi: Hz . Abis el Gıfari (r.a.)

8. İlimde, birbirinize nâsih olun ve birbirinizden bir şey gizlemeyin. Zira, ilimde hiyanet, malda hiyanetten eşeddir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

9. Lohusa kadın kırk gece bekler. Bundan önce temizlik görürse, temiz hükmü giyer. Kırk gün geçerse özürlü addedilir. Yıkanır ve namaza devam eder. Kan fazla gelirse, her namaza bir abdest alır.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.anhüma)

10. Gökten yardım, zahmete göre, ve sabır da musibete göre iner.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

11. Kadın, şu dört şeyi için nikahlanır: Malı, Asaleti, Güzelliği ve Dini. Elin toprak olası, sen din sahibine bak.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Olanca kuvvetinizle temizlenin. Zira Allah (z.c.hz)'leri islamiyeti nezafet üzere tesis etmiştir. Ve Cennete ancak nazif girer.
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)


Sayfa: 259

1. Birbirinize hediye verin ki, muhabbetiniz artsın. Ve hicret edin ki, evlatlarınızı şerefe vâris edesiniz. Kerim adamların kusurlarına da bakmayın.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

2. Birbirinize hediye verin. Zira hediye, dostluğu artırır. Ve gıllı gışi giderir.
Ravi: Hz. Ümmü Hakim (r.a.)

3. İlim öğrendiğinize karşı da, öğrettiğinize karşı da mütevazi olun. Ulemanın cebabirinden (zorlayıca) olmayın. Yoksa cehliniz ilminizi söndürür.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Tevazu edin ve fıkara ile hem meclis olun. Böylece, Allah'ın indinde kıymetiniz olur. Ve kibirden çıkarsınız.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

5. Allah uğrunda ikişer ikişer kardeş olun.
Ravi: Hz. Abdurrahman İbni Uveym (r.a.)

6. Abdest al, yıka, uyu, sabaha gusl edebilirsin. (Sabah namazını kaçırmayacak bir şekilde.)
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

7. Mehirlerinizde kolaylık gösterin. Zira, adam kadına fazla mehir verirse, nefsinde, bu sebeble bir adavet meydana gelebilir.
Ravi: Hz İbni Ebi Habib (r.a.)

8. Şu üç şey bir adamda olursa, onların sebebiyle o kimse, imanın tatlılığını bulur: Allah ve Resulünü herşeyden ziyade seviyor olmak. Bir adamı Allah rızası için sevmek. Allah kendisini küfürden kurtardıktan sonra, küfre dönmekten, ateşe düşmek kadar korkmak. İşte bu kimse imanın tatlılığının farkına varır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

9. Üç dua red olmaz: Babanın evladına duası, oruçlunun duası ve misafirin duası.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. Şu üç şey her şeye şifadır, yalnız ölüme yoktur: Sinameki, kimyon (üçüncüsünü ravi unutmuş)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

11. Şu üç şey imanın esasındandır: "La ilahe illallah" diyenden el çekmek. Biz bunu diyene bir günahı sebebiyle, küfür isnad edemeyiz ve bir amelinden dolayı da islamiyetten çıkaramayız. "Cihad" Bu, Allah (z.c.hz) lerinin Beni baas etmesinden itibaren, deccal ile olan harbine kadar devam edecektir. Cihada alimin adaleti de, zalimin zulmu de mani olamaz. (Yani başımızdakier zalim. Ben onun bayrağı altında harp edemem yok) "Kaderin hepsine" (Hayır ve şerrin Allah'tan olduğuna)" iman etmek.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

12. Şu üç şey ümmetimden ayrılmaz: Soy-sopla iftihar, ölü arkasından bağırıp çağırmak, yıldızdan yağmur beklemek. (Yıldızın vaziyetinden yağmur beklemek)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

13. Üç şey vardır ki, onları yapmak, kimseye helal olmaz: Bir kimsenin, bir kavme imam olduğu halde duayı kendisine tahsis etmesi. Bunu yaparsa hiyanet etmiş olur. Bir evin içerisine müsaadesiz bakmak. Destursuz eve girmek gibi olur. İdrar sıkıştırırken, hafiflemedikçe namaz kılmak.
Ravi: Hz. Yezid İbni Surayh (r.a.)

Sayfa: 260

1. Şu üç şey men olunmaz: Su, ot ve ateş.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. Şu üç şeyi bir kimse yaparsa, zararı kendine aittir; Hükümete isyan, hile, ahdini bozmak.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

3. Şu üç şey üzerine yemin ederim: Sakadan dolayı asla mal eksilmez. (Hayrı, bereketi) ÖYLE İSE SADAKA VERİN: Af etmek; Bir kimse uğradığı zulümden dolayı Allah (z.c.hz)lerinin rızasını umarak af ederse, Allah onu, bu sebeble, dünya ve ahirette aziz eder. Öşle ise af edin ki, Allah da izzetinizi artırsın. Bir kimse kendine isteme kapısını açarsa, ondan dolayı, Allah da ona fakirlik kapısını açar. (Mümkünse kimse kimseden bir şey istemek sevdasına kapılmasın. Bunu içni en koyusu, istemekle servet temin etmektir.)
Ravi: Hz. Abdurrahman İbni Avf (r.a.)

4. Ümmetimin üzerine üç şeyden korkarım: Yıldızlardan yağmur bekleme, sultanın zulmü, kaderi tezkib.
Ravi: Hz. Câbir İbni Semure (r.a.)

5. Üç şey cefadandır: ayakta bevl etmek, namazı bitirmeden alnının toprağını silmek, secdede üfürmek. (Cefa, yaklaşmasını isterken uzaklaşmaktadır.)
Ravi: Hz. Abdullah İbni Büreyde (r.a.)

6. Üç şey Arşa yapışmıştır: Akrabalık: "Yarabbi, sana sığınmışım. Kesilmiyeyim" der. Emanet: "Yarabbi, sana sığınmışım. Senden korkan kimse tarafından hiyanet görmeyeyim" der. Nimete şükür: "Yarabbi, sana sığınmışım, küfrana uğramayayım" der.
Ravi: Hz. Sevban (r.a.)

7. Şu üç şey oruçlunun orucunu bozmaz: Hacamat, istifra, ihtilam.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

8. Üç şey cahiliyet işlerindendir ki, müslümanları bırakmaz: Yağmuru yıldızlardan aramak. Nesebde taan etmek veya hor görmek, ölü peşinden sesli ağlamak.
Ravi: Hz. Mus'ab (r.a.)

9. Üç şeyin şakası da, ciddisi de sahihdir: Nikah, talak , talaktan dönmek.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Üç şey vardır ki, ciddisi de ciddi, şakası da ciddidir. Talak, nikah, köle azad etmek.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

11. Şu üç şey helak edici, şu üç şey kurtarıcı, şu üç şey derece, şu üç şey de keffarettir. Denildi ki: "Ya Resulallah, helak ediciler nedir? Buyurdu ki: Hakim olan hasislik, tabi olan heva ve adamın kendini beğenmesi. Denildi ki: "Kurtarıcılar nedir?" Buyurdu: Gizli ve aşikarede Allah'dan korkmak, fakirlik ve zenginlikte itidal üzere bulunmak, gazabta ve rızada adalet üzere olmak. Denildi ki; "Keffaret nelerdir?" Buyurdu ki: "Mescide gitmek, namazdan sonra namazı beklemek, şiddetli soğukta ve soğuk bir günde hakkı ile abdest almak, (Derecata gelince: yemek yedirmek, selamı aşikare etmek, insanlar uykuda iken gece namazı kılmak.)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

Sayfa: 261

1. Üç şey vefa hazinesidir! Hastalığı gizlemek, musibeti gizlemek, sadakayı gizlemek.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

2. Üç şey bir adamda olmazsa o, ne Bendendir, ne de Allah'dan! Cahilin cehlini karşılayacak olan Hilm, Halk ile geçim temin eden güzel ahlak, insanı masiyetten men edecek verağ.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

3. Üç şey iyilik hazinesidir! Hastalığı gizlemek, musibeti gizlemek, sadakayı gizlemek, Allah buyurur ki: "Kulumu bir bela ve hastalığa düçar ettiğimde sabreder ve ziyaretçilerine şikayet etmezse, ona, iyileştiğinde etinden iyi et, kanından iyi kan veririm. Böylece ya onu hastalık kaydından azad eder, günahsız kılarım, ya da ölürse rahmetime sahip ederim."
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Üç şey hakkında insanlardan hiç kimseye ihmal yoktur! Ana-babaya iyilik etmek; ister müslüman, ister kafir olsun. Ahde vefa etmek; ister müslüman, ister kafir olsun. Emanete vefa; ister müslüman, ister kafir olsun.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

5. Bir üç, bir üç daha, bir üç daha. Birinci üçe gelince: Üç zümreye yemin olmaz. Üç zümre melundur, Üç zümre de vardır ki, onlar hususunda şüphe ederim. Kendilerinde yemin olmıyan üçe gelince; Evladın babasına yemini, kadının kocasına yemini, kölenin efendisine yemini olmaz. Mel'unlara geince: Ana-Babaya lanet eden melundur. Allah'tan gayrisi için kurban kesen melundur. Arazinin hudud işaretlerini değiştiren de melundur. Hakkında şüphe ettiklerime gelince: Uzeyr (a.s) bilmem Peygamberdir, bilmem değil. Tubba mel'un oldu mu olmadı mı bilmem. (Sonradan müslüman olmuş) "Had"ler, sahibine kefaret olur mu olmaz mı bilmem. (Sonradan kefaret olmuş)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Üç şey kardeşinin muhabbetini celbeder: Mülaki olduğunda ona selam vermen, meclislerde ona yer açman, kendisini en çok hoşlandığı ismi ile çağırman.
Ravi: Hz. Osman İbni Talha (r.a.)

7. Üç şeyde bereket vardır: Müddetli alış-veriş, mukaraza (ödünç almak ve vermek), Ev için buğdayı arpaya karıştırmak, satmak için değil.
Ravi: Hz. Suheyb (r.a.)

8. Şu üç duanın kabul edileceğinden şüphe yoktur: Ana-babanın evladına duası, yolcunun duası, mazlumun duası.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

Sayfa: 262

1. Şu üç şey imandandır: Darlıkta infak etmek, rast geldiği müslümana selam vermek, kendi aleyhinde de olsa adaleti gütmek.
Ravi: Hz. Ammar (r.a.)

2. Bir adam şu üç şeyi toplarsa, iman hasletlerini toplamış olur: Darlıkta infak, rast geldiği müslümana selam, kendi aleyhinde de olsa adaleti gütme.
Ravi: Hz. Ammar (r.a.)

3. Şu üç şey bir adamda olursa, sevabı hak eder ve imanı tekmil eder: İnsanlarla iyi geçim temin eden güzel ahlak, Allah'ın haramlarından onu alıkoyan verağ, cahilin cehlini karşılayan hilim.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Şu üç şey, kişinin iman ahlakındandır: Gazablandığı zaman, gazabı onu batıla sevketmez. Hoşnut olduğu zaman hoşnutluğu onu haktan ayırmaz, iktidar sahibi olduğu halde, iktidarı, onu harama sevketmez.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

5. Üç şey vardır ki onlar veya onlardan biri kimde varsa, o kimse, dilediği kadar huril-iyn ile evlendirilir. Gizli ve can çekici bir emaneti, Aziz ve Celil olan Allah korkusundan, iç etmeyip sahibine ödemek, katili affetmek, her namazdan sonra on kere "Kulhuvallahu ehad"i okumak.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Şu üç şey ortaya çıktıktan sonra, evvelden iman etmemiş veya imanından hayır kazanmamış bir kimseye, imanı fayda vermez. Güneşin garbdan doğması, deccal ve dabbetül-arz.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Bir kimse şu üç şeyi yaparsa imanın tadını tatar: Yalnız Allah'a kul olur ve "La ilahe illallah" der, gönül hoşluğu ile zekatını verir, şöyle ki: yaşlısını, zayıfını, hastasını, adisini değil, fakat malın ortasından verir. Muhakkak ki Allah, onun en güzelini sizden istemez. Lakin, en kötüsünü de emretmemiştir. Nefsini tezkiye eder. Denildi ki, "Nefsi tezkiye ne demektir?" Buyurdu ki: "Kişinin nerede olursa olsun, Allah'ın kendisi ile beraber olduğunu bilmesidir.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Muaviye (r.a.)

8. Üç şey bir adamda olursa Allah (z.c.hz)'leri onu himayesine alır ve onu Cennetine sokar: (Onun ayıbını, kusurunu örter.) Zayıfa rıfk ile muamele etmek, anaya-babaya şefkat göstermek, köleye iyi muamele etmek.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

9. Şu üç şey reddedilmez: Yastık (minder), koku ve süt.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

10. Üç şey vardır ki, insan, kıyamet gününe o vasıflarla gelmezse, ona bir şey (mükafat) yoktur: Kendisini Allah'ın haramından men edecek verağ, halk ile iyi geçinecek ahlak, sefihin cehaletini karşılayacak hilim.
Ravi: Hz. Büreyde (r.a.)

11. Üç şey vardır ki, kimde üçü veya biri bulunmazsa, amelinden hiç bir şey ona fayda vermez: Kendisini, Allah'ın bildirdiği günahlardan alıkoyan takva, insanlarla iyi geçinmeyi sağlıyan güzel ahlak, sefihi karşılayan hilim.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)


Sayfa: 263

1. Şu üç şey bir kimsede olursa halis münafıktır: Konuştuğunda yalan söyler, itimad edildiğinde, emanete hiyanet eder, vaad edince vaadinde durmaz. Bir adam dedi ki: "İkisi gider de biri kalırsa?" Buyurdu ki; Onlardan bir şey kalırsa, ona da nifaktan bir şube vardır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. Üç şey vardır ki, kul, onlarla dünya ve ahiret nimetlerine nail olur: Belaya sabır, kazaya rıza, bolluk ve rahatlıkta da dua.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Şu üç şeyi, Allah'a güvenerek ve ümid ederek yapan kimseye, Allah Teala yardımını ve onun işini bereketlendirmeyi vaad etmiştir: Allah'a dayanarak ve sevabını umarak köle azadı için say-ü gayret eden kimseye. Allah'tan sevab umarak ve Allah'a güvenerek evlenene, Allah'ın bereket vermesi ve yardım etmesi, Allah üzerine hak olur. Allah'a dayanarak ve sevab umarak ölü bir araziyi ihya edene de Allah'ın bereket vermesi ve yardım etmesi Allah üzerine hak olur.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

4. Üç şey bana farz, size nafiledir. Vitir, Duha namazının iki rek'ati ve kurban kesme.
Ravi: Hz. İkrime (r.a.)

5. Üç şey kime verildi ise, Âli Davud'a verilen hikmet ona da verilmiş demektir: Öfke de ve cezada adalet, fakirlik ve zenginlikte itidal, gizli ve aşikarede Allah'tan korkmak.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Üç şey (kimse) büyük belalardandır: İyiliği anlamıyan, kötülüğü affetmiyen amir, hayır gördüğünde örtbas eden, kusur gördüğünde yayan zalim, yanında bulunduğun müddetçe sana eziyet eden, yokluğunda sana hiyanet eden kadın (ailen)
Ravi: Hz. Fudale (r.a.)

7. Üç şey vardır ki, onlar kimde bulunursa, Allah onu kolay bir şekilde hesaba çeker. Ve Rahmeti ile Cennetine idhal eder: Mahrum edene ihsanda bulunmak, zulmedeni affetmek, uğramayanı arayıp sormak.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Şu üç şey vardır ki, yapan mücrim olur (Allah (z.c.hz)'lerinin intikamına müstehak olur): Haksız yere bayrak çekenlere önayak olmak, Anaya babaya asi olmak, zalime yardımcı olmak için onunla beraber gezmek. Muhakkak ki bunları yapanlar cürüm işlemiştir. Ve Allah Teala şöyle buyurur: "Muhakkak Biz, mücrimlerden intikam alacağız."
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

9. Şu üç husus müslümanın dünya saadetindendir: İyi komşu, geniş ev, uslu binek hayvanı.
Ravi: Hz. Nâfi' (r.a.)

10. Üç şey vardır ki, onlara devam eden Benim gerçek dostum, onları zayi eden de gerçek düşmanımdır: Namaz, oruç ve cenabetten gusul. (Üç imama göre terkeden kafirdir)
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

Sayfa: 264

1. Üç şey bir kimsede bulunursa o kimse "Ebdaller" (kırklardan)dır. Ki dünya ve dünya halkının kıvamı onlarladır. (Onların yüzü suyu hürmetine yaşarlar): Kazaya rıza, Allahın haram ettiği şeye sabır (dayanmak), Allahın hakkından ötürü gazab etmek. (Nefsin için pireye bile kızmayacaksın)
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

2. Üç şey Allah'ın Celalini tazimden maduttur: İslamiyette kocayan ihtiyara ikram, Kur'an hamiline ikram, ilim sahibine ikram.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

3. Üç şey sünnettendir: Her imamın arkasında namaz kılmak ki, namazın sevabı sana, vebali onadır. Her emirle cihad ki, cihadın ecri sana, şerri ise onun üzerinedir. Ehli tevhidden her ölünün namazını kılmak, intihar etmiş de olsa
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

4. Benden sonra ümmetim için üç şeyden korkarım: Hak ve hakikatı tanıdıktan sonra dalalete düşmek, dalalete düşürücü fitneler, boğazına ve cinsi şehvete düşmek.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

5. Şu üç şey fitneye düşürücüdür: Güzel saç, güzel ses, güzel yüz.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Şu üç şey kul için, öldükten sonra da câri kalır: Sadaka-i cariye, faydalı ilim, kendisinden sonra Allah'ı zikreden nesil.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

7. Üç şeyin kararını Allah Teala evvelden verdi: Sakın sizden hiçbiriniz isyan etmesin.Zira, Allah teala şu mealde buyurur:"Ey insanlar! sizin isyanızın ancak kendi aleyhinizedir." Sakın biriniz hile yapmasın. Zira, Allah teala şu mealde buyurur: "Fena hile, ancak sahibine hüccet olur." Sakın hiçbiriniz ahdini bozmasın. Zira Allah Teala şu mealde buyurur: "Kim ahdini bozarsa, ancak kendi nefsi üzerine bozmuştur."
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Şu üç şeyden kula hesap sorulmaz: Gölgelendiği kamış barakadan, Belini doğrulttuğu bir parça ekmekten, Avretini örtecek kadar bir giyecekten.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

9. Oruçlu iken, kimse şu üç şeyi, sakın nefsine arzetmesin: Hamam, hacamat ve genç kadına bakmak
Ravi: Hz Hasan (r.a.)

10. Üç şey vardır ki, bunu ancak Ehli Cennet yapar: ilim peşinde olmak, ölülere merhametli olmak, fukarayı sevmek.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

11. Üç şey kalbe kasvet tevlid eder. Yemeği sevmek, uykuyu sevmek ve rahatı sevmek.
Ravi: Hz. Âişe (r. anha)

12. Üç şey namazı tamamlar: Abdesti iyi almak, safları düzgün yapmak, imama uymak.
Ravi: Hz. Zeyd İbni Eslem (r.a.)

Sayfa: 266

1. Üç kimse, iblis ve iblisin taifasenin şerrinden korunurlar.: Allah'ı gece gündüz çok zikreden, Seherde istiğfar eden, Allah korkusundan dolayı ağlayan.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

2. Üç kimse, kıyamette, Allah'ın gölgeliklerinden başka hiçbir gölgenin olmadığı günde Arş-ı Âlâ'nın gölgesinde bulunacaktır: Nereye yönelse, Allah'ın kendisi ile olduğunu bilen adam. Bir kadının zina teklifini reddeden adam. Bir kimseyi, Allah'ın Celali için seven adam.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

3. Üç kimsenin duası reddedilmez: Adil hükümdarın duası, oruçlunun iftara yakın duası, mazlumun duası. Bu duayı, Allah Tebareke ve Teala, bulutlardan öteye yükseltir. Gök kapılarını açar ve şöyle buyurur: "İzzetim ve Celalim Hakkı için mutlaka sana yardım edeceğim. İlerde de olsa."
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Üç söz vardır ki, insan onları ihlasla söylerse Cennete girer: Rabbimin Allah oluşuna razıyım. Dinimin islam oluşuna razıyım. Hz. Muhammed (s.a.v)'in Peygamberim oluşuna razıyım. Dördüncü bir hususta, arz ve gök arasındakiler kadar fazilet vardır ki, o da Aziz ve Celil olan Allah yolunda cihaddır.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

5. Üç kimseye Allah kıyamette, Rahmet nazarı ile bakmaz; verdiğini başa kakan, izarını (elbisenin alt kısmı) kibirle uzatan, içkiye devam eden.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

6. Üç kimseden yüz çevirebilirsin: Fıskı aşikar adam, zalim emir, sapık bidat sahibi.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

7. Üç adam vardır ki, Allah'a dua ederler, fakat duaları kabul olmaz: Nikahı altındaki fena kadını boşamıyan, alacağına ve vereceğine şahid tutmıyan, sefih adama malını veren. Halbuki Allah Teala şu mealde buyurmuştur: "Malınızı sefihlere vermeyin."
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.)

8. Üç kimsenin namazı kabul olmaz: Kendisini istemedikleri halde bir kavme imam olan adamın, kocasını darıltarak geceleyen kadının, efendisinden kaçan kölenin.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

9. Üç şey vardır ki, Adem oğlu bunlara mani olamaz: Bir şeyi fenaya yormak (uğursuz saymak), Sûi zanda bulunmak ve haset etmek. Uğursuz saymaktan seni, onu işlememek kurtarır. Sûi zandan seni, konuşmaman kurtarır. Hasedden seni, kardeşin için kötü şey istememen kurtarır.
Ravi: Hz. İsmail İbni Umeyye (r.a.)

10. Üç kimse Cennete hesapsız girecektir: Elbisesini yıkar amma, yerine giyeceği başka şeyi yoktur. İki tencere yemeği aynı anda bulunmaz, ailesinden içecek bir şey istediğinde "Hangisinden?" diye soracak durumda olmaz.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

Sayfa: 267

1. Üç kimseye lanet ederim: Zalim emir, fıskı aşikare olan fasık, sünnetimi yıkan bidatçı.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

2. Allah, üç sınıfa lanet eder: Ana-babaya asi olana, bir kadınla kocasının arasını bozmaya koşana ve sonra o kadını alana, birbirine darılsınlar ve hasedleşsinler diye, bazı sözlerle iki müminin arasını açmaya koşan adama.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

3. Üç ses vardır ki, Allah onları sever: Horozların sesi, Kur'an okuyanların sesi, seherlerde istiğfar edenlerin sesi.
Ravi: Hz. Ümmü Muhammed Binti Zeyd İbni Sabit (r.a.).

4. Üç kişi için gökler, yer, gece, gündüz ve melekler istiğfar ederler: Alimler, talebeler ve cömertler.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. Üç kişiyi Cehennem ateşi yakmaz: Kocasına riayet eden kadın, anaya babaya hürmet eden evlat, kahırlı zevcinin kıskançlığına sabreden kadın.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Üç kişiye dünya ve ahiret fitnesi dokunmaz: Kaderi teslim edene, yıldıza itibar etmiyene, sünnetimi iz be iz takip edene.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Üç kişi cehenneme girer: Dünya için harbe giren, ilmi ile amil olmıyan, çoluğuna, çocuğuna şöhret ve dünya zikri için bakan.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

8. Üç kişiye Allah gazab eder: Tok iken yemek yiyen, uykusu yokken uyumaya yatan,sebebsiz yere gülen.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

9. Üç kişi hürmeti kaybetmiştir: Fıskını ilan eden fasık, hevasına uyan kimse ve zalim hükümdar.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. Üç kişiye hürmet olmaz: Cenazede para ile ağlıyan kadına hürmet yoktur. Onun kazancı da lanetlenmiştir. Şarkıcılara hürmet yoktur, malları bereketsizdir, kazançları da melundur. Bunları dost edinenler de (hoş gören de) melundur. Riba yiyenin de hürmeti yoktur. Onun malında da bereket yoktur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

11. Üç kimseye nimetlerden dolayı, sual olmaz: Yedirip içirip iftar edenden, sahur yemeği yiyenden, misafirle bebaber yiyen. Üç kimse de huysuzluğundan dolayı kınanmaz: Hasta, iftar edene kadar oruçlu, adil emir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Üç kişi vardır ki, Allah onlarla kıyamet gününde konuşmaz, Onları tezkiye etmez, Onlara rahmet nazarı ile bakmaz. Ve onlar için elim bir azab vardır: İhtiyarlıkta zina eden adam, çok yalan söyliyen hükümdar, kibirli olan dilenci.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

13. Üç kişiye melaike hayır ile yaklaşmaz: Kafir ölüsüne, boyalı koku kullanan erkeğe, cünüb olana. Ancak, yemek veya uyumak istediğinde, cünüb olan kimse, namaz abdesti gibi abdest alırsa, o hariç.
Ravi: Hz. Ammar (r.a.)

Sayfa: 270

1. Cebrail (a.s.) Bana geldi de şöyle söyledi: "Abdest alırken (iç pantoluna) su serp"
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

2. Cebrail (a.s.) Bana geldi ve: "Ya Muhammed (s.a.s.)! Ümmetine tebliğ et ki, "Lebbeyk" derken seslerini yükseltsinler. Zira bu, haccın şiarındandır." dedi.
Ravi: Hz. Zeyd İbni Halid (r.a.)

3. Cebrail (a.s.) bana beyaz bir ayna getirdi. İçinde kara bir nokta vardı. Sordum, bu nedir? Dedi ki: "Bu Cuma'dır ve kıyamet de Cuma günü kopacaktır."
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Fetih ve Allah'ın yardımı geldi. Ehli Yemen de geldi. Yemen ehlinin kalbleri rakiktir. Fıkıh Yemenlidir. İmanla Hikmet te Yemenlidir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. Şeytan geldi. Ben onu kovdum. Eğer onu tutsaydım, mescidin direklerinden birine mutlaka bağlardım. Medinelilerin çocukları da onun etrafında toplanırlardı.
Ravi: Hz. Utbe (r.a.)

6. Bana Cebrail (a.s.) ağlıyarak geldi. Dedim ki, seni ağlatan şey nedir? Dedi ki: "Allah Cehennemi yaratalı beri gözüm kurumadı. İsyan ederim de beni oraya atar diye korkuyorum."
Ravi: Hz. Ebû Umran El Cevni (r.a.)

7. Size mübarek Ramazan ayı geldi. Niyetinizi takdim edin ve nafakanızı da geniş edin. (İbadet ve oruç için)
Ravi: Hz İbni Mes'ud (r.anhüma)

8. Bir evin komşusu, komşunun evine daha ziyade müstehaktır. (Satın almak için)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

9. Ulema ile hem meclis ol, semada tanılasın. Müslümanların büyüklerine hürmet et, Cennette Bana komşu olasın.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. Müşriklerle, malınız canınız ve dilinizle cihad ediniz.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

11. Geldin. Bana namazdan soruyorsun. Sen daha abdest için yüzünü yıkadığında, günahların, gözünün kirpiklerinden dökülür. İki elinin bileklerini yıkadığında, günahların tırnaklarından dökülür. Başını mesh ettiğinde, günahların başından dökülür. Ayaklarını yıkadığında, günahların, iki ayağının tırnaklarından dökülür. (Namazın sana cabaya kalır)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

12. Kalbler, kendine ihsan edene muhabbet, fenalık yapana ise nefret edecek cibiliyette yaratılmıştır.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

13. İmanlarınızı tecdid edin (yenileyin). Soruldu ki: "Ya Resulallah, imanımızı nasıl tecdid edeceğiz?" Buyurdu ki: "La ilahe İllallah" sözünü çok söyliyerek.
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

Sayfa: 271

1. Kalem, şakî ile saîd arasında yazdı ve dört şeyden fâriğ oldu: İnsanın yaradılışı, ahlakı, rızkı ve eceli.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

2. Allah, örümceği bizim tarafımızdan hayır ile mükafatlandırsın. Zira o, Benim de, Ey Ebu Bekir senin de üzerine, mağarada ağ yaptı. Öyle ki, müşkirler bizi göremediler ve bize ulaşamadılar.
Ravi: Hz. Ebû Bekir (r.a.)

3. Allah, bizim tarafımızdan Ensara hayırlar ihsan etsin. Bahusus, Abdullah İbni Amr İbni Hüzam (r.a) ve Saad İbni Ubade (r.a)'a
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

4. Bıyıkları kesin, sakalları salıverin, ve mecusilere muhalefet ediniz.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Cafer, yaradılışta ve ahlakta Bana benzer. Ve sen ya Abdullah! Babana benziyenlerin en yakınısın.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Cafer (r.a.)

6. Allah (z.c.hz.)'leri rahmeti yüz kısım yaptı. Doksan dokuzunu kendisi indinde tuttu. Birini yeryüzüne ihsan etti. İşte mahlukat, bununla birbirine merhamet eder. Şöyle ki; kısrak ayağının tırnağını tayına dokunur korkusu ile kaldırır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Allah, takvayı azığın etsin. Günahını mağfiret buyursun ve nerede olursan ol, seni hayra yöneltsin.
Ravi: Hz. Katade İbni İyaş (r.a.)

8. Allah (z.c.chz) leri, haseneyi on misline iblağ etti. Bir ay on aya tekabül eder. Ramazandan sonraki altı gün orucu seneyi tamamlar.
Ravi: Hz. Sevban (r.a.)

9. Allah size ebrarın duasını nasib etsin. Onlar öyle kimselerdir ki, gece kıyam eder, gündüz oruç tutarlar, günahkar ve facir de değildirler. (Enes (r.a) buyurdu ki, Resulallah, dua üzerinde fazla durduğu zaman böyle söylerdi.)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. Allah (z.c.hz.)'leri bu ümmetin azabını dünyada verdi.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Zeyid (r.a.)

11. Her temiz toprak bana mescid ve tahur kılındı. (Teyemmüm ve temizlik için)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

12. Yarın, Allah (z.c.hz.)'lerinin meclisinde bulunacaklar, dünyada verağ ve zühd sahibi olanlardır.
Ravi: Hz. Selman (r.a.)

13. Adamın güzelliği, dilinin fesahatıdır.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

14. Ulema ile hem meclis olun. Ve diz dize sıkışın. Zira Allah, ölü kalbleri hikmet nuru ile diriltir. Semanın yağmuru ile ölü toprağı diriltmesi gibi.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

15. Allah (z.c.hz.)'leri Adem oğlundan çıkanı dünyaya misal olarak gösterdi. Bu, gaita ve idrardan kinayedir. Yani insandan çıkan şeyler, bundan evvel, çeşitli, temiz yumuşak yemeklerdi ve temiz ve içilmesi hoş içeceklerdi de, bunun akibeti gördüğünüz gibi oldu. İşte dünya da nefis ve hoş manzaralıdır. Nefislerde bu süsünden dolayı bu dünyaya heves eder. Cahil, akibetini düşünmeyip onun dışını ziynetine, ebedi kalıcı zannederek aldanır. Akıllının kalbi ise ona yatmaz. Bilgisi ile ona aldanmaz. Bilir ki o, muvakkat bir fanidir. Bir müddet faydası olsa da, ölüm, dünyada yaşayana çaresiz gelecek ve dünyadan onun alakasını kesecektir.
Ravi: Hz. İbni Ubey İbni Kaab (r.a.)

Sayfa: 272

1. İftarı acele, sahuru geç yapmak ve teşehhüdde parmağını kaldırmak Peygamberliğin yetmiş cüzünden biridir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. Camilerinizden sabileri (küçük çocukları), mecnunları, alış verişi, hırgürü, ses yükseltmeyi, ceza tatbikini, kılıç çekmeyi uzaklaştırın. Kapılarında sular bulundurun. Ve her Cumada buhur yakın.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

3. Camide oturan kimse üç haslet üzeredir: Ya bir din kardeşi kazanır, ya bir hikmetli söz öğrenir veya Rahmeti kazanır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

4. Firdevs Cennetleri dörttür: İkisinin ziynetleri, kap-kacakları ve içindekiler altındandır. İkisinin de ziynetleri, kapkacakları ve içindekiler gümüştendir. (And) Cennetindekilerle Allah'ın vechi arasında ancak bir Riday-ı Kibriya vardır. Ve bu nehirler (Süt, bal, şarap ve su nehirleri) And Cennetinden kaynar sonra diğerlerine dağılır.
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.)

5. Sizin harbiniz "hac" tır. (hanımlara hitab)
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

6. Cehennem dünyayı ihata eder. Ve Cennette onu ihata eder. Onun için sırat, Cehennemin üzerinde Cennete yol olmuştur.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

7. Rabbimin yüksek celalini ihtiyar ederim! Vazifemi tebliğ ettim. (Bu Peygamberimizin en son sözüdür. Peygamberler ruhları kabzolunurken muhayyer bırakılır)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Namazlara müdavemet edin, iki asra dikkat edin. Ve onları muhafaza edin. Güneşin doğuşundan önceki ve batışından önceki namaza. (Bunlar Sabah ve İkindi namazları olup kayıpları büyüktür)
Ravi: Hz. Abdullah İbni Fudale (r.a.)

9. Hamili Kur'an için, Kur'an'ı her hatmi sırasında, kabul olunmuş bir dua sevabı ve Cennette bir ağaç vardır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. Kur'an'ı taşıyan, islamın bayrağını taşıyan gibidir. Kim ona ikram ederse Allah'a ikram etmiş olur. Kim de onlara ihanet ederse, Aziz ve Celil olan Allah'ın laneti o kimse üzerine olsun.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

11. (Şu kadınlar varya) Yüklenicilerdir. Emziren validelerdir, evladlarına merhamet edicilerdir. Şayet kocalarına eziyetleri olmasaydı, sırf namazları yüzünden Cennete girerlerdi.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

Sayfa: 273

1. Hz. Ebu Bekir (r.a) ve Hz. Ömer (r.a) sevmek sünnettir, buğz etmek küfürdür. Ensarı sevmek imandandır, buğz küfürdür. Arabı sevmek te imandandır, onlara buğz etmek te küfürdür. (Neyin ki Resulallah ile münasebeti var, ona muhabbet imandandır.)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

2. Hz. Ali (r.a)'ı sevmek günahları yer, ateşin odunu yemesi gibi.
Ravi: Hz İbni Abbas (r.a.)

3. Bana dünyanızdan, kadınlar ve güzel koku sevdirildi. Ve gözümün nuru da namazda kılındı.
Ravi: Hz. Enes ra

4. Arabı sevmek iman alameti, buğz ise nifak alametidir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

5. Hz. Ebu Bekir (r.a)'ı sevmek ve ona teşekkür, ümmetime vaciptir.
Ravi: Hz. Sehl (r.a.)

6. Teganniyi sevmek kalbde nifakı besler, suyun taze otu bitirmesi gibi.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Allah'ı kullarına sevindirin, Allah da sizi sevsin.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Ölüye yapılan hac üçtür: Ölüye- gidene- ve gönderene.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

9. Hac etmemiş adamın bir haccı on gazadan hayırlıdır. Hac etmiş kimsenin bir gazası ise on hacdan hayırlıdır. Bir deniz gazası, on kara gazasından hayırlıdır. Bir denizi geçen, bütün vadileri geçen gibidir. Ve dalgalar üzerinde giden kimse, kanı üzerinde debelenen şehid gibidir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

10. Babanın tarafından hac da et, Umre de et. ( Dedim ki, ya Resulallah babam yaşlı bir kimsedir. Hac da umre de yapamaz. Gidemez. Bunun üzerine yukarıdaki hadis varid oldu)
Ravi: Hz. Ebû Rezin el Ukayb (r.a.)

11. Farz olan hacları da eda edin. Bu, ecir bakımından Allah yolundaki yirmi gazadan daha büyüktür. Ve Bana selat getirmek ise, bunların hepsine mualdir.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Cerat (r.a.)

12. Büyücünün cezası, onu kılıçla vurmaktır.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

13. Arz üzerinde tatbik edilen bir had (Ceza-i şer'i), kırk sabah yağmur yağmasından hayırlıdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

14. Yeryüzünde tatbik edilen bir had, arz halkı için, otuz veya kırk gün yağmur yağmasından daha hayırlıdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

Sayfa: 274

1. Bana Cebrail (a.s.) Allah'dan naklen söyledi ki: "Gözlerini kör ettiğim kimsenin mükafatı, evime girmesi ve Bana nazar etmesidir"
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

2. İnsanlara anlıyacakları şekilde söyleyin. Onları inkara sevkedecek şekilde söylemeyin ki, Allah'ı ve Resulunü tezkib etmesinler.
Ravi: Hz: Ali (r.a.)

3. Beni İsrailden naklen bazı şeyler söyleyin. Vebal yoktur. Zira onlarda söylediğinizden daha acib şeyler geçmiştir.
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

4. Sözünüz aranızda emanettir. Bir mümine çirkin bir söz götürmek helal olmaz.
Ravi: Hz. Muhammed İbni Hizan (r.a.)

5. Sahilde (denizde) bir gece Allah yolunda gözcülük etmek, bir kimsenin ehli içinde evinde bir sene kâim ve sâim olmasından hayırlıdır. Her sene üçyüz altmış gün ve her gün bin sene gibidir. (karşılılığı yoktur)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Bir gece Aziz ve Celil olan Allah yolunda nöbet beklemek, gecesinde kâim, gündüzünde sâim olunan bin geceden efdaldir.
Ravi: Hz. Osman (r.a.)

7. İki göze ateşin erişmesi haram edildi: Allah'ın haşyetinden ağlıyan göz, İslam ve müslümanları kafirlerden korumak için gözcülükte geceleyen göz.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Cennet bütün Peygamberlere, Ben giresiye kadar haram oldu. Ve ümmetim giresiye kadar da bütün ümmetlere haram oldu.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

9. Allah yolunda uykusuz kalan göze Cehennem haram kılınmıştır.
Ravi: Hz. Ebû Reyhane (r.a.)

10. Cehennem, Allah korkusundan ağlıyan göze ve Allah yolunda uykusuz kalan göze haram edildi. Allah'ın haramlarına bakmıyan veya Allah yolunda çıkarılmış olan göze de ateş haram kılınmıştır.
Ravi: Hz. Ebû Reyhane (r.a.)

11. Komşunun komşu üzerine hürmeti, kanının hürmeti gibidir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

12. Mücahidlerin kadınlarının hürmeti, analara olan hürmet gibidir. Harbe gitmeyenlerden bir kimse mücahidlerden bir adamın ehline hiyanet ederse, o kimse kıyamet gününde durdurulur ve mücahide de denir ki: "Bu ardından senin ailene kötülük etti. Onun hesanatından dilediğini al." O mücahid de onun sevbından dilediğini alır. Ne zanneder siniz? Ben böyle sanırım ki, onun hasentından bir şey bırakmaz, alır.
Ravi: Hz. Süleyman İbni Bureyd 

Sayfa: 275

1. Bir kuyunun harimi, etrafından kırk arşındır. Deve yatağı koyun yatağı olarak ve yolcuların faydalanması için o kuyudan içeri alıkonulmaz. Veya men edilmez ve ot bitmesin diye suyun fazlasına mani olunmaz.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. Yabandaki bir kuyunun harimi elli arşın, yakınındakinin ise yirmibeş arşındır.
Ravi: Hz. Said İbni Müseyyeb (r.a.)

3. Ümidimin Halikimden oluşu bana kafidir. Dünyama bedel dinim (sağlamsa) bana yeter.
Ravi: Hz. Ebû Sabit (r.a.)

4. Şekavet (muhalefet) ve tefrika (meyusiyyet) bakımından bir mümine (Sabah ezanında müezzinin namaza çağırmasını (Esselatü Hayrün minen nevm demesini) işitip de icabet etmemesi kafidir.
Ravi: Hz. Muaz İbni Enes (r.a.)

5. "Hasbiyallahü ve ni'mel vekîl" sözü her korkana emandır. (Masiva korkusu)
Ravi: Hz. Seddat İbni Evs (r.a.)

6. Ses güzelliği Kur'an'ın ziynetidir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

7. Güzel idare uğurdur, fena ahlak şumdur, kadına itaat pişmanlıktır, sadaka ise fena kazaları def eder.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

8. Güzel idare nemadır. Fena ahlak şumdur. İyilik ömre ziyadelik verir. Ve sadaka fena ölüme mani olur.
Ravi: Hz. Ebû Rafi (r.a.)

9. Saç, yüz, dil güzelliği birer servettir. Mal da servettir. (Bir de rüyada bunları görmek maldır)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. Ümmetimin hasad devri altmış, yetmiş arasıdır. (ekserisinin eceli)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

11. Mallarınızı zekatla kale içine alın. Hastalarınızı sadaka ile tedavi edin. Dua da belayı önler.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

12. Ölüm meleği, ölmekte olan bir adama geldi. Azasını açtı. Yapılmış bir hayra rast gelmedi. Sonra kalbini açtı. Onda da bir hayır bulamadı. Ağzını açtı, dilini "Lâ ilâhe illallah" der buldu. Bu kelimeyi ihlas sebebiyle o adam mağfirete nail oldu.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

13. Cennet, hoşa gitmeyen şeylere büründü. Cehennem de nefsin istediği şeylere büründü.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

14. Benim muhabbetim, Benim yolumda birbirine muhabbet edenler için, halis sevgi gösterenler için ve Benim sevgim uğrunda harcıyanlar (nefis ve mallarını bezledenler) için hak oldu.
Ravi: Hz Ubâde (r.a.)

15. Komşu hakkı dört taraftan kırk evdir. Şöyle, şöyle, şöyle, şöyle sağdan, soldan, önden ve arkadan.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

Sayfa: 276

1. Erkeğin, hanımının üzerindeki hakkı: Emrine itaat etmesi, yeminini yerine getirmesi, yatağını terketmemesi, izni olmadan evden çıkmaması ve erkeğin istemediği adamı eve almamasıdır.
Ravi: Hz. Temim Ed-dari (r.a.)

2. Allah'ın haram kıldığı şeylerden korunmak maksadiyle nikahlanan kimseye, Allah'ın yardımı hak olur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. "Hakka Tukatihî" Allahdan hakkı ile ittika; itaat edip, isyan etmemek, zikredip unutmamak, şükredip küfranı nimetlte bulunmamaktır. (Resulallah) Allahu Tealanın: "İttekullaha Hakka tukatihî" kavli kerimini kasdetmektedir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

4. Kardeşlerin büyüğünün, küçükleri üzerinde hakkı, babanın evladı üzerindeki hakkı gibidir.
Ravi: Hz. Said İbni Ömer (r.a.)

5. Bir meclisten kalkan kimseye, o meclistekilere selam vermesi borçtur. Ve meclise gelen adamın da selam vermesi borçtur.
Ravi: Hz Muaz İbni Enes (r.a.)

6. Evladın baba üzerindeki hakkı; babasının kendisine yazıyı, yüzmeyi, nişan almayı öğretmesi ve ona ancak helal yedirmesidir.
Ravi: Hz. Ebû Rafi (r.a.)

7. Evladın baba üzerindeki hakkı; babasının kendisine güzel isim vermesi, Kur'an-ı öğretmesi ve vakti gelince de evlendirmesidir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Dünyanın tatlılığı, ahiretin acılığı ve dünyanın acılığı ise ahiretin tatlılığıdır.
Ravi: Hz Ebu Malik (r.a.)

9. Asa taşımak müminin alameti ve Peygamberlerin sünnetidir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. İlim hamilleri, dünayada Peygamberlerin halifeleridir, ve ahirette de şehidlerdendir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

11. Kur'an-ı kerim hamilleri, Allah'ın kelamının muallimleri ve Allah'ın nuruna bürünmüş kimselerdir. Kim ki onlara dostluk gösterirse Allah'a dostluk göstermiş, ve kim de saygısızlık ederse Allah'a saygısızlık etmiş olur.
Ravi: Hz. Ali ra

12. Benim hayatım sizlere hayırdır. Müşküllerinizi söylerseniz, Size de açıklanır. Öldüğümde amelleriniz bana açıklanır. Hayır görürsem hamd ederim. Şer görürsem sizin için mağfiret ederim.
Ravi: Hz. Bekr İbni Abdullah (r.a.)

13. Nerede olsanız Allah'a kulluğu güzel yapın ve Cennetle müjdelenin.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

14. Kalbinde beşer için Allah (z.c.hz.)'lerinin merhamet bulundurmadığı kul, mahrumiyete düşer ve hüsrana uğrar.
Ravi: Hz. Amr İbni Habib (r.a.)

15. İnsanlarla güzel ahlakla ihtilat ediniz. Fakat amellerinizde onlara muhalefet ediniz.
Ravi: Hz. Sevban (r.a.)

16. Müşriklere muhalefet ediniz. Bıyıklarınızı kesin, sakalınızı büyültün.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

17. Müşriklere muhalefet ediniz. Onlar mestleriyle de, ayakkabılarıyla da namaz kılmazlar. (Siz icabında kılın)
Ravi: Hz. Şeddad İbni Evs (r.a.)


Sayfa: 277

1. Amelden takat getireceğinizi ele alın. Allah, sevap vermekte usanmaz, siz usanmadıkça.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

2. İbadetten takat getireceğiniz kadarı alın. Sizden biri bir ibadeti adet edib te sonra onu bırakmaktan sakınsın. Zira Allah (z.c.hz.) lerine bir adamın bir ibadeti adet edinipte sonra bırakması kadar ağır gelen bir şey yoktur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

3. Cennetinizi, Cehennem ateşine karşı siperliyecek tedbirleri alınız. "Subhanallahi velhamdülillahi ve lâ ilâhe illallahu vallahu ekber" deyiniz. Zire bunlar, söyleyene, kıyamet günü önden ve geriden kurtarıcı olarak gelir. İşte bunlar, baki kalacak sabit amellerdir.
Ravi: Hz Ebu Hureyre (r.a.)

4. Beni İsrailden bir taife kabristanlarına geldiler ve şöyle dediler: "İki rekat namaz kılsak da dua etsek ve Allah'dan, ölülerden birini çıkarmasını ve o kimseden ölüm hakkında istediğimizi bize haber vermesini istesek." Ve bunu yaptıklarında, bir adam kabirden başını çıkardı. Onun iki gözü arasında secde eseri de vardı. Dedi ki: "Ey adamlar! Benden ne istediniz? Öleli yüz sene olduğu halde ölümün harareti şu ana kadar üzerimden geçmedi. Allah'a dua edin de beni olduğum hale avdet ettirsin."
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

5. Cuma günü imamın minbere çıkması namazı keser ve hutbeye başlaması sözü keser.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Kıyamet alametleri birbirini takiben meydana gelir. Bir dizideki boncukların ard arda kopması gibi.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Allah'ın hazineleri kelamdır. Bir şeyi dilediğinde "ol" der, derhal olur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Allah korkusu her hikmetin başıdır. Ve verağ da amelin seyyididir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

9. Peygamberlerden birisi, Allah teala'dan yağmur istiyen halkla beraber duaya çıktı. Bir de gördü ki bir karınca ayaklarını göğe kaldırmış. Dedi ki: "Haydi dönünüz. Bu karıncadan ötürü duanız kabul edildi."
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Şu iki haslet münafıkta olmaz: Güzel tavır, dinde anlayış.
Ravi: Hz. Muhammed İbni Hanize (r.a.)

11. Oruç ve gece ibadetleriyle ümmetimin şehveti kesilir.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

12. Müslümanlar için iki husus müezzinlerin boyunlarına asılıdır. Namazları ve oruçları.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

13. İki haslet müminde birleşmez: Hasislik ve fena ahlak.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

14. Karınlarınızı ve arkalarınızı namaza kalkmak için hafif tutun. (Yatağı hafif yapın)
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

15. Allah (z.c.hz.)'leri bin hayvan çeşidi yarattı. Onlardan altıyüzü denizde, dörtyüzü karadadır. İlk helak olacak çekirgedir. Bu gitti mi gerisi, ipi kopan boncuk dizisinin çözülmesi gibi gider.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

Sayfa: 278

1. Allah (z.c.hz.)'leri Adem (a.s.)'ı yarattı. Sonra da arkasını sağı ile mesh etti. Bu mesh ile zürriyet çıkardı ve buyurdu ki: "Bunlar kusur da etseler kendilerini Cennet için yaratmışım. Onlar Cennet ameli yaparlar ve kusurlarına da bakmam." Sonra gene onun sırtını mesh etti. Ondan bir zürriyet daha çıkardı ve: "Bunları Cehennem için yarattım. Ve amelleri de Cehennem ehli amelidir" buyurdu. Bunun üzerine bir adamın: "Amel ne için ya Resulallah?" diye sorması üzerine buyurdu ki, Allah kulu Cennet için yarattığı zaman onu ehli Cennet amelinde kullanır. Öyleki o kimse Cennetliklerin amellerinden bir amel üzere ölür ve Cennete girer. Cehennem için kul yarattığında ise, onu Cehennem ehli amelinde kullanır. Öyleki o kul, Cehennemliklerin amelinden bir amel üzere ölür.
Ravi: Hz Ömer İbni Hattab (r.a.)

2. Allah (z.c.hz.)'leri Ademi (a.s.)'ı kendi eliyle Cuma günü yarattı ve ruhundan nefyetti. Ve meleklere ona secde etmeyi emretti de hepsi ettiler. Yalnız şeytan etmedi ki, o cindendir. Ve o şeytan Rabbının emrinden fısk etti. Yani Rabbının emrinden çıktı.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Allah imanı müsamaha ve haya içinde yarattı. Küfrü de hasislik ve emel içinde yarattı.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

4. Allah (z.c.hz.)'leri Adem (a.s.)'ı yeryüzünün her tarafından aldırdığı toprakla yarattı. Zürriyeti de ona göre meydana geldi. Bu sebeble onlardan bazıları siyah, beyaz, esmer, kırmızı, bazısı da bunların arasında, bazısı yumuşak, bazısı sert bazısı ise halis ve temiz oldu.
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.)

5. Allah (z.c.hz.)'leri Mekke'yi yarattı ve onu nefse ağır gelen şeylerle ve derecatla bezedi.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Allah (z.c.hz.)'leri arzdan birşey yaratmadan bin sene evvel Mekke'yi yarattı ve etrafını meleklerle bürüdü. Ondan sonra onu Medine'ye ulaştırdı. Ondan sonra da Medine'yi, Kudüs'e ulaştırdı (ekledi) Ve ondan bin sene sonra da dünyayı bir kerede yarattı.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

7. Allah (z.c.hz.)'leri üç şeyi eliyle yaptı: Adem (a.s.)'ı eliyle yarattı. Tevratı eliyle yazdı. Ve Cennetin ağaçlarını kudret eliyle dikti.
Ravi: Hz. Haris (r.a.)

8. Allah (z.c.hz.)'leri arzdan melaike-i kiramı nurdan yarattı. Onların içinde sinekten daha ufak melek te vardır. Ve Allah melaikeyi halk edince şöyle buyurdu: "Bin olsun, iki bin olsun"
Ravi: Hz İbni Amr (r.a.)

9. Allah (z.c.hz.)'leri toprağı Cumartesi günü, dağları Pazar günü, ağaçları Pazartesi günü, hoşa gitmiyen şeyleri Salı günü, nuru da Çarşamba günü yarattı. O toprakta hayvanatı Perşembe günü yaydı. Adem (a.s.)'ı ise Cuma günü ikindiden sonra son mahluk olarak yarattı. Cuma'nın son saatinde ikindi ile akşam arasında.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Allah (z.c.hz.)'leri cinleri üç sınıf üzerine yarattı. Bir sınıf yılanlar, akrepler ve yeryüzü haşeratı gibi, bir sınıf havada rüzgar gibi, bir sınıf da vardır ki, üzerine hesab ve ikab terekküb eder. Allah, insanları da üç sınıf üzerine yaratmıştır: Bir sınıf hayvanlar gibidir. Allah Teala bunlar için şöyle buyurmuştur; "Onların kalbleri vardır, onunla anlamazlar. Gözleri vardır, onlarla göremezler. İşte bunlar hayvanlar gibidir. Belki daha aşağıdır." Bir sınıf, bedenleri beni Adem bedeni gibi, ruhları ise şeytanların ruhudur. Bir sınıf ise, Allah'ın gölgeliklerinden başka gölgenin olmayacağı günde Onun gölgesinde (barınacak halifesi)dir.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)


Sayfa: 279

1. Allah Pazar ve Pazartesi günü arzı, Salı günü dağları ve dağlardaki faydalı şeyleri, Çarşamba günü ağaçları, medineleri, mamur araziyi ve harap araziyi, Perşembe günü ise göğü yarattı. Cuma günü, üç saat kalana kadar, yıldızları, güneşi ve ayı ve melaikeyi yarattı. Bu üç saatten ilk saatinde ecelleri, ikincide insanların faydalandığı her şeye ülfeti koydu. Son saatte de Adem (a.s.)'ı yarattı. Onu Cennette iskan etti. Ve iblise (meleklere) secde etmelerini emretti. Ve son vakitte de onu Cennetten çıkardı.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

2. Beş şey ibadettendir: Az yemek, camide oturmak, Beytullah'a bakmak, Okumaksızın Kur'an'a bakmak ve alimin yüzüne bakmak.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Beş şey vardır ki, onları kim bir gün içinde yaparsa, Allah onu Cennet ehli olarak yazar; Hasta ziyareti yapmak, cenazede bulunmak, Cuma günü oruçlu olmak, Cuma namazına gitmek ve kendine takdir olanla sadaka vermek.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

4. Beş şeyin kefareti yoktur: Allah'a şirk koşmak, nâhak yere adam öldürmek. Mümini dehşete koymak, harp gününde cepheden kaçmak ve hakkı olmadığı malı almak için yalan yere yemin etmek.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

5. Namazda beş şey şeytandandır: aksırmak, uyumak, esnemek, burun kanaması ve hayız.
Ravi: Hz. Umera İbni Ubeyde (r.a.)

6. Beş şeyin cezası peşin görülür. Hükümete karşı isyan etmek, gadr etmek, anaya babaya asi olmak, akrabaya ziyareti kesmek, iyiliğe karşı şükretmemek.
Ravi: Hz. Zeyd (r.a.)

7. Beş şey oruç ve abdestte hayır bırakmaz: Yalan, gıybet, söz taşıma, şehvet nazarı ile harama bakmak, yalan yere yemin etmek.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Hayvanlardan fasık olan şu beşi Haremde öldürülebilir: Karga, çaylak, fare, akreb ve saldıran köpek.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

9. Beş şey fıtrattandır: Sünnet olmak, kasık temizlemek, tırnak kesmek, koltuk altı temizlemek ve bıyık kısaltmak.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

Sayfa: 280

1. Ümmetimin hayırlıları alimleridir. Ve alimlerinin hayırlıları da merhametlileridir. Agah olun, Allah Teala cahilin bir günahını affetmeden önce, alimin kırk günahını affeder. Yine bilin ki, merhametli alimin nuru, kıyamette parlak yıldızların ışık saçması gibi şark ile garbı aydınlatarak kat etmiş olarak gelir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. Ümmetimin hayırlıları, Allah kendilerine "Bela"dan bir şey verdiğinde iffetlerini muhafaza edenlerdir. Dediler ki: "Bu hangi beladır?" Buyurdu ki o "Aşk"dır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

3. Sizin hayırlılarınız, namazda omuzu yumuşak olanınızdır. Ön saftaki boş yeri doldurmak için atılan adımdan daha hayırlı adım yoktur.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

4. Atın hayırlısı, yağız olanıdır. Ve alnında, burnunda ve ön sağ ayağından maadasında beyazlık olan attır. Veya yağız olmazsa, aynı şekilde doru attır.
Ravi: Hz. Ebû Katade (r.a.)

5. İnsanların hayırlısı, Benim bulunduğum asrın ahalisi ve onlardan sonra gelenlerdir. Sonra da onlardan sonrakiler. Daha sonrakiler ise değersizdirler.
Ravi: Hz. Cade İbni Hubayne (r.a.)

6. İnsanların hayırlıları Benim devrimin adamlarıdır. Ondan sonrası ikinci, ondan sonrası üçüncü ondan sonrası ise kendilerinde hayır olmıyan kavimler gelir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud ra.

7. İnsanların hayırlısı "kalbi mahmum" olan ve dürüst lisan sahibi olan kimsedir. Denildi ki; "Dürüst lisanı anladık. Kalbi mahmum nedir?" Buyurdu ki, haramlardan çekinen, içinde günah, zulüm ve hased olmıyan temiz kalbdir. Denildi ki: "Bu hal üzere olan kim dir?" Buyurdu ki: "Dünyayı sevmeyip, ahireti sevendir." Denildi ki: "Bu hal üzere olan kimdir? Güzel ahlaklı mümindir.
Ravi: Hz. İbni Amr ra

8. İnsanların hayırlısı, onların en güzel okuyanı, Allah'ın indinde en fakih olanı, Allah'dan en çok korkanı, marufu emir, münkeri nehiyde ve akraba yoklamakta en ileri olanıdır.
Ravi: Hz. Dürre binti Ebu Leheb (r.a.)

9. Arkadaşların hayırlısı, Allah'ın indinde arkadaşına hayırlı olanıdır. Komşusunun hayırlısı ise Allah indinde, komşuya hayırlı olanıdır.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.a.)

10. Kadınların hayırlısı, yüzüne bakınca hoşnud olunan, emredilince itaat eden, nefsi ve malı hususunda kocasının sevmediği şeyle ona muhalefet etmiyen kadındır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

11. Fitne zamanında insanların en hayırlısı, Allah yolunda kılıcından yiyen (ganimet payına kanaat eden) ve dağ başında koyununun sütünden yiyendir. (Hükemet kapısından beklememek lazım)
Ravi: Hz. İbni Hayseme (r.a.)

Sayfa: 281

1. Meclislerin (oturuşun) hayırlısı, kıbleye karşı oturulan meclistir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

2. Arkadaşların hayırlısı, Allah'ı zikrettiğinde sana yardım eden, unuttuğunda hatırlatan ve onların da en iyisi, gördüklerinde Allah Tealanın hatırlanmasına vesile olan kimsedir.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

3. İlaçların hayırlısı, buruna çekilen ve ağızdan alınan ilaçlar, kan aldırmak, müshil ve sülük vurdurmaktır.
Ravi: Hz. Şabi (r.a.)

4. İnsanların hayırlısı Arab, Arabın hayırlısı Kureyş, Kureyşin hayırlısı Benî Haşimdir. Acemin hayırlısı Fars, Sudanlının hayırlısı Nube, boyanın hayırlısı sarı, malın hayırlısı mehirdir. Boyanmanın en iyisi kına ve ketem (kırmızıya meyyal siyah) ile olandır.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

5. Rızkın hayırlısı günbegün kafi miktarda olanıdır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

6. Mescidde en hayırlı yer, imamın arkasıdır. Rahmet inince önce imama iner. Sonra arkasındakine, sonra sağındakine, sonra solundakine, sonra da mescid ehline taksim edilir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Kadınlarınızın hayırlısı iffetli ve kocasına karşı da hevesli olanıdır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. İbadetin hayırlısı fıkıhtır.
Ravi: Hz. Saad (r.a.)

9. Yemeğin hayırlısı soğuk ve tatlı olanı, içeceğinizin hayırlısı da gene soğuk ve tatlı olanıdır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

10. Duanın hayırlısı istiğfardır. İbadetin hayırlısı "Lâ ilâhe illallah" sözüdür.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

11. Azığın hayırlısı takva, kalbe ilka olanın hayırlısı yakîndır. (İman gürlüğü) (Mütteki kimsenin azık derdi olmaz)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

12. Müminlerin hayırlısı kanaatkar, şerlisi de tamahkar olanıdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

13. Erkeklerin hayırlısı Ali (r.a), gençlerinizin hayırlısı Hasan ve Hüseyin (r.anhüma), kadınlarınızın hayırlısı Fatma (r.anha)dır.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

14. Ümmetimin kadınlarının hayırlısı yüzü güzel (güzel yüzle karşılayan) ve mehri az olanıdır.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

15. Gençlerinizin hayırlısı, orta yaşlılarınıza benziyen (ağır başlılıkta) yaşlılarınızın şerlisi de gençlerinize benziyenlerdendir. (Hoppa meşrebli)
Ravi: Hz. Vasile (r.a.)

16. Zikrin hayırlısı hafi olanı, rızkın hayırlısı ise kifayet miktarı olanıdır.
Ravi: Hz. Saad İbni Ebi Vakkas (r.a.)

17. Arkadaşların hayırlısı dörttür. Müfrezelerin hayırlısı dörtyüz, alayın ise dörtbindir. On iki bin kişi ise azlıktan yenilmez. (Sabır ve sadakatleri olursa)
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

Sayfa: 282

1. Erkeklerin saflarının hayırlısı ön saf, şerlisi ise son saflardır. Kadınların saflarının hayırlısı geride, şerlisi ise önde olanıdır. Ey kadınlar topluluğu! Erkekler secde edince siz gözlerinizi yere indirin. Zira izarlarının darlığı sebebile onların avret yerlerini görmeniz ihtimali vardır.
Ravi: Hz. Câbir ra

2. Adamın malının hayırlısı, çok doğuran kısrak ve aşılanmış hurma bahçesidir.
Ravi: Hz. Süveyt İbni Hubey (r.a.)

3. Erkeklerin güzel kokusunun hayırlısı, kokusu zâhir, rengi hafi, kadınların güzel kokularının hayırlısı ise rengi zâhir, kokusu hafi olanıdır.
Ravi: Hz. Ebû Mûsa (r.a.)

4. Sizin hem meclis olduklarınızın en hayırlısı: görmekliğiniz Allah'ı hatırlatan, sözü ilminizi arttıran ve ameli de ahireti hatırlatan kimsedir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. Yeryüzünde suyun hayırlısı zemzemdir. O hem yemek yerine geçer, hem de derde şifa olur. Yeryüzündeki suların en şerlisi de Hadramuttaki Berehut vadisindeki bir sudur. İçindeki haşeratı çekirge ayağı gibidir. Sabah fışkırır, akşam kurur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Hacamat olacağınız günlerin hayırlısı ayın onyedi, ondokuz ve yirmibirinci günleridir. Miraç gecesi melaikeden hangi topluluğa uğradımsa: "Ya Muhammed (s.a.s.) hacamata mülazemete bak" diye tavsiyede bulundular.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

7. Sizin hayırlınız, ehline hayırlı olanınızdır. Ben, sizin ehline en hayırlınızım. Arkadaşınız öldüğünde kusurunu söylemeyin.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

8. İkiyüz yılından sonra sizin hayırlınız her "Hafîf-i hâz" dır. Denildi ki: "Ya Resulallah, "Hafîf-i hâz" nedir?" Buyurdu ki; ailesi ve çocuğu olmayandır.
Ravi: Hz. Huzeyfe (r.a.)

9. Sizin hayırlınız, dünyası için ahiretini terketmiyen, ahireti için dünyasını bırakmıyan ve halka da yük olmayandır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

10. Süleyman (a.s.) mal, mülk ve ilim arasında muhayyer bırakıldı. O İlmi aldı. Ve ilmi seçtiğinden dolayı da mal, mülk kendisine tabi kılındı.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

11. (Rüyasını anlatacak bir kimseyi) Hayra mülaki ol, şerden korun. Hayır bize, şer düşmanlara. "Elhamdülillahi Rabbil alemin" söyle rüyanı.
Ravi: Hz. Dehhak (r.a.)

Sayfa: 284

1. Adamın sıhhatte iken verdiği bir dirhem sadaka, ölüm üzerinde köle azad etmesinden hayırlıdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. Bir dirhem riba, Allah indinde otuzaltı zinadan eşeddir. Ve kimin eti ki haram lokmadan büyümüştür, onu ateş paklar.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

3. Musibete duçar olan kimsenin duası: "Ya Rabbi ! Ancak rahmetini ümid ederim. Beni göz açıp kapıyacak kadar bir an bile kendi nefsime bırakma. Benim senden başka umur ve hususuma bakacak Rabbim yok"dır.
Ravi: Hz. Ebû Bekre (r.a.)

4. Dinin direği ve esası: Allahı tanımak, yakın (iman gürlüğü) ve faydalı akıldır. Denildi ki: "Faydalı akıl nedir?" Buyurdu ki: "Allah'a isyandan elini çekmek ve Aziz ve Celil olan Allah'a taata harîs olmaktır.
Ravi: Hz. Âişe ra

5. Gizlide olan dua, aşikarenin yetmişine mualdir. (gıyabında demek te olur.)
Ravi: Bir sahabeden

6. Balık sahibinin (Yunus a.s) balığın karnında ettiği dua; "Lâ ilâhe illâ ente sübhâneke innî küntü minezzâlimîn." dir. Hangi (bir derdli) müslüman adam bu duayı söylerse Allah onu derdinden mutlaka kurtarır.
Ravi: Hz. Saad İbni Ebu Vakkas (r.a.)

7. Mazlumun duası, facirden de çıksa makbuldür. Facirin fücuru kendisinedir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Bir adamın, kardeşine gıyabında ettiği dua geri çevrilmez.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

9. Mazlumun duası bulutlar üzerine kaldırılır. Gök kapısı ona açılır ve Allah Teala buyurur ki: "İzzetim Celalim hakkı için sana Ben yardım edeceğim."
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. İki dua vardır ki, onlarla Allah teala arasında hicap yoktur. Mazlumun duası ve kişinin kardeşine gıyabında ettiği dua.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

11. Kîl-u kâli çok suali ve mal telefini terkedin.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

12. Hayırların azlığına sebeb olan mücadele ve münakaşayı terkedin. Zira burda iki tarafın birisi yalancıdır. Ve neticede iki taraf da günaha girer.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

13. Bırak onları ağlasınlar. Ancak şeytan bağırmasından sakının. Zira bu ağlama, bağırmaksızın, kalbden olursa Allah'dandır, ve Rahmet eseridir. El, dil işe karışırsa o şeytandandır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

14. Dünyayı ehline bırakın. Kim ki dünyadan ihtiyacından fazlasını alırsa, o, bilmiyerek helakini almış olur.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

15. (Bedevinin birisi mescidi saadette sıkışmış, koyuvermiş, üzerine üşüşecek olmuşlar) Onu bırakın. İdrarın üzerine kova ile su dökün. Siz ancak kolaylık göstermek için gönderildiniz. Çetinlik göstermek için değil.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

16. Allah (z.c.hz)'lerinin nurdan ve zulmetten yetmişbin hicabı vardır. Hiçbir can yoktur ki, bu hicabın bir tarafından en küçük bir his ile mütehassıs olsun da mahvolmasın.
Ravi: Hz. Sehl İbni Şaad (r.a.)


Sayfa: 285

1. Allah yolunda harcadığın para vardır. Köle azadı için kullandığın para vardır. Miskinlere tasadduk ettiğin para vardır. Ailene infak ettiğin para vardır. Bunların ecir bakımından en büyüğü, ailene infak ettiğindir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. Para vardır, nefsine infak etmişsindir. Para vardır, ana babana harcamışsındır. Para vardır, oğlun için sarfetmişsindir. Para vardır, zevcene harcamışsındır. Para vardır, Allah yolunda harcamışsındır. İşte bu sonuncusu sevab bakımından en güzeldir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Rabbı Allah, dini İslam, Resulü Muhammed (s.a.s.) olduğuna razı olan kimse, imanın tadını tatmış olur.
Ravi: Hz. Abbas (r.a.)

4. Gafiller arasında Allah'ı zikreden kimse, Cephede arkadaşları kaçtığı halde kendisi sebat eden gibidir.
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

5. Tenhada Allah'ı zikreden kimse, küffar ile saflar arasında tek başına mübareze eden gibidir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

6. Ramazanda Allah'ı zikreden mağfiret olunur. Ve o ayda Allah'dan dilekte bulunan kimse de mahrum edilmez.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

7. Bu şeytandandır. Sizden biri hoşuna gitmiyen bir rüya görürse onu kimseye söylemesin ve Şeytandan Allah'a sığınsın. ( Bir adam şöyle dedi: "Ya Resulallah! Ben rüyamda başımın kesildiğini gördüm. O düşüyordu ben de onu takip ediyordum." Bunun üzerine yukarıdaki hadis varid oldu.)
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

8. O adamın şeytan kulağına işemiştir. (Sabaha kadar uyuyan bir adamdan bahsedildiğinde yukarıdaki hadis varid olmuştur)
Ravi: Hz. İbni Mes'ud (r.anhüma)

9. O imanın ta kendisidir. (Vesveseden şikayet edilince böyle buyurdu.)
Ravi: Hz Enes (r.a.)

10. Kıyamet gününde müslümanların oniki yaşına kadar olan çocukları arşın altındadırlar. Şefaat ederler ve şefaatleri kabul olunur. Onüçüne ulaşanların ise lehine yahut aleyhinedir. (Yani buluğa erenler hesap verirler)
Ravi: Hz. Ebû Umame r.e

11. Müslümanın kestiği helaldir. Besmele dese de demese de, Kasden bırakmadıkça, av da böyle.
Ravi: Hz. Raşid İbni Saad (r.a.)

12. Şereflerinizi mallarınızla koruyun. Dediler ki: "Bu nasıl olur?" Buyurdu ki, şairlere ve dilinden korktuğunuz kimselere malınızdan vermek suretiyle.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

Sayfa: 287

1. Rabbimi Firdevsten bir makamda, başında gözü kamaştıran taç bulunan bir genç şeklinde gördüm. (Rüya ve tecelli)
Ravi: Hz. Muaz İbni Afsa (r.a.)

2. Bir çok siyah koyun gördüm ki, aralarına pek çok beyaz koyun girdi. Dediler ki: "Ne ile Tevil ettin ya Resulallah?" Buyurdu ki, Acemler, dininizde ve nesebinizde size katılacaklar. Eğer iman ülker yıldızında asılı olsaydı, acemden bazı kimseler onu elde ederdi. Ve bu suretle insanlar onları mesud görürlerdi. (Arabdan başkasına acem tabir edilir)
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

3. Rüyamde Ehli Cennetten iki kadın gördüm. Biri konuşuyor, diğeri konuşamıyordu. Konuşana sordum, sen konuşuyorsun bu konuşamıyor. Dedi ki: "Bana gelince, ben vasiyet ettim. Bu vasiyetsiz öldü. Kıyamete kadar konuşamaz."
Ravi: Hz Enes(r.a.)

4. Başı dağınık kara bir kadının Medine'den çıktığını gördüm. Müheyyea'ya gitti. Onu, vebanın Medine'den oraya gitmesi ile tevil ettim.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

5. Bir genç kız ile genç bir erkeği beraber gördüm. Onları şeytandan emin görmedim. (Bir erkek ile bir kadının yalnız bir yerde beraber bulunmaları haramdır)
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

6. Dinin başı nasihattır. Allah için, dini için, Resulu için, kitabı için ve bütün müslümanların umerası için "Hayırhah" bulunmaktır.
Ravi: Hz. Sevban (r.a.)

7. Allah'a imandan sonra, aklın başı, insanlarla muhabbetli bulunmaktır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Dinden sonra, aklın başı; insanlarla muhabbetli olmak ve iyiye, kötüye, herkese hayır yapmaktır.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

9. Küfrün başı, şark tarafındadır. Kibir ve tefahur at ve deve sahiplerinde ve çiftçilerdedir, sekinet de koyun sahiplerindedir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Bu islamiyet işinin başı müslümanlıktır. Kim müslüman olursa selameti bulur. Onun direği namaz, zirvesinin başı da cihaddır. Ki, buna ancak onların efdal olanı nail olur.
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

11. Miraca götürüldüğüm gece, Cennette bir seviyeden yüksek yapılmış köşkler gördüm. Dedim ki: "Ya Cebrail bunlar kimin içindir? Buyurdu ki: "Öfkesini yutanlar ve insanları affedenler içindir. Ve Allah muhsinleri sever.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

12. Miraca götürüldüğüm gece Musa (a.s.)'ı gördüm. Esmer, uzun boylu, kıvırcık saçlı idi. Sanki o Şemua adamlarındandı (temizlikte). İsa (a.s.)'ı da gördüm. O, orta yapıda, rengi beyazla kırmızı arası, saçı da düz, gürdü, ve kıvırcık değildi. Ateşin Hazini (bekçisi) olan Malik'i ve deccalı da gördüm.
Ravi: Hz. İbni Abbas ra.

13. Cennet ve Cehennemi gördüm ve onlardaki hayır ve şerrin büyüklüğü gibi başka birşey görmedim.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

Sayfa: 288

1. (Ebu Zer tarafından "Rabbini gördün mü ya Resulallah" diye sorulduğunda şöyle buyuruldu) Nur olarak gördüm.
Ravi: Hz. Ebû Zerr (r.a.)

2. İnsan ve cin şeytanlarının Hz. Ömer (r.a)'dan kaçtıklarını gördüm.
Ravi: H.z. Aişe (r.a.)

3. Müminin rüyası Peygamberliğin kırk altı cüzünden biridir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Müminin rüyası Peygamberliğin kırk cüzünden biridir ve söylenmedikçe, o bir kuşun ayağında asılı gibi durur. Söylenince de düşer. (Tahakkuk eder) Onun için rüyayı akıllı ve dost bir adama anlatın.
Ravi: Hz. Ebû Rezin (r.a.)

5. Salih müslümanın rüyası, Peygamberliğin yetmiş cüzünden biridir.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

6. Müminin rüyası, uykusunda Rabbinin kendisine söylediği bir sözdür.
Ravi: Hz. Ubâde (r.a.)

7. Safları sıklaştırın. Aralarını yakın tutun ve omuzdan hiza alın.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Bir gün fisebilillah gözcülük etmek, Allah yolunda olmıyan yerlerdeki bin günden hayırlıdır.
Ravi: Hz. Osman (r.a.)

9. Bir gün fisebilillah gözcülük etmek, dünya ve dünyadakilerden hayırlıdır. Cennette yay kadar bir yer de yine dünya ve oradakilerden hayırlıdır.
Ravi: Hz. Selman (r.a.)

10. Fisebilillah bir gün nöbet beklemek, bir ay oruç ve kıyamdan hayırlıdır. Kim Allah yolunda nöbette iken ölürse, kabir fitnesinden kurtulur. Ve onun salih amelleri de kıyamete kadar yazılmakta devam eder.
Ravi: Hz. Selman (r.a.)

11. Nice "Ebced" harflerini öğrenenler vardır ki müneccimlik yapmışlardı ve kıyamet gününde de Allah indinde hiç bir nasibleri olmayacaktır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

12. Nice fıkıh alimi vardır ki "Fakih" değildir. İlminden hayır görmeyen kimse cehlinden zarar görür. Kur'an'ı, seni haramdan nehyettikçe oku. Eğer seni haramdan alıkoymuyorsa sen Onu okuyor değilsin.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.a.)

13. Receb büyük bir aydır. Allah bu ayda hasenatı kat kat eder. Kim Receb'den bir gün oruç tutarsa, sanki bir sene oruç tutmuş gibi olur. Kim ondan yedi gün oruç tutarsa, ona Cehennem kapıları kapanır. Kim ondan sekiz gün oruç tutarsa, ona Cennetin sekiz kapası açılır. Kim ondan on gün oruç tutarsa, Allah ona istediğini verir. Kim ondan onbeş gün oruç tutarsa, semadan bir münadi şöyle seslenir: "Geçmişin affolundu. Amellere yeniden başla" Kim artırırsa Allah da onu artırır. Receb ayında Allah Teala Nuh (a.s)'ı gemiye bindirdi ve o, Receb ayını oruçlu geçirdi. Yanındakilere de oruç tutmalarını emretti. Onlarla gemi altı ay seyretti. Bunun sonu aşûre günüdür. Ve gemi "Cudi" dağına indirildi. O gün de Nuh (a.s) yanındaki insanlar ve hayvanlar hepsi, Aziz ve Celil olan Allah için, şükür olarak oruçlu idiler. Allah denizi, beni İsrail için aşûre gününde yardı. Ve yine Aşûre gününde Allah (z.c.hz)'leri Adem (a.s)'ın tövbesini ve Yunus (a.s)'ın şehrinin halkının tövbesinide kabul etti. İbrahim (a.s)'da o günde doğdu.
Ravi: Hz. Said İbni Ebu Raşid (r.a.)

Sayfa: 289

1. Receb "Haram" aylarındandır ve onun günleri altıncı semanın kapıları üzerinde yazılıdır. Bir kimse onda bir gün oruç tutar ve bu orucunu Allah'ın takvası içinde ikmal ederse, o kapı ve günler dile gelerek şöyle derler: "Ya Rabbi onu mağfiret et." Şayet orucunu takva üzere tamamlamazsa istiğfar etmezler ve: "Nefsin sana oyun etti" derler.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)

2. Receb Allah'ın, Şaban benim, Ramazan da ümmetimin ayıdır.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

3. (Sizden biri hasta olursa kendisi veya din kardeşi şu duayı okusun): "Semada ismi takdis edilen, emri yerde gökte dinlenen Rabbimiz! Rahmetini gökte olduğu gibi yerde de kıl. Günahlarımızı ve hatalarımızı affeyle. Muhakkak ki Sen temizlerin, tabiblerin Rabbısın, Bize Rahmetinden Rahmet, bu ağrı üzerine şifa hazinenden şifa buyur." derse Allah'ın izni ile iyileşir.
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

4. Ümmetimden öyle adamlar vardır ki, onlardan biri gecenin bir kısmında kalkar da onun üzerinde (Şeytanın akşamdan bağladığı) düğüm varken, kendine ibadet için tedbir yapar ve abdest alırsa, ellerini yıkadığında bir düğüm çözülür. Yüzünü yıkadığında yine bir düğüm çözülür. Dirseklerine kadar kollarını yıkadığında bir düğüm daha çözülür. Başını mesh ettiğinde yine bir düğüm çözülür. Ayaklarını yıkadığında bir düğüm daha çözülür. Başını mesh ettiğinde yine bir düğüm çözülür. Ayaklarını yıkadığında da bir düğüm çözülür. Allah teala hicabın arkasında olanlara (melaikeye) o zaman şöyle buyurur: "Bakın şu kuluma, Benden istemek için nasıl nefsinin çaresine bakıyor. Şu kulum ne isterse onundur."
Ravi: Hz. Ukbe İbni Amir (r.a.)

5. Allah (z.c.hz)'leri Ebu Bekir (r.a)'e rahmet eyliye. Bana kızını verdi. Beni hicret yeri Medine'ye getirdi. Bilal'i malından azad etti. Bana İslamda faydalı olan mal, Ebubekir'in (r.a) Bana fayda veren malı oldu. Allah Ömer'e (r.a)'de Rahmet eyliye. Acı olsa da Hakkı söyler ve Hakkı söylemesi ona dost bırakmaz. Allah Osman'a (r.a) da Rahmet eyliye. Melekler ondan haya ederler. Tebük gazasında askeri techiz etti ve mescidimizi genişletti ki şimdi bizi alıyor. Allah Ali (r.a)'ye de Rahmet eyliye. Hak da onunladır. "Yarabbi nerede olursa olsun Hakkı ona döndür."
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

Sayfa: 290

1. Allah o erkeğe rahmet eylesin ki, gece (teheccüde) kalkar, namaz kılar. Sonar ailesini de uyandırır da onlar da namaz kılarlar. Allah o kadına da Rahmet eyliye ki, teheccüde kalkar, namaz kılar, sonra kocasını da uyandırır. O da namaz kılar.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

2. Allah o kula rahmet eyliye ki, Benim sözümü duydu da onu hıfzetti. Nice fıkıh alimi vardır ki fakih değildir. Nice fıkıh hamili de vardır ki; kendisinden daha iyi anlıyana onu tebliğ eder. Üç şeyde müminin kalbi hiyanet etmez. Allah için amelde ihlasda, müslümanların başına olana hayırhahlık meselesinde; müslüman cemaatine mülazemette.
Ravi: Hz. Numan İbni Beşir (r.a.)

3. Allah Ensara, Ensarın oğullarına ve Ensarın oğullarının oğullarına da Rahmet eyliye.
Ravi: Hz. Kesir İbni Abdullah (r.a.)

4. Allah o kula rahmet eylesin ki, helalinden kazandı, itidalli harcadı ve fazlasını fakirlik ve ihtiyaç günü olan kıyamet günü için önceden gönderdi.
Ravi: Hz. Âişe ra

5. Allah o kula rahmet eylesin ki, kendisinde, ırz ve mal bakımından hukuku olan din kardeşine, ölmeden önce geldi de helalleşmek taleb etti. Zira orada altın ve gümüş yoktur. Eğer hasenatı varsa (insanın) hasenatından alınır. Eğer hasenatı yoksa onların günahlarından kendisine yüklenir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Allah, Himyerlilere (yemende) rahmet eyliye. Ağızları selam, elleri taam, kendileri de ehli emin ve imandır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Allah, ehli kıbleden dilini tutana rahmet eyleye. Öyle ki elinden gelen en güzel sözden başka bir şey söylemiyor.
Ravi: Hz. Hişam (r.a.)

8. Allah o kula rahmet eylesin ki, söyledi, ganimet buldu, veya sustu, selamet buldu.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

9. Allah o kimseye rahmet eyleye ki, dilini müslümanların ırzlarından çekti. Bilin ki şefaatim, taan edene ve lanet edene helal olmaz.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

10. Allah o kimseye rahmet eyleye ki, bir veya iki farz öğrendi ve onunla amel etti. Veya o ikisi ile amel edeceklere onları öğretti.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

11. Allah o kimseye rahmet eyleye ki, lisanını muhafaza etti, zamanını tanıdı ve gidişatında müstakim oldu.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

12. Allah rahmet etsin kardeşim Yahya (a.s)'a, O küçükken iki çocuk kendisini oyuna çağırdıklarında: "Ben oyun için mi yaratıldım" buyurdu. (Yahya a.s) O küçük iken bir oyun için böyle söylerse, yetişkinin günah işlemesindeki hali nice olur?
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

13. Kazvin'deki ihvanıma Allah rahmet eyliye. Kazvin'deki ihvanıma Allah rahmet eyliye. Kazvin'deki ihvanıma Allah rahmet eyliye. Dediler ki: "Ya Resulallah Kazvin nedir?" Buyurdu ki, Kazvin, Deylem arazisinden bir yerdir. O bu gün Deylemliler elindedir. Amma ileride ümmetime feth olunacak ve ümmetimden birçoklarına ribat (cephe) olacaktır. Kim o güne erişirse Kazvin cephesinin şerefinden nasibini alsın. Zira o gazada öyle kimseler şehid düşecek ki, onlar "Bedir şehidleri" ayarında olacaktır.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

Sayfa: 291

1. Allah Benim hulefama rahmet eylesin. Denildi ki: "Senin halifelerin kimlerdir Ya Resulallah?" Buyurdu ki: "Benim sünnetimi ihya edenler ve onu insanlara öğretenlerdir."
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

2. Sâili, hiç olmazsa, yanık bir parça ile çevirin.
Ravi: Hz. Ebû Becid el Ensarı (r.a.)

3. Ey Aişe onu geri çevir. Vallahi dileseydim Allah Teala Bana dağları altın ve gümüş olarak akıtırdı. (Hz. Aişe validemize zengin bir kadın gelmiş ve Peygamberimizin yatağını görünce kendisine iyi bir döşek göndermiş. Onun üzerine yukarıdaki hadisi şerif varid olmuştur.)
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

4. Allah'ın Benim, ümmetim ve Ümmü Abdin oğlu (Abdullah İbni Mesud r.a) için hoş gördüğüne Ben de razıyım ve Allah'ın, Benim, ümmetim ve Ümmü Abidin oğlu için hoş görmediklerini Ben de kerih görürüm. (Razı değilim.)
Ravi: Hz. Ebud Derda (r.a.)

5. Şu adamın burnu yere sürtsün ki (hor olsun), yanında Ben anılayım da Bana selavat getirmesin. Şu adamın burnu yere sürtsün ki, Ramazan'a erişsinde sonra mağfiret olmadan çıksın. Şu adamın burnu yere sürtsün ki, annesi ve babası yanında ihtiyarlamış olsun da Cenneti kazanamasın.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. Üç kimseden kalem ref olundu: Uykuda olan kimseden uyanıncaya kadar, Hasta olan kimseden iyi oluncaya kadar, Çocuktan büyüyünceye kadar.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

7. "Had" (ceza) hususunda kalem; Küçükten büyüyünceye kadar, uykuda olandan uyanıncaya kadar, mecnun ise iyileşinceye kadar ve bir de bunamış olandan kaldırılmıştır.
Ravi: Hz. Sevban (r.a.)

8. Verağ sahibi bir adamın iki rekatı, karışık amellinin bin rekatından hayırlıdır.
Ravi: Hz. Enes ra.

9. Gecenin son bölümünün ortasında, Adem oğlunun kıldığı iki rekat namaz, dünya ve dünyadakilerden hayırlıdır. Ümmetime zor olacağını bilmeseydim, onlara "teheccüdü" mecburi kılardım.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)

10. "Duhadan" iki rekat, Allah yolunda kabul olunmuş bir hac ve bir umreye bedeldir.
Ravi: Hz. Enes ra.

11. Sarıkla kılınan iki rekat namaz sarıksız kılınan yetmiş rekat namazdan efdaldir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

12. Evli adamın iki rekatı, bekarın sekseniki rekatından hayırlıdır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

13. Misvak kullanıldıktan sonra kılınan iki rekat namaz, misvaksız yetmiş rekattan efdaldir. Gizlide olan dua, aşikare olan yetmiş duadan efdaldir. Gizlide verilen sadaka ise aşikare verilen yetmiş sadakadan efdaldir.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

Sayfa: 292

1. "Alim-i Billah" olanın bir rekatı, "Cahil-i Billah" olanın bin rekatından daha hayırlıdır.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

2. Medine'deki bir Ramazan, diğer beldelerdeki bin Ramazandan hayırlıdır. Medine de bir Cuma, diğer yerlerdeki bin Cumadan hayırlıdır.
Ravi: Hz. Bilal İbni Hars (r.a.)

3. Cennetin kokusu beşyüz yıllık yerden duyulur. Cennetin bu kokusunu ahiret ameli ile dünyayı taleb eden kimse duyamaz.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

4. Rabbın rızası, babanın rızasındadır. Rabbın gazabı, babanın gazabındadır.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.a.)

5. Cenub rüzgarı Cennettendir. O, Allah'ın kitabında zikrettiği (Tevabih) rüzgarıdır. Onda insanlara fayda vardır. Şimal rüzgarı ise Cehennemden çıkar. Cennetten geçer ve ondan bir rayiha alır, serinlik ondandır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

6. İbadete tamaın iyi, Allah artırsın. Fakat bir daha yapma. (Birgün Hz. Ebu Bekir (r.a) safa girmeden rükua gitmişti)
Ravi: Hz. Ebû Bekir (r.a.)

7. Kabirleri ziyaret et, Onlarla ahireti hatırlarsın. Mevtayı yıka, zira ruhsuz cesedi yıkamak insana beliğ bir derstir. Cenaze namazını kıl, belki bu sana hüzün verir. Muhakkak ki hüzünlü kimseler, kıyamet gününde, Allah'ın gölgeliklerinde bulunurlar, ve hayra sahip olurlar.
Ravi: Hz. Ebû Zerr (r.a.)

8. (Vefat eden) ihvanlarınızı ziyaret edin. Onlara selam verin ve uzak kalmayın. Onda size ibret vardır.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

9. Mevtanıza, henüz canı üstünde iken "Lailahe illallah"ı telkin ediniz. (Bu kabir telkininden daha efdaldir)
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

10. Sadaka-i fıtr; hür, köle, erkek, kadın müslümanlardan herbirine vaciptir. Hurmadan bir sa', arpadan bir sa'
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

11. Sadaka-i fıtr, oruç tutan kimse için, manasız ve şehvete ait sözlerinden temizliktir. Miskinlere (fakirlere) de nafakadır. Kim ki bunu bayram namazından önce öderse makbul olur. Sonra öderse lalettayin bir sadaka gibi olur.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

12. Şehidleri, kanları ile defnediniz, Zira, Allah yolunda alınan yaraların kanı, kan renginde, koksu ise misk kokusunda olarak mahşere gelecektir.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Sa'lebe (r.a.)

Sayfa: 293

1. Oğullarınızı ve kızlarınızı evlendirin. Kızları altın ve gümüşle süsleyin, ve elbiseleri güzel olsun. Ve kendilerine rağbet edilmesi içinde onlara güzel hediyelerle ihsanda bulunun.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

2. Zengini ziyaret eden, sâim ve kâim gibi sevab alır. Fakiri ziyaret eden kimes ise fisebilillah cihad sevabı alır. Ve bunun için atılan adımlar, Aziz ve Celil olan Allah yolundaki adımlara denk olur.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Kur'an-ı Kerim'i seslerinizle ziynetlendiriniz.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

4. Bayram namazlarınızı tehlil, tekbir, tahmid ve takdislerle ziynetlendiriniz.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

5. Meclislerinizi Bana selat ve selam getirmekle ziynetlendiriniz. Zira Bana selavat getirmeniz kıyamette size nur olur.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

6. Rabbimden "Lahinlere" (Aptal, çoluk çocuk gibi aklı az olan) azab etmemesini diledim, kabul buyurdu.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

7. Rabbimden, müşrik çocuklarından ölenleri Benim için bağışlamasını diledim, kabul buyurdu ve Cennete soktu.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

8. Rabbimden, Benden sonra, ashabımın ihtilaf edecekleri meseleler hakkında sual ettim. Bana vahyetti ki: "Ya Muhammed (s.a.s.) Senin eshabın Benim yanımda gökteki yıldızlar gibidir. Bazısı diğerinden daha parlaktır. Kim ki, onlardan birisini (içtihadlarında )takip etse, o kimse Benim nazarımda hidayet üzerindedir."
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

9. Ya Ali, senin hakkında Allah'dan beş şey istedim. Birini kabul etmedi, dördünü verdi: Ümmetimin senin başında toplanmasını Allah'dan istedim, kabul etmedi. Senin hakkında Bana verdikleri ise şunlardır: Kıyamet gününde ilk olarak Ben ve yanımda sen kalkacağız. Önümde "Hamd" sancağını sen taşıyacaksın. Evvelkileri ve sonrakileri geçeceksin. Benden sonra mü'minlerin veliside sen olacaksın.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

10. Aziz ve Celil olan Allah'dan seni takdim etmesini (önce hilafete geçmeni) üç kere istedim, kabul etmedi. Ancak Ebu Bekir'i kabul etti. (Bu sözü Hz. Ali (r.a)'a buyurdu.)
Ravi: Hz Ali (r.a.)

Sayfa: 294

1. Aziz ve Celil olan Rabbimden diledim ki, Ümmetimden evlendiğim ve evlendirdiğim kimseler Cennette Benimle beraber olsunlar. Allah (z.c.hz)'leri bu dileğimi kabul etti.
Ravi: Hz. Abdullah İbni Ebu Evfa (r.a.)

2. Rabbimden diledim ki, evlendireceğimi Cennetlik bir adama vereyim ve alacağımı da Cennetlik alayım, kabul etti.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

3. Cebrail (a.s)'a dedim ki, Rabbimi görür müsün? Dedi ki: "Benimle O'nun arasında nurdan yetmiş bin hicap vardır. En ednasını görsem yanarım."
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Rabbimden kadın tarafından hısımlarım için Cenneti diledim. Kat'i olarak kabul etti.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

5. (Allah'dan sabır istiyen bir kimseye) Allah'dan bela istiyorsun. Evvela afiyet iste, (Sabır bela ile gelir.)
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

6. Musa (a.s) altı şeyden sual eyledi: Zanneder ki o hasletler kendisi içindi. Yedinci bir suali ise, kendisini düşünerek sormamıştı. Dedi ki: "Ya Rabbi, Kullarının hangisi daha müttekidir?" Allah Buyurdu ki: "Allah'ı zikreden ve Onu unutmayan." Dedi ki: "Hangi kulun daha hidayettedir?" Buyurdu ki: "Hangi kulum Hudaya (inzal olunan vahye) tabi ise o." Dedi ki: "Hangi kulun daha (ahkem)dir?" Buyurdu ki: "İnsanlara hükmederken kendine hükmettiği gibi olan." Dedi ki: "Hangi kulun daha ilim sahibidir?" Buyurdu ki: "İlimden doymıyan ve nâsın ilmini de kendi ilmi üzerine toplıyan alimdir." Dedi ki: "Hangi kulun daha azizdir?" Buyurdu ki: "Kısmetine razı olan." Dedi ki: "Kularının hangisi en fakirdir?" Buyurdu ki: "Sahibi sefer olan." Resulallah buyurdu ki: "Zenginlik mal zenginliği değil, kalb zenginliğidir. Allah, bir kulu için hayır murad ettiğinde onun gönlünü zengin eder, ve kalbine kanaat verir. Allah, bir kul hakkında da şer murad ettiğinde onun ihtiyacını iki gözü arasına kor.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

7. Ümmetimden hiç kimsenin Bana sormadığını sen sordun. Ümmetimin bolluk müddeti yüz senedir. Denildi ki: "Bunun bir alameti var mıdır?" Evet; yere batmalar, zelzeleler ve gemde olan şeytanların salıverilmesi. (Kudurtan şeytanlar manasına da geliyor)
Ravi: Hz. Ubâde (r.a.)

8. Musa (a.s.)'dan yahudiler sordular, gene sordular, suali çoğalttılar, artırdılar, eksilttiler, ta ki küfre düştüler. Hristiyanlar da İsa (a.s)'dan sordular da sordular, suali çoğalttılar, artırdılar, eksilttiler ve neticede onlar da küfre düştüler. Muhakkak ki Benden size hadisler söylenecektir. Size Benim hadislerim geldiğinde Allah'ın kitabını okuyun, Onunla karşılaştırın. Allah'ın kitabına uygunsa, onu Ben söylemişimdir. Allah'ın kitabına uymuyor ise, onu Ben söylememişimdir.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

Sayfa: 295

1. Ulemadan sor Hukema ile ihtilat et ve büyüklerle hem meclis ol.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

2. İllim taleb etmeye koşun. Sâdık bir kimseden işitilecek bir Hadisi şerif, dünya ve onun üzerindeki altın ve gümüşten daha hayırlıdır.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

3. İki saat vardır ki, onda gök kapısı açılır ve o esnada yapılan dualar nadiren reddedilr: Namaza durulurken ve saffı harp teşkil edilince.
Ravi: Hz. Sehl İbni Saad (r.a.)

4. Allah yolunda bir saat harpte bulunmak, elli defa hacca gitmekten hayırlıdır.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

5. Bir alimin, minderine oturarak, bir saat ilimle meşgul olması, bir abidin yetmiş sene ibadet etmesinden hayırlı olabilir.
Ravi: Hz. Câbir (r.a.)

6. Sam, Arabın babasıdır. Ham, Habeşlilerin, Yafes de Rumların babasıdır.
Ravi: Hz. Semure (r.a.)

7. Bir müslümana sövmek fısk, mukatele etmek ise küfürdür.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

8. Onlara yağmur gönderir gibi fitne gönderen Allah (z.c.hz)'lerini tesbih ederim.
Ravi: Hz. Bilal (r.a.)

9. Subhanellah! Bu gece ne fitneler inzal olundu ve ne hazineler feth olundu. Hücredeki kadınları kaldırın, ibadete kalksınlar. Dünyada giyinik olan nice kadınlar ahirette çıplak olurlar.
Ravi: Hz. Ümmü Seleme (r.anha)

10. "Subhanellah" demek, her kötü şeyden Allah'ı tenzih etmektir.
Ravi: Hz. Talha (r.a.)

11. "Subhanellahi velhamdülillahi velâ ilâhe illallahu Vallahu Ekber" tesbihleri, müslümanın günahının yanında, Adem oğlunun yarasını yiyen "êkile" kurdu gibidir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)

12. Subhanallah! Sen ona takat getiremezsin, güç yetiremezsin. Şöyle söyleseydin ya: "Allahümme Rabbenâ âtinâ fiddünya haseneten ve fil âhireti haseneten ve kınâ azâbennâr." (Efendimiz (s.a.s.) bir adamı ziyarete gitmiş. Adam zayıflıktan kuş yavrusuna dönmüş. Buyurmuş ki: "Sen Allah'dan afiyet istemez miydin? Demiş ki, "Ben Allah'a, ahirette vereceğin azabı bu dünyada ver diye dua ederim." Bunun üzerine yukarıdaki hadisi şerif vârid olmuştur.)
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

13. (Ümmü Hani'ye buyuruldu) Allah'ı yüz tesbihle tesbih et. Zira o tesbihler senin için İsmail (a.s) evladından azad ettiğin yüz köleye bedeldir. Allah'a yüz hamd ile hamdet. Zira o Hamdler senin için, eğerlenip Allah yolunda üzerine binilerek gaza edilen yüz ata denktir. Allah'ı yüz tekbirle tekbir et. Zira onlar senin için işaretlenmiş, kabul olunmuş yüz deveye muadildir. Allah'a yüz tehlil ile tehlil getir. Zira o tehliller yerle gök arasını doldurur. Bundan fazlasını yapan hariç hiçbir kimsenin bundan daha faziletli bir ameli, o gün Allah Tealaya sunulmaz.
Ravi: Hz. Ümmü Hani (r.anha)

Sayfa: 296

1. Ben ve duası kabul olunmak şanından olan her Peygamber, şu yedi sınıf insana lanet etmiştir: Allah'ın kitabına ilavede bulunan. Allah'ın kaderini tezkib eden. Allah'ın haram kıldığını helal sayan. Ehli beytim hakkında Allah'ın haram kıldığını helal sayan. Sünnetimi küçümseyerek terk eden. Ganimette hak gözetmeyen. Mevkiini suistimal ederek, Allah'ın aziz ettiğini zelil ve zelil ettiğini aziz eden.
Ravi: Hz. Amr İbni Şeğavi (r.a.)

2. Allah, kıyamet gününde, yedi kimsenin yüzüne bakmaz, onları tezkiye etmez ve onları alemlerle birlikte ilk girenlerle beraber Cehenneme sokar; meğer tevbe ederler, meğer tevbe ederler, meğer tevbe ederler. Kim de tevbe ederse Allah onun tevbesini kabul eder. Bu yedi sınıf kimse şunlardır: Elini nikah eden, erkek erkeğe yakınlaşan (fail ve mef'ul) içkiye devamlı olan, ana babasını yardım istiyecek kadar döven, lanet edilinceye kadar komşusuna eza eden, komşusunun karısı ile zina eden.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

3. Yedi şey vardır ki, ecri, kul öldükten sonra da kabrinde olduğu halde, kendi hesabına yazılmakta devam eder: Bir ilim öğretmek, bir ark açmak, bir kuyu kazmak, hurma ağacı yetiştirmek, mescid yaptırmak, mushaf miras bırakmak, ölümünden sonra kendisine istiğfar edecek salih evlad bırakmak.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

4. Yedi yerde namaz caiz olmaz: Beytullahın üstünde, kabristanda, mezbelede, mezbahada, hamamda, deve yatan yerde, cadde ortasında.
Ravi: Hz. Ömer (r.a.)

5. Yedi haslet vardır ki, onlar bütün hayırları toplamıştır: İslamiyeti ve ehlini sevmek, onlarla hem meclis olmak. Emin olmamak lazım dır ki, şer üzerinde olan bir adam ola ki hayra döner ve hayır üzerinde ölür. Yine emin olmamalıdır ki, hayır üzerinde olan bir adam da şerre döne ve şer üzerinde öle. Binaenaleyh, senin kendi nefsin hakkında bildiklerin (kusurların) seni başkalarıyla meşgul olmaktan alıkoysun.
Ravi: Hz. Ebû Zerr (r.a.)

6. Altı meclis vardır ki, onlardan birinde bulunan mümini Allah tekeffül eder: Mescidde cemaatte bulunma, hasta ziyaretinde bulunma, cenazede bulunma, müslümanın kendi evinde oturması, tazim ettiği ve saygı duyduğu adil hükümdarın yanında bulunma ve ona yardım etme.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.a.)

7. Altı şey kıyamet alametlerindendir: Benim ölümüm, Kudüsün fethi, bir adama bir dinar (altın para) verildiği halde azımsaması, her müslümanın evinde ateşi duyulan fitne, koyun boynuzu kıvrımları gibi insanlar arasında ölüm çokluğu, Rumun gadri. Şöyle ki; her biri oniki bin kişilik seksen sancakla müslümanların üzerine yürümeleri. (Amik ovasında vukua gelecek hadise)
Ravi: Hz. Muaz (r.a.)

8. Ey ümmet! Altı şey vardır ki, onlar olmadan kıyamet kopmaz: Peygamberinizin vefatı. Aranızda malın artması. Öyle ki, bir adama onbin dirhem (gümüş para) verilecek de yine öfkelenecek. Sizden her erkeğin evine bir fitne. Koyun boynuzu kıvrımları gibi ölüm çokluğu, Beni esferle aranızdaki sulh. Öyle ki, kadının hamileliği süresi gibi dokuz ay toplanırlar, sonra söze gadirlik yaparlar. Medine'nin fethi. Denildi ki: "Hangi Medine?" Buyurdu ki, Kostantaniyye (Roma'nın fethi)
Ravi: Hz. İbni Amr (r.a.)

Sayfa: 297

1. Şu altı haslet hayırdandır: Allah'ın düşmanlariyle kılıçla cihad etmek, yaz gününde oruç tutmak, musibet esnasında iyi sabır etmek, haklı olduğu halde mücadeleyi terketmek, bulutlu günde namazı erken kılmak, kış günlerinde abdesti güzel almak.
Ravi: Hz. Ebû Malik (r.a.)

2. Altı şey haramdandır: Emirin rüşvet alması ki, bu sayılanların hepsinin en fenasıdır. Köpek parası, kısrak aşım parası, zinakarın aldığı para, kan alanın kazancı, kahinin kazancı.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Altı şey amelleri mahveder: Halkın ayıbı ile meşgul olmak, kalb katılığı, dünya sevgisi, haya azlığı, uzun emel, zalimin zulmüne devam etmesi.
Ravi: Hz. Adiyy (r.a.)

4. Dehr içinde altı günün orucu mekruhtur: Şaban'ın son günü oruçlu olarak Ramazana erişmek. Misafirin, hastanın, çocuğuna zarar gelmesinden korkan hamile kadının, oruca gücü yetmiyen çok yaşlı kimsenin, çok zayıf olduğu için oruç tutarsa öleceğinden korkan kimsenin oruç tutması da mekruhtur.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

5. Altı sınıf Cehenneme hesapsız girer: Zulmü sebebiyle Umera, lrkçılık asabiyeti sebebilye Arab, kibirleri sebebiyle rençber, yalanı sebebiyle tüccar, hasedi sebebiyle Ulema, hasisliği sebebiyle zengin. (Cehenneme hesapsız girecek dereceye kadar gelebilirler)
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

6. Altı şey güzeldir, lakin şu altı sınıf insan da daha güzeldir: Adalet güzeldir, lakin Umerada daha güzeldir. Cömertlik güzeldir, lakin zenginde daha güzeldir. Verağ güzeldir, lakin alimlerde daha güzeldir. Sabır güzeldir, lakin fıkarada daha güzeldir. Tevbe güzeldir, lakin gençlerde daha güzeldir. Haya güzeldir, lakin kadınlarda daha güzeldir.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

7. Yakında Hadramut'tan veya Hadramut denizinden bir ateş çıkacak ve kıyametten evvel insanları toplıyacak. Dediler ki: "Ya Resulallah, bize ne emredersin?" Buyurdu ki: "Siz Şam'a gitmeye bakın.
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)

8. Yakında, Benden sonra ümmetim içkiyi içecekler, içki ismi vermeksizin (içki saymaksızın) ve onu içmiye yardımcıları da emirleri olacak.
Ravi: Hz. Ebû Eyyub (r.a.)

9. İnsanın elbisesini çıkarırken "Besmele" çekmesi, cinlerin gözü ile Adem oğlunun avreti arasında perde olur.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)

Sayfa: 298

1. Yakında siz Rumlarla emin bir sulh yapacaksınız. Sonra siz gaza edeceksiniz. Onlar da gerinizde sizin gaza ettiğinize düşman olacaklar. O harpten muzaffer çıkacak ve ganimet alacaksınız. Sonra yeşil bir ovaya konacaksınız. Orada bir Rum neferi salibini kaldıracak ve diyecek ki: "Haç galib geldi" Ona müslümanlardan biri karşı koyup kendisini öldürecek. Bunun üzerine Rumlar muahedeyi bozacak ve gadredecekler. Büyük muharebeler olacak. Sizin için toplanacaklar ve seksen sancak halinde üstünüze gelecekler. Her bir sancak altında onbin (onikibin) kişi olarak. (Amik ovasında önlenecek olan hadise)
Ravi: Hz. Zu Mihmer (r.a.)

2. Yakında size Horasan tarafından siyah bayraklılar gelecek. Kar üzerinde emekliyerek olsa da onlara iltihak ediniz. Zira onların arasında Allah'ın halifesi "Mehdi" vardır.
Ravi: Hz. Sevban (r.a.)

3. Sizin için dünya feth olunacak. Evlerinizi kabe ziynetlenir gibi süsleyeceksiniz. Lakin bu günkü şu haliniz o günden hayırlıdır.
Ravi: Hz. Ebû Huzeyfe (r.a.)

4. Size dünya feth olunacak. Eğer bir menzilde muhayyer kılınırsanız Şam denilen şehre bakın. Zira orası Melhamelerde müslümanların toplandığı yerdir. Onun kalbgâhı da "Ğûta" denilen yer olacaktır.
Ravi: Sahabelerin bazılarından

5. Yakında İskenderiye ve Kazvin ümmetime feth olunacaktır. Bu ikisi Cennet kapılarından iki kapıdır. Kim ki, bunlardan ikisinde veya birinde, yalnız bir gece nöbet tutarsa, günahlarından annesinden doğduğu gün gibi sıyrılmış olur.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

6. Benden sonra büyük şehirler zabtedecek ve çarşılarında meclisler kuracaksınız. O zaman bunların hakkını verin. Yani, selamı alın, nâmahremden gözünüzü çekin. Mazlumun hakkını verin ve ona yardımcı olun. Âmâya da yol gösterin.
Ravi: Hz. Vahşi İbni Harb (r.a.)

7. Yakında bir takım umerâ peydah olacak. Onların bazı şeylerini iyi, bazı şeylerini ise fena göreceksiniz. İyiyi iyi, fenayı fena görenler iyi, lakin (fenayı iyi görenler) razı olup ona tabi olanlar, fesada uğrayanlardır. Dediler ki: "Onlarla mukatele etmiyelim mi?" Buyurdu ki: "Namazlarını kıldıkları müddetçe hayır, ilişmeyin."
Ravi: Hz. Ümmü Seleme (r.anha)

8. Bazı umera gelecek, namazı bir sebeble vaktinden geciktirecekler. Siz (evinizde vaktinde kılın) cemaate de gelip onlarla nafile kılın.
Ravi: Hz. Ubâde (r.a.)

9. Abbas evladı yakında bayrak sahibi olacak. Onlara tabi olan doğruyu bulmuş olur, muhalefet eden ise helak olur. Hakkı tutup kaldırdıkları müddetçe o bayrak ellerinen asla çıkmayacaktır. (Adalete tabi olsalar kıyamete kadar giderlerdi.)
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)

10. Yakında bir fitne olacak ki, insan kardeşinden ve babasından ayrılacak ve bu fitne kıyamete kadar insanların kalblerinde yayılıp duracak. Hatta o fitnelerde belaya uğramış çilekeş bir adam, zâniyenin zinası sebebiyle ayıblandığı gibi ayıblanacak.
Ravi: Hz. İbni Amr (r.a.)

Sayfa: 299

1. Benden sonra, yakında sizin üzerinize bazı umera gelecek. İyi görmediğinizi amel edecekler ve fena gördüklerinizi de yapacaklar. Bunlar emriniz değildir.
Ravi: Hz. Ubâde (r.a.)

2. Yakında fitne, fesad ve ihtilaf olacak. "Ne yapalım?" dediler. Buyurdu ki: (Hz. Osman (r.a.)'ı göstererek) günün emiri olan bu zata ve ashabına tabi olun.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)

3. Benden sonra birtakım emirler gelecek ve dedikleri dedik olacak. İşte bunlar maymunun atılması gibi Cehenneme atılacaklar.
Ravi: Hz. Muaviye (r.a.)

4. Benden sonra yakında, muzlim gecelerin karanlık dalgaları gibi bir takım fitneler olacak. O fitnelerde adam sabah mümin, akşam kafir, akşam mümin, sabah kafir olacak. Denildi ki: "O zaman ne yapalım?" Buyurdu ki: "Evlerinize girin kendinizi unutturun." Denildi ki: "Bizden birimizin evine girilirse ne dersin?" Buyurdu ki: "Elinize sahip olun. Allah'ın katil kulu olmaktansa, mazlum kulu olun. Zira öyle zamanda islam, adamın ağzında olur. Kardeşinin malını yer, kanını akıtır, Rabbine asi olur, Hâlıkına küfreder. Neticede de kendisine Cehennem vacib olur."
Ravi: Hz. Cündeb el Beceli (r.a.)

5. Yakında fitneler olacak. Dediler ki: "Ne emredersin Ya Resulallah?" Buyurdu ki: Şam'a bakın.
Ravi: Hz. Bekr İbni Hakim (r.a.)

6. Yakında Benim üzerime hadis rivayet eden raviler gelecek. Siz o hadisleri Kur'an'a arzedin. Uyarsa alın, uymazsa bırakın.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)

7. Yakında fitneler olur. Adam müslüman sabahlar, akşama kafir olur. Ancak, Allah'ın kendisini ilimiyle ihya ettikleri müstesna.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

8. Yakında sizinle Rumlar arasında dört sulh anlaşması olur. Dördüncü Âl-i Harundan biri ile gerçeklenir. Ve bu yedi sene devam eder. Denildi ki: "Ya Resulallah, o gün insanların imamı kimdir?" Buyurdu ki: "İmam, Benim evladımdan, kırk yaşında, yüzü parlak bir yıldız gibi olan, sağ yanağında siyah bir beni bulunan ve üzerinde iki kutvânî aba olan bir kimsedir. Tavrı beni İsrail ulemasına benzer. Yirmi sene hüküm sürer. Arzdaki hazineleri çıkarır ve şirk beldelerini feth eder.
Ravi: Hz. Ebû Ümâme (r.a.)

9. Yakında, hadiseler, tefrika, fırka ve ihtilaflar olacak. O günde katil olmaktan kurtulup maktul olabilirsen ol.
Ravi: Hz. Halid İbni Urfe (r.a.)